BİM'ler, İlksan aidat davalarını red ediyor

"Yargı; İLKSAN aidat iadelerinin emeklilik esasına göre ödenmesine karar verdi" haberimizde Sandık üyelerinin iadesinin on yıl ve daha fazla süreyle aidat ödemiş olmaları halinde, birikmiş aidatlarının en son aidatın kesildiği tarihe kadar üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınmak suretiyle hesaplanması ve ödenmesi gerektiğine dair yargı kararını yayınlamıştık fakat Bölge İdare Mahkemeleri, İlksan üyeliği sona ermiş olanların kesilen aidatlarının, üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınıp hesaplanarakyasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılan davaları red etmektedir.

İlksan'ın "Emekli Yardımı" ve "Aidatların İadesi" konusu Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nde yer almaktadır.

İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nin "Emekli Yardımı" başlıklı 10. maddesinde; "Üyelik kapsamında Sandığa en az 120 ay aidat ödeyip emekli olanlara;

a) Üyenin Sandığa ödemiş olduğu aidat toplamının yüzde yüzelli fazlası tutarı,

b) Üyenin ödediği son aidat tutarının yüz ile çarpımının tutarı,

c)Üyenin son aidat tutarının dört katının aidat ödenen toplam yılla çarpımının tutarı toplamı, bir defaya mahsus olmak üzere emekli yardımı olarak ödenir.

Ç) (b) bendinde belirtilen son aidat tutarı terfi dönemine denk gelmiş ise, emekli yardımının hesaplanmasında bir aidat tutarı esas alınır."hükmüne yer verilerek emekli yardımı yapılmasının şartları belirlenmiştir.

Aynı Yönetmeliğin, "Aidatların İadesi" başlıklı 12. maddesinin 1. fıkrasında da; "Üye sürelerine bakılmaksızın;

a) Üyelik kapsamında iken üyelikleri sona erenlere,

b) 120 ayını doldurmadan emekli olanlara,

c) Sandığımızdan emekli yardımı almış olanların, tekrar üyelik kapsamında bir göreve dönmeleri halinde, göreve döndükten sonraki ödemiş oldukları aidatları, ödendiği tarihler esas alınarak yasal faiziyle birlikte kendilerine iade edilir." hükümlerine yer verilerek aidat iadesi şartları belirlenmiştir.

Bölge İdare Mahkemeleri, yukarıda yer verdiğimiz mevzuat hükümlerine dayanarak, İlksan üyeliği sona ermiş olanların kesilen aidatlarının, üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınıp hesaplanarakyasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılan davaları red etmektedir.

Red gerekçelerinde ise; Emekli yardımı alabilmek için, Sandık üyesi iken emekliye ayrılmış olmak ve en az 10 tam yıl Sandığa üye aidatı ödemiş olmak şartlarının birlikte taşınıyor olması gerektiğinden, aidat iadesinin emekli yardımı ölçütlerine göre yapılması gibi bir durumun söz konusu olmadığı, emekli yardımından yararlanabilmek için Sandığa 120 ay aidat ödemiş olmak ve emekli olmak şartlarının birlikte arandığı, ancak ödenen aidatların iadesinde herhangi bir süre öngörülmeyip, üyelikten ayrılmanın yeterli görüldüğünü belirtmektedirler.

Yardım sandıklarının temelinde emekli sandığı esasları uygulanmaktadır. Nasıl ki emeklilik şartlarını taşımadan emekli olunarak ikramiye alınamayacağından bölge idare mahkemelerinin vermiş olduğu bu kararlar hukuken doğrudur.

İşte örnek kararlar;

Karar-1; İdare Mahkemesinde Kaybedilen Dava Bölge İdare Mahkemesinde de Kaybedilmiştir.

Anadolu Lisesinde öğretmen olarak görev yapan ve sınıf öğretmenliğinden branş öğretmenliğine geçtiği için İlksan üyeliği sona ermiş olan davacının kesilen aidatlarının, üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınıp hesaplanarakyasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle açılan dava; aşağıdaki Ankara 3. İdare Mahkemesinin 2016/229 Esas, 2017/3205 Karar sayılı ve 31/10/2017 tarihli kararıyla ret etmiştir.

Ankara 3. İdare Mahkemesi kararında aşağıdaki ifadelere yer vermiştir.

"Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde ilkokul öğretmeni olarak göreve başladığı, Ekim 1999-Aralık 2013 tarihleri arasında davacıdan düzenli olarak aidat kesildiği, 26.12.2013 tarihinde davacının alan değişikliği yaparak Biyoloji Öğretmenliği branşına geçmesi üzerine İlksan üyeliğinin sona erdiği, 24.11.2015 tarihinde davacı tarafından verilen dilekçe ile kesilen aidatlarının, üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınıp hesaplanarak tarafına ödenmesi talep edildiği, dava konusu işlemle başvurunun reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Olayda; İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği'nin "Emeklilik Yardımı" başlıklı 10. maddesi uyarınca emekli yardımı alabilmek için, Sandık üyesi iken emekliye ayrılmış olmak ve en az 10 tam yıl Sandığa üye aidatı ödemiş olmak şartlarının birlikte taşınıyor olması gerektiği açıktır.

Bu durumda; branş öğretmeni olarak atanması nedeniyle Sandık üyeliğine son verilen davacının, Yönetmeliğin "Emeklilik Yardımı" başlıklı 10. maddesi uyarınca emekli yardımı alabilmenin şartlarından olan, sandık üyesi iken emekliye ayrılmış olmak şartını taşımadığı açık olup, davacının yaptığı başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir."

Söz konusu bu dava yukarıdaki Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdare Mahkemesinin 2018/418 Esas, 2018/744 Karar sayılı ve 31/05/2018 tarihli kararıyla onanmıştır.

Karar-2; İdare Mahkemesinde Kazanılan Dava Bölge İdare Mahkemesinde Kaybedilmiştir.

Sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacının 07.04.2017 tarihinde Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi'ne "Yardımcı Doçent Doktor" unvanıyla atanması sebebiyle belirtilen tarihler arasında birikmiş aidatlarının "Emeklilik Yardımı" ölçütlerine göre hesaplanarak yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle açılan dava; aşağıdaki Ankara 11. İdare Mahkemesinin 2017/1434 Esas, 2018/192 Karar sayılı ve 30/01/2018 tarihli kararıyla kabul edilerek kesilen aidatların üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı emekli yardımı ölçü alınarak yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Ankara 11. İdare Mahkemesi kararında aşağıdaki ifadelere yer vermiştir.

"Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde 07.09.1994 tarihinde ilkokul öğretmeni olarak göreve başladığı, 07.04.2017 tarihinde Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi'ne "yardımcı doçent doktor" unvanıyla atamasının yapılması üzerine İlksan üyeliğinin sona erdiği, bu tarihe kadar davacıdan düzenli olarak aidat kesildiği, 11/04/20I7 tarihli başvurusu ile belirtilen tarihler arasında birikmiş olan aidatlarının emeklilik yardımı ölçüsünde hesaplanarak tarafına yasal faizi ile birlikte iade edilmesine dair isteminin dava konusu işlem ile reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bakılan uyuşmazlıkta, davalı idarece, kendisinden 10 yıldan fazla süre ile aidat kesilen davacıya, kurum değişikliği ile Muş Alparslan Üniversitesi Fakültesi'ne "yardımcı doçent doktor" unvanıyla atanması üzerine İlksan üyeliği kapsam dışına çıktığı Sandık üyesi iken emekli olmadığı gerekçe gösterilerek İlkokul öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Sosyal Yardımlar Yönetmeliği hükümleri dikkate alınmaksızın reddedilmesinde hukuka uyarlılık bulunmamaktadır.

Öte yandan, hukuka aykırı işlem nedeniyle oluşan zararın idarece karşılanması Anayasa'nın 125. maddesinde ifadesini bulduğu şekilde zorunlu olunup, davacının emekli yardımı alacağı zararının yasal faizi ile birlikte hesaplanarak ödenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, kesilen aidatların üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı emekli yardımı ölçü alınarak idareye başvuru tarihi olan 11.04.2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi'nce istinaf yolu açık olmak üzere, 30/01/2018 tarihinde karar verildi."

Söz konusu bu dava yukarıdaki Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdare Mahkemesinin 2018/469 Esas, 2018/611 Karar sayılı ve 09/05/2018 tarihli kararıyla kesin olarak kaldırmıştır.

Ankara Bölge İdare Mahkemesi kararında aşağıdaki ifadelere yer vermiştir.

"Dava dosyasının incelenmesinden 07/09/1994 tarihinden 07/04/2017 tarihine kadar sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacının 07.04.2017 tarihinde Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi'ne "Yardımcı Doçent Doktor" unvanıyla atandığı, davalı Sandığa başvurarak, Sandığa ödemiş olduğu aidatların emekli yardımı hesabında kullanılan ölçütler esas alınarak iadesini talep ettiği, davacının talebinin henüz emekli olmadığı gerekçesi ile reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, öncelikle emekli yardımı ile aidat iadesinin birbirinden tamamen farklı ödemeler olduğu, aidat iadesinin emekli yardımı ölçütlerine göre yapılması gibi bir durumun söz konusu olmadığı, emekli yardımından yararlanabilmek için. Sandığa 120 ay aidat ödemiş olmak ve emekli olmak şartlarının birlikte arandığı, ancak ödenen aidatların iadesinde herhangi bir süre öngörülmeyip, üyelikten ayrılmanın yeterli görüldüğü sonucuna varılmaktadır.

