Eş durumu tayinlerinde, hizmet gerekleri ve boş kadro vurgusu

Somut olayda; davacının eşinin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Eskişehir İl Müdürlüğü emrine atanması nedeniyle, Eskişehir iline mazeretine bağlı olarak naklen atanma istemi reddedilmiştir.

Kişinin konuyu idare mahkemesine götürmesi sonucunda; Erzurum 2. İdare Mahkemesi aile bütünlüğünün bozulmaması ilkesi esas alınarak eş durumu özrü yönünden ve aile birliğini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyonun sağlanması gerektiğine dikkat çekerek işlemi iptal etmiştir.

Davalı idarenin konuyu temyize götürmesi sonucunda; Danıştay bir kamu görevlisinin eş durumu özrü nedeniyle atanma talebinde bulunması halinde, sadece eş durumu özrünün değil, hizmet gereklerinin, eşlerin kurumlarının hizmet ihtiyaçlarının ve boş kadro durumlarının da gözetilmesi gerektiğini, davacının atanmak istediği ildeki Sosyal Çalışmacı norm kadro sayısının fazla olduğunu, ancak görev yaptığı ilde ilgili kadroda sadece kendisinin bulunduğunu ve kadro durumu belirlemede idarelerin yargı kararı ile zorlanamayacağını ifade ederek İdare Mahkemesi kararını bozmuştur.

Yavuz Selim KAPLAN

İŞTE DANIŞTAY KARARI

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü

Vekili : Av.......

Karşı Taraf (Davacı) .............

Vekili : Av........................

İsteğin Özeti : Erzurum 2. İdare Mahkemesi'nce verilen 31/12/2015 günlü, E:2015/813, K:2015/1409 sayılı kararın; dilekçede yazılı nedenlerle, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Cevabın Özeti : Cevap verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : Ülkü Bulut Yücel

Düşüncesi : Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İkinci Dairesi'nce; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada işin gereği düşünüldü:

Dava, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Erzurum Bölge Müdürlüğüne bağlı Erzurum Kız Öğrenci Yurdunda sosyal çalışmacı olarak görev yapan davacı tarafından, eşinin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Eskişehir İl Müdürlüğüne atanması nedeniyle, Eskişehir iline eş durumu mazeretine dayalı olarak naklen atanmak istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 15/05/2015 günlü, 1755 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Erzurum 2. İdare Mahkemesinin 31/12/2015 günlü, E:2015/813, K:2015/1409 sayılı kararıyla; aile bütünlüğünün bozulmaması ilkesi esas alınarak eş durumu özrü yönünden ve aile birliği muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyonun sağlanması suretiyle her iki kurum açısından uygun bir ilde eş birleştirmesi yapılması gerekirken boş kadro bulunmadığı gerekçesiyle davacı talebinin reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline hükmedilmiştir.

Davalı İdare, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğunu öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.

Kamu personeli açısından genel kanun niteliğinde olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 72 nci maddesinin 1 inci fıkrasında; "Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır." ; ikinci fıkrasında; "Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır."; beşinci fıkrasında ise "Memurların atanamayacakları yerler ve bu yerlerdeki görevler ile kurumların özellik arz eden görevlerine atanabilmeleri için hangi kademelerde ne kadar hizmet etmeleri gerektiği ve yer değiştirme ile ilgili atama esasları Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir. Kurumlar atamaya tabi olacak personeli için bu yönetmelik esaslarına göre Devlet Personel Başkanlığının görüşünü almak suretiyle bir personel ve atama planı hazırlar." amir hükümleri kurala bağlanmıştır.

25/06/1983 günlü, 18088 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin "Temel İlkeleri" başlıklı 4. maddesinde;

Temel ilkeler şunlardır:

a) Yer değiştirme suretiyle atamalarda kadro imkanları göz önünde bulundurulur.

b) Yer değiştirme suretiyle atamalar, ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılmak suretiyle oluşturulan bölgeler arasında yapılır.

c) Bu atamalarda, memurların bölgeler arasında adil ve dengeli dağılmasını sağlamak esastır.

"Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Gözönünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasında; "Yer Değiştirme suretiyle atanmalar, Devlet Memurlarının dengeli bir şekilde dağılımını sağlamak için öğrenimi, uzmanlığı, iş tecrübesi, mesleki bilgisi gibi özellikleri ile boş kadro durumu göz önünde bulundurularak kurumlarınca hazırlanan bir plan dahilinde yapılır.";

"Aile Birliği Mazeretine Bağlı Yer Değişikliği" başlıklı 14. maddesinde;

"Aile birliği mazeretine dayanarak yer değişikliği memurun;

a) Kamu personeli olan eşinin, kurum içi yer değiştirme suretiyle atanma imkanının olmaması veya mevzuatı uyarınca eşin zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan bir görevde bulunması durumunda bu kapsamdaki eşin bulunduğu yere,

b) Eşlerin her ikisinin de aynı kurumda çalışıyor olması halinde, kurumun daha fazla hizmet ihtiyacı duyduğu yere,

c) Eşlerin farklı kurumda çalışıyor olması halinde kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanmak suretiyle her iki kurumun da öncelikli hizmet ihtiyacının bulunduğu yere,

d) Kamu personeli olmayan eşinin, talep edilen yerde başvuru tarihi itibarıyla son iki yıl içinde 360 gün sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışmış ve halen çalışıyor olması halinde bu durumda olan eşin bulunduğu yere,

e) Milletvekili, belediye başkanı, muhtar veya noter olan eşlerinin bulunduğu yere, atanması suretiyle yapılabilir. "

Hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde, bir kamu görevlisinin eş durumu özrü nedeniyle atanma talebinde bulunması halinde, sadece eş durumu özrünün değil, hizmet gereklerinin, eşlerin kurumların hizmet ihtiyaçlarının ve boş kadro durumlarının da gözetilmesi gerekmektedir. Esasen bu yönde bir değerlendirme, hizmet verimliliğinin sağlanması ve etkin bir yönetim için zorunlu bulunmaktadır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Erzurum Bölge Müdürlüğüne bağlı Erzurum Kız Öğrenci Yurdunda sosyal çalışmacı olarak görev yapmakta iken, eşinin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Eskişehir İl Müdürlüğüne atanması nedeniyle, eşinin görev yaptığı Eskişehir iline atanma istemiyle yaptığı başvurunun davalı idare tarafından Eskişehir ilinde boş sosyal çalışması kadrosu bulunmadığından bahisle reddi üzerine temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, bir kamu görevlisinin eş durumu özrü nedeniyle atanma talebinde bulunması halinde, sadece eş durumu özrünün değil, hizmet gereklerinin, eşlerin kurumların hizmet ihtiyaçlarının ve boş kadro durumlarının da gözetilmesi gerektiği, dosya içerisinde yer alan belgeler incelendiğinde; davacının eş durumu özrü nedeniyle atanmak istediğini belirttiği Eskişehir ilinde dava konusu işlem tarihinde sosyal çalışması norm kadro sayısının 2 olmasına rağmen, sosyal çalışmacı sayısının 3 olduğu; dolayısıyla, Eskişehir ilindeki kadroların tamamının dolu olduğu, alanında uygun kadro bulunmadığı; Erzurum ilinde ise sosyal çalışmacı norm kadro sayısının 1 olduğu ve davacı tarafından doldurulduğu; davalı idarenin kadro durumu belirlemede takdir yetkisinin olduğu ve bu hususta yargı kararı ile zorlanamayacağı dikkate alındığında, davacının, eş mazereti nedeniyle Eskişehir iline yer değiştirme suretiyle atanma talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında ise, hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; davalı İdarenin temyiz isteminin kabulüyle, Erzurum 2. İdare Mahkemesince verilen 31/12/2015 günlü, E:2015/813, K:2015/1409 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca bozulmasına; aynı maddenin 3622 sayılı Kanunla değişik 3. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, tebliğ tarihini izleyen (15) onbeş gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06/06/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.