Hangi Cezaların Alınması veya Suçların İşlenmesi Halinde Memurluk Sona Erer?

ÖNEMLİDİR:

AŞAĞIDAKİ AÇIKLAMA YENİ TCK'DAN DOLAYI DEĞİŞMİŞTİR. DETAY İÇİN TIKLAYINIZ.

657 sayılı Kanunun 48'inci maddesinin 5. bendinde suç ve cezalar olmak üzere ikili bir ayrım yapılmıştır. Konuya ilişkin madde hükmü aşağıdaki şekildedir:
"657 saylı Devlet Memurları Kanununun 48/A-5 bendinde; "Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak."

Bu hüküm ikiye ayrılarak açıklanacak olursa;
1- Hapis Cezaları: Hapis cezaları iki tanedir.
a- Ağır hapis cezası: Bu da ikiye ayrılmaktadır. Ömür boyu hapis cezası ve geçici ağır hapis cezası. Her iki halde de kişi memur olamaz veya memur ise görevine son verilir.
b- 6 aydan fazla hapis cezası: Belirtilen sürelerde ceza alan kişi memur olamaz veya memur ise görevine son verilir.

Hapis cezalarına ilişkin açıklamalar:
a- Hafif hapis cezası alanlar memur olabilir veya memur ise görevine son verilmez.
b- Hapis cezası tecil edilmiş ise (ister ağır hapis cezası isterse 6 aydan fazla hapis cezası) kişi memur olabilir veya memur ise görevine son verilmez.
c- İki ayrı eylem sonucunda verilen hapis cezaları toplanarak işlem yapılamaz. (Danıştay 5. Daire: K. No: 1982/ 6731)

2- Suçlar:
a- Taksirli suçlar memuriyete engel değildir.
b- Diğer suçlar: Bu suçlar maddede tek tek sayılmıştır. Bu suçlardan bir gün dahi ceza alanlar memur olamazlar veya memur ise görevlerine son verilir. Bunlar şu şekildedir:
"- Affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla,
- Zimmet,
- İhtilas,
- İrtikap,
- Rüşvet,
- Hırsızlık,
- Dolandırıcılık,
- Sahtecilik,
- İnancı kötüye kullanma,
- Dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya
- İstimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık,
- Resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma,
- Devlet sırlarını açığa vurma suçları."
Yukarıdaki suçlardan dolayı bir gün dahi ceza alnıması halinde kişi memur olamaz veya memur ise görevine son verilir. Bu suçlarda tecil olup olmaması önemli değildir. Bu nedenle bu suçlardan dolayı da ceza alan veya cezası ertelenenler, memur değil ise memur olamaz, eğer memur ise memuriyetine son verilir. Örneğin zimmet suçundan mahkum olma halinde alınan ceza ertelenirse dahi kişi memur olamaz veya veya memur ise görevine son verilir.

Not: Daha önce, bir müfettiş arkadaşımızın uyarısı üzerine Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulunun, 15.11.1990 günlü, E. 1990/2, 1990/2 sayılı kararı çerçevesinde maddede yer alan suçlardan dolayı ceza alıp da cezası ertelenenlerin memuriyetlerinin devam edebileceğini belirtmiştik. Ancak, bu karar maddenin değişmesinden önceki döneme aittir. Maddede yapılan değişiklik çerçevesinde bu kararın hükmü kalmamıştır. Buna göre zimmet suçundan ceza alıp da bu suçu ertelenenler memur olamayacaktır.

Memnu hakların iadesi nedir?
Danıştay Birinci Dairesinin 22.4.1992 tarihli ve E.No: 1992/126, K. No: 1992/150 sayılı kararında, "657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin A/5 inci fıkrasında öngörülen koşulları, mahkumiyetinden dolayı yitirmeleri nedeniyle memuriyetle ilişkileri kesilenlerin, memnu hakların iadesi kararı almaları halinde yeniden Devlet memurluğuna alınabilecekleri, ancak kadro ve ihtiyaç durumları bakımından idarenin bu konuda taktir yetkisinin bulunduğu" ayrıca "Memurluğa engel bir mahkumiyetin saptanması halinde memnu hakların iadesi kararı alınmadıkça veya memurluğa engel sayılanlar dışındaki suçlardan dolayı hükmedilen mahkumiyetler afla kalkmadıkça yeniden memuriyete atanmanın söz konusu olamayacağı" ifade edilmiştir.

MEMNU HAKLARIN İADESİNE İLİŞKİN KANUN MADDELERİ

Türk Ceza Kanunu'nun ilgili hükümleri

Madde 121- Müebbeden hidematı ammeden memnuiyet ve ceza mahku- miyetinden mütevellit diğer nevi ademi ehliyet cezaları memnu hakların iadesi tarikiyle izale olunabilir.