Bu d urumda, davalı Sandığa 120 aydan fazla aidat ödemiş olmakla birlikte henüz emekli olmayan, bir başka deyişle, emekli yardımı ödenmesi için gereken iki şartı birlikte taşımayan davacıya emekli yardımı ölçülerine göre ödeme yapılmamasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali, kesilen aidatların üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı emekli yardımı ölçü alınarak idareye başvuru tarihi olan 11.04.2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolunda verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, istinaf başvurusunun KABULÜ ile Ankara 11. İdare Mahkemesi'nce verilen 30/01/2018 gün ve E:2017/1434, K:2018/192 sayılı kararın KALDIRILMASINA; 2577 sayılı Yasanın değişik 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca esastan incelenen davanın REDDİNE; aşağıda dökümü yapılan, mahkeme safhasına ait 137,80 TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına; istinaf safhasına ait 140,10 TL yargılama gideri ile yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 990,00 TL avukatlık ücretinin ise davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, mahkeme ve istinaf safhasında yatırılan posta gideri avansından artan miktarın istenilmesi halinde taraflara iadesine, 2577 sayılı Yasanın değişik 45. maddesinin 6. fıkrası uyarınca KESİN olarak 09/05/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi."

Karar-3; İdare Mahkemesinde Kaybedilen Dava Bölge İdare Mahkemesinde de Kaybedilmiştir.

Sınıf öğretmeni olarak görev yapmakta iken İLKSAN üyesi davacının, Türkçe öğretmenliğine atanması nedeniyle İlksan üyeliği sona ermiş olan davacının kesilen aidatlarının, üye kalsa idi emekliye ayrılırken alacağı maddi yardım ölçü alınıp hesaplanarak yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle açılan dava; aşağıdaki Gaziantep 1. İdare Mahkemesinin 2017/685 Esas, 2017/1435 Karar sayılı ve 14/09/2017 tarihli kararıyla ret etmiştir.

Gaziantep 1. İdare Mahkemesi kararında aşağıdaki ifadelere yer vermiştir.

"Dava dosyasının incelenmesinden; 2001 yılından 2013 yılına kadar İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı üyeliği kapsamında görev yapan ve maaşından aidat kesilen davacının, 05.10.2012 tarihinde Türkçe Öğretmeni olarak atanması nedeniyle üyeliğinin sona erdirildiği, ancak 02.01.2013 tarihli dilekçe ile üyeliğini devam ettirme talebinde bulunduğu ve davacının bu talebi doğrultusunda üyeliğinin devam ettirildiği, daha sonra 12.06.2015 tarih ve 18482 kayıt sayılı dilekçe ile "2012 yılında yapılan atamayla üyeliğinin sona erdiği ileri sürülerek emeklilik hak edişinin hesaplanarak tarafına ödenmesinin talep edildiği, davacının bu dilekçesinde İLKSAN üyeliğinin sona erdirilmesini talep etmediği, yapılan bu başvurunun; "Ana Statü maddesine, istinaden, kendi iradeniz ile üyelik devamı talebinde bulunduğunuzdan, üyelikten ayrılmanız mümkün değildir. Ancak ileride emekli olduğunuzda 120 ayın üzerinde üyeliğiniz bulunması halinde emekli Yardımı hak edebileceğiniz." açıklamasıyla reddedilmesi üzerine, bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İşlem tarihinde yürürlükle bulunan ve yukarıda anılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; İLKSAN (üyelerinin "emekli yardımı" olarak düzenlenen haktan yararlanabilmeleri için, sandık üyesi iken emekli olmaları ve en az 10 yıl sandığa aidat ödeme koşullarını birlikte taşıyor olmaları gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Bu durumda davacının en az 10 yıl sandığa aidat ödeme koşulunu taşımasına rağmen sandık üyesi iken emekli olma koşulunu taşımadığı, 02.01.2013 tarihli başvurusu ile İLKSAN üyeliğinin devam ettirilmesini talep ettiği bu talebinden sonra yaptığı başvurusunda da üyeliğinin sonlandırılmasına ilişkin bir talepte bulunmadığı anlaşıldığından, emeklilik hak edişinin hesaplanarak tarafına ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun emeklilik koşulunu taşımadığı gerekçesiyle reddine ilişkin İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Genel Müdürlüğü'nün 16.06.2015 tarih ve 5561 sayılı kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır."

Söz konusu bu dava yukarıdaki Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi 4. İdare Mahkemesinin 2018/90 Esas, 2018/1233 Karar sayılı ve 24/05/2018 tarihli kararıyla onanmıştır.

Ahmet KANDEMİR