Cumhurbaşkanı, vergi iadelerine ilişkin yeni düzenleme hakkında iptal istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu
Cumhurbaşkanı, vergi iadelerine ilişkin yeni düzenleme hakkında iptal istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet SEZER; Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nca 09.04.2003 gününde kabul edilen ve 24.04.2003 günlü, 25088 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4842 sayılı "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"un, daha önce Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açılacağı bildirilen 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. maddesini değiştiren 15. maddesindeki, ücretlilerde vergi indirimi ile ilgili olarak, vergi mahsup ve iadesine tabi tutulacak mal ve hizmet alımlarını maddede sayılanlarla sınırlı olmaksızın tespit etme yetkisini Maliye Bakanlığına veren düzenleme ile, çerçeve 24. maddesiyle Katma Değer Vergisi Kanununa eklenen Geçici 19. maddesindeki, istisna uygulanacak miktara ilişkin alt sınır belirleme yetkisini aynı Bakanlığa veren düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuşlardır.
Başvuru dilekçesi ilişikte sunulmaktadır:
T.C.
CUMHURBAŞKANLIĞI
SAYI : B.01.0.KKB.01-18/B-1-2003- 525 29 / 04 / 2003
YÜRÜRLÜĞÜN DURDURULMASI İSTEMİ VARDIR
ANAYASA MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
I- İPTAL DAVASINI AÇAN : Ahmet Necdet SEZER, Cumhurbaşkanı.
II- İPTAL DAVASININ KONUSU : Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca 09.04.2003 gününde kabul edilen ve 22.04.2003 günlü, 25088 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4842 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun kimi kurallarının Anayasaya aykırılıkları nedeniyle iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemi.
III- İPTAL İSTEMİNİN GEREKÇESİ :
1- 4842 sayılı Yasanın 15. maddesiyle değiştirilen 193 sayılı Gelir Vergisi Yasasının ücretlilerde vergi indirimini düzenleyen mükerrer 121. maddesinin,
- Birinci fıkrasında, gerçek ücretlerin vergilendirilmesinde, mükellefin kendisi, eşi ve çocukları ile ilgili eğitim, sağlık, gıda, giyim ve ikamet edilen konuta ilişkin kira giderlerinin yıllık toplam tutarının ne kadarının ücretlinin ertesi yılda ödeyeceği gelir vergisinden mahsup edileceği ya da işverenler aracılığı ile kendisine nakden geri verileceği belirtilmiş,
- Son fıkrasında da,
¥ Ücretlilerin harcama belgelerinin işverene ibrazı, bildirimi ve verginin mahsup ya da geri verilmesine ilişkin süreleri saptamaya,
¥ Geri vermeyi nakden ya da mahsuben yaptırmaya,
¥ Vergi mahsup ve iadesine bağlı tutulacak mal ve hizmet alımlarını yukarıda sayılanlarla sınırlı olmaksızın saptamaya,
¥ Uygulamanın usul ve esaslarını belirlemeye,
Maliye Bakanlığının yetkili olduğu kurala bağlanmıştır.
Görüldüğü gibi, 193 sayılı Gelir Vergisi Yasasının 4842 sayılı Yasanın 15. maddesi ile değişik mükerrer 121. maddesinin birinci fıkrasında, ücretlilerde vergi indirimine bağlı tutulacak gider türleri tek tek sayılmışken, maddenin son bendinde vergi mahsup ve iadesine bağlı tutulacak mal ve hizmet alımlarını, birinci fıkrada sayılanlarla sınırlı olmaksızın saptamaya Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Anayasanın 73. maddesinin üçüncü fıkrasında, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin yasayla konulacağı, değiştirileceği ya da kaldırılacağı; son fıkrasında da, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleri ile oranlarına ilişkin kurallarda, Òkanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisinin Bakanlar Kuruluna verilebileceği belirtilmiştir.
Bu kural uyarınca, vergi indirimlerinde değişiklik yapma yetkisinin yalnızca Bakanlar Kuruluna verilmesi, Bakanlar Kurulunun yetkisine bırakılan değişiklik yapma alanının yukarı ve aşağı sınırlarının da yasada belirlenmesi gerekmektedir.
Oysa, yukarıda da belirtildiği gibi, 193 sayılı Yasanın 4842 sayılı Yasayla değişik mükerrer 121. maddesinin son fıkrasında, vergi mahsup ve iadesine, bir başka deyişle vergi indirimine bağlı tutulacak mal ve hizmet alımlarını yeniden saptama yetkisi, Bakanlar Kuruluna değil, Maliye Bakanlığına verilmiştir.