Madde 122- (Değişik : 11/6/1936-3038/1.mad.)
(Değişik birinci fıkra :21/11/1990-3679/6 mad.) Yukarıdaki maddede yazılı ceza, şahsi hürriyeti bağlayıcı bir cezaya bağlı olduğu halde, buna mahkum olan ve işlemiş olduğu cürümden dolayı pişmanlık duyduğunu ihsas edecek surette iyi hali görülen kimse, asıl cezasını çektiği veya ceza af ile ortadan kalktığı tarihten itibaren üç ve zamanaşımı ile düşmüş olduğu surette düştüğü tarihten itibaren beş yıl geçtikten sonra memnu haklarının iadesini talep edebilir.
Eğer bu mahrumiyet ve ıskatı ehliyet cezaları diğer bir cezaya ilaveten ter- tip olunmamış ise memnu hakların iadesi ancak hüküm ilamının kat'ileştiği tarihten itibaren beş sene sonra istenebilir.

Madde 123- Mükerrirler cezanın tamamen infazından veya af yahut müruru zaman ile sukutundan itibaren bundan evvelki maddede beyan olunan müddetlerin iki katı geçmedikçe memnu haklarının iadesi istidasında bulunamazlar.

Madde 124- Memnu haklar, Usulü Muhakematı Cezaiye Kanununun tayin ettiği suretlerle iade olunur. Memnu hakların iadesine alakadarın talebi üzerine usulü dairesinde karar verilmesi mahkemeye aittir.

Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu'nun ilgili hükümleri

Merci :
Madde 416- Memnu hakların iadesi istidası mahkumun ikametgahı olan yerin tabi bulunduğu ağır ceza işlerini gören mahkemeye verilir.

İstidaya raptolunacak evrak :
Madde 417- İstidaya aşağıda yazılı evrak raptolunur :
1- Mahkumiyeti gösteren kararın süreti,
2- Müsted'inin mahkum olduğu cezanın infaz edildiğini veya kanuni sebeplerden dolayı düştüğünü ve tarihlerini ve mahkeme masraflariyle hükmolunmuş ise şahsi hakların ödendiğini müspit evrak,
3- Mahkum olduğu cürümden pişman olduğunu ihsas edecek süretle hüsnü hali görüldüğüne dair vesikalar.

Tetkik ve karar :
Madde 418- Mahkeme bu istida üzerine arasından birini raportör tayin eder. Raportör aza mahkumun adli sicil kayıtlarını celp ile beraber lüzum gördüğü malumatı toplar ve Ceza Kanunun 122 ve 123. maddelerinde yazılı müddetleri geçip geçmediğini hesap ettikten sonra evrakı Cumhuriyet Müddeiumumiliğine verir.
Mahkeme Cumhuriyet Müddeiumumisinin delilli mütaleanemesi üzerine duruşma yapmaksızın kararını verir. Bu karar aleyhine temhize müracaat olunabilir.

Ret kararı ve talebin tekrarı :
Madde 419- İstida reddedilirse ret kararının kat'ileştiği tarihten itibaren Ceza Kanunun 122 ve 123 üncü maddelerinde yazılı müddetler yeniden geçmedikçe memnu hakların iadesi tekrar istenemez.
İstidadın reddi bazı evrakın noksan olmasından yahut yolunda tanzim edilmemesinden ileri gelmiş ise iade her zaman yeniden istenebilir.

İade kararının ilanı :
Madde 420- Memnu hakların idasine dair olan karar kat'ileştikten sonra müsted'i isterse Resmi Gazete ile ilan olunur.

Memnu hakların iadesi dilekçesi

Ceza Kanunu'nun ??.....?..maddesine muhalefet suçundan mahkemenizin?/../19?gün ve??..-??..sayılı ilamı ile adli sicil kayıtlarına geçirilen 1C:???..:? haber numaralı mahkumiyet hükmüne ilişkin cezayı ../../19.. tarihinde yerine getirmiş bulunmaktayım.

Bu nedenle;

Aradan geçen süre göz önüne alınmak suretiyle; Ceza Kanunu'nun 121 ve 3679 sayılı Kanun'la değişik 122.maddesi ve Ceza Muhakemeleri Usulü Kanu nu'nun 416 ve müteakip maddeleri gereğince " Memnu Hakların İadesi " kararının verilmesini arz ve talep ederim. ?/../?.

Adı Soyadı

İmza

Ekleri : . Nüfus Cüzdanı Örneği
. İkametgah İlmuhaberi
. İyi Hal Belgesi
. Kesinleşmiş Mahkeme Kararı
. İlamat Belgesi
. Sabıka Sorgulaması