Üniversitelerde disiplin cezalarına itiraz usulleri nelerdir?
Yasal düzenlemeler sonrasında üniversitelerde görev yapan akademik ve idari personelin almış oldukları disiplin cezalarına itiraz yerleri ve usulleri nedir ?
Bildiğiniz gibi, Anayasa Mahkemesi 14 Ocak 2015 tarihli ve 2015/6 sayılı kararıyla, yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanlarına, memurlara ve diğer personele uygulanacak cezaların kanuna göre değil yönetmeliğe göre verilmesinin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesinin (b) fıkrasının ikinci cümlesinin iptaline ve yine iptal hükmünün kararının Resmi Gazete'de yayımlanmasından