Üniversitelerdeki 4/B'liler Döner Sermaye Alabilecek mi?

SIKÇA SORULAN SORULARDAN BİR ÖRNEK: Merhabalar öncelikle iyi günler. Kolay gelsin. Ben üniversite hastanesinde (geçici işçi)sözleşmeli sağlık personel olarak çalışmaktayım. Hükümetin yeni çıkardığı 5620 sayılı yasaya göre 657 4/B kadrosuna geçiş yapmaktayız. Yalnız hastane başhekimliğinden yapılan açıklamaya göre maaşlarımızda ciddi bir düşme, döner sermaye ve fazla mesai parası alamayacağımızı söylemekte ve de nedenini sorduğumuzda da sebep olarak 58. madde engelliyor demekteler.
Bizim 657 4/B kadrosuna geçtikten sonra döner sermayeden pay alma ve fazla mesai ücretlerimizi alma hakkımız bulunmakta mı?
Bahsettikleri 58. madde nedir?
Ayrıca resmi olarak durumumuzu bildireceğimiz kurum neresidir nereye dilekçe veya dava açmak gerekir?
İlgilenirseniz teşekkür ederim.

MEMURLAR.NET'İN CEVABI

Bilindiği üzere¸657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 4 üncü maddesinde;
1- Memur
2- Sözleşmeli personel
3- Geçici personel
4- İşçi,
olmak üzere 4 istihdam şekli şekli belirlenmiştir.

4 üncü maddenin (D) bendinde işçiler ile ilgili olarak " ..Bunlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz." denilmektedir.

Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin 2 inci fıkrasında sözleşmeli personel ve geçici personel hakkında ise "Sözleşmeli ve geçici personel hakkında bu Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanır."hükmü yer almaktadır. 657 sayılı Kanununda sözleşmeli ve geçici personel hakkında uygulanacak hükümler ilişkin olarak bir düzenleme yer almamaktadır.

Anılan Kanunun 2 inci maddesinin 1 inci fıkrasında 657 sayılı Kanunun amacının "Bu Kanun, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler."hükmü yer almaktadır. Anayasanın 128 inci maddesi hükmü uyarınca memurların hak yetki ve sorumluluk ile mali haklarının düzenlemek üzere kanunlaştığında ihtilaf bulunmamaktadır.

Açıklamalardan da anlaşılacağı üzere Sözleşmeli ve geçici personel 657 sayılı Kanuna tabi personel olarak tanımlanamaz.

Sözleşmeli ve geçici personel personelin 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) ve(C) benleri ile bu bentler uyarınca yürürlüğe konulan Bakanlar Kurulu Kararı ve sözleşme esasları çerçevesinde istihdam edilmekte olup, sosyal güvenlikleri de 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabii bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, 2547 sayılı Kanunun döner sermaye başlıklı 58 inci maddesinin son fıkrasında ise "Her eğitim-öğretim, araştırma veya uygulama birimi veya bölümü ile ilgili öğretim elemanlarının katkısıyla toplanan döner sermaye gayrisafi hasılatının en az % 35'i o kuruluş veya birimin araç, gereç, araştırma ve diğer ihtiyaçlarına ayrılır. Kalan kısmı ise üniversite yönetim kurulunun belirleyeceği oranlar çerçevesinde bağlı bulunduğu üniversitenin bilimsel araştırma projeleri ile döner sermaye gelirinin elde edildiği fakülte, enstitü, yüksek okul, konservatuar ile uygulama ve araştırma merkezlerinde görevli öğretim elemanları ve aynı birimlerde görevli 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi personel (döner sermaye işletme müdürlüğü ve döner sermaye saymanlık personeli dahil) arasında katkıları da dikkate alınmak suretiyle paylaştırılır. Öğretim üyeleri ile Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen sağlık, teknik ve sanatla ilgili birimlerde görevli öğretim elemanlarına döner sermayeden bir ayda ayrılacak payın tutarı, bunların bir ayda alacakları aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatı hariç) toplamının iki katını, diğer öğretim elemanları için bir katını, 657 sayılı Kanuna tâbi personel için ise % 100'ünü geçemez. İşin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, kemik iliği nakil ünitesi ve acil serviste çalışan sağlık personeli için % 100 oranı, ayrıca % 50'sine kadar artırılabilir. Rektörler ve rektör yardımcıları, üniversite veya yüksek teknoloji enstitülerindeki döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin birinden katkılarına bakılmaksızın bu maddedeki esaslara göre her ay pay alabilirler ve bunlara bir ayda ödenebilecek pay, bir ayda alacakları aylık (ek gösterge dahil), ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının iki katını geçemez. Öğretim üyelerine saat 14.00'den sonra döner sermayeye yaptıkları doğrudan gelir getirici katkılarından dolayı ilave olarak, almakta oldukları aylık (ek gösterge dahil), ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının on katına kadar pay verilebilir. Rektör ve rektör yardımcıları ile bu kapsamdaki gelirin elde edildiği fakültelerin dekan ve dekan yardımcıları ile başhekim ve başhekim yardımcılarına doğrudan gelir getirici katkılarına bakılmaksızın bu kapsamda elde edilen gelirlerden karşılanmak üzere, bir ayda alacakları aylık (ek gösterge dahil), ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının dört katına kadar ayrıca pay verilebilir."denilmektedir.