Üstelik, bu fıkrada verilen yetkinin sınırları belirtilmemiş, tam tersine yukarıda sayılanlarla sınırlı olmaksızın denilerek, Maliye Bakanlığına verilen yetkinin hiçbir sınırının bulunmadığı açıkça vurgulanmıştır.
Bu nedenle, sözkonusu düzenleme Anayasanın 73. maddesinin son fıkrasına aykırı düşmektedir.
2- 4842 sayılı Yasanın 24. maddesiyle 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Yasasına
eklenen geçici 19. maddenin,
- Birinci tümcesinde, Asya Kalkınma Bankasının 2003 yılında ülkemizde yapılacak yıllık toplantılarıyla ilgili olarak bu Bankaya ve temsilcilerine yapılacak teslim ve hizmetlerin katma değer vergisinden müstesna tutulduğu,
- İkinci tümcesinde, toplantıya ilişkin teslim ve hizmetleri tanımlamaya, istisna uygulanacak tutara ilişkin alt sınır belirlemeye Maliye Bakanlığının yetkili olduğu,
belirtilmiştir.
Görüldüğü gibi geçici maddenin birinci tümcesinde, Asya Kalkınma Bankasının 2003 yılında ülkemizde gerçekleştirilecek toplantıyla ilgili yapacağı tüm giderler katma değer vergisinden istisna edilmişken; ikinci tümcesinde istisna uygulanacak tutara ilişkin alt sınırı belirleme yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiştir.
Anayasanın 73. maddesinin üçüncü fıkrasında, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin yasayla konulacağı, değiştirileceği ve kaldırılacağı; son fıkrasında da, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleri ile oranlarına ilişkin kurallarda, kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisinin Bakanlar Kuruluna verilebileceği belirtilmiştir.
Bu kural uyarınca, vergi istisnalarında değişiklik yapma yetkisinin yalnızca Bakanlar Kuruluna verilmesi, Bakanlar Kurulunun yetkisine bırakılan değişiklik yapma alanının yukarı ve aşağı sınırlarının da yasada belirlenmesi gerekmektedir.
Oysa, yukarıda da belirtildiği gibi, 4842 sayılı Yasanın 24. maddesiyle 3065 sayılı Yasaya eklenen geçici 19. maddenin ikinci tümcesi ile, Asya Kalkınma Bankasının 2003 yılında ülkemizde gerçekleştirilecek toplantı ile ilgili yapacağı giderlerden katma değer vergisinden istisna edilecek tutarın alt sınırını saptama yetkisi Maliye Bakanlığına verilmiştir.
Bu nedenle, geçici maddenin ikinci tümcesi; hem yetkinin alt ve üst sınırlarının yasada belirlenmesi gerekirken bu yapılmayarak alt sınırı saptama yetkisinin yönetime bırakılmış olması, hem de istisna tutarının aşağı ve yukarı sınırlar içinde değiştirilmesi yetkisinin Bakanlar Kuruluna verilmesi gerekirken, bu yetkinin Maliye Bakanlığına verilmiş olması nedeniyle Anayasanın 73. maddesinin son fıkra kuralıyla bağdaşmamaktadır.
IV- SONUÇ :
1- Yukarıda açıklanan gerekçelerle, 09.04.2003 günlü, 4842 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun,
- 15. maddesiyle değiştirilen 193 sayılı Gelir Vergisi Yasasının mükerrer 121. maddesinin son fıkrasındaki ....vergi mahsup ve iadesine tabi tutulacak mal ve hizmet alımlarını yukarıda sayılanlarla sınırlı olmaksızın tespit etmeye.... kuralı ile,
- 24. maddesiyle 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Yasasına eklenen geçici 19. maddenin ikinci tümcesindeki ....istisna uygulanacak miktara ilişkin alt sınır belirlemeye.... kuralının,
Anayasanın 73. maddesinin son fıkrasına aykırı olmaları nedeniyle iptallerine,
2- Uygulanmaları durumunda doğacak giderilmesi güç ya da olanaksız hukuksal sonuçları ve kamusal zarar gözönünde bulundurularak söz konusu kuralların yürürlüklerinin durdurulmasına,
karar verilmesini arzederim.