Bilindiği üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendi hükmü uyarınca sözleşmeli personel istihdam edilebilmektedir.
Kamu kurum ve kuruluşları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 4 üncü maddesinin ( B) bendi hükmü uyarınca sözleşmeli personel istihdam edilmektedir. Mezkur Maddenin ikinci fıkrası hükmü uyarınca 06.06.1978 Tarih ve 7/15754 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kararlaştırılan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar 28.6.1978 tarih ve 16330 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Esasların 3 üncü maddesinde "Sözleşme ile çalıştırılacak personele sözleşme ücreti dışında herhangi bir ad altında ödeme yapılamaz ve sözleşmelere bu yolda hüküm konulamaz." denilmektedir.

Yukarıda zikredilen 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi hükmünde ve anılan Esaslarda sözleşmeli personele döner sermaye ödenmesine cevaz veren bir hüküm yer almamaktadır. 2547 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin son fıkrasında yer alan "aynı birimlerde görevli 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi personel" ibaresinin ise yalnız devlet memurlarını kapsadığı değerlendirilmesi sebebiyle de sözleşmeli personele döner sermaye ödemesi yapılamayacağı değerlendirilmektedir.

SAĞLIKTAKİ 4/B'LİLER NEDEN DÖNER SERMAYE ÖDEMESİ ALIYOR?

Burada şu soruya da yanıt vermek istiyoruz: Sağlık Bakanlığındaki 4/B'li personel döner sermaye ödemesinden yararlanmaktadır. Bunun nedeni, sadece bu ödemeyi sağlayabilmek için, kanuni bir düzenleme çıkarılmış olmasıdır. 209 sayılı Kanunun üçüncü fıkrası 11/03/2006 tarihinde şu şekilde değiştirilmiştir: "Personelin katkısıyla elde edilen döner sermaye gelirlerinden, döner sermayeli sağlık kurum ve kuruluşlarında görevli olan memurlar ile bu kurum ve kuruluşlarda 10/7/2003 tarihli ve 4924 sayılı Kanun uyarınca sözleşmeli olarak istihdam edilen sağlık personeline ve 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 3 üncü maddesine göre istihdam edilen sözleşmeli personele mesai içi veya mesai dışı ayrımı yapılmaksızın ek ödeme yapılabilir. Sağlık kurum ve kuruluşlarında Bakanlıkça belirlenen hizmet sunum şartları ve kriterleri de dikkate alınmak suretiyle, bu ödemenin oranı ile esas ve usûlleri; personelin unvanı, görevi, çalışma şartları ve süresi, hizmete katkısı, performansı, serbest çalışıp çalışmaması ile muayene, ameliyat, anestezi, girişimsel işlemler ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi unsurlar esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."

Yer verdiğimiz bu kanuni dayanak Sağlık Bakanlığındaki 4/B'li personele döner sermaye ödenmesine imkan vermektedir. Benzer bir düzenlemenin 2547 sayılı Kanununda da yapılması halinde, buralardaki personelin de döner sermaye ödemesi alması mümkün hale gelebilecektir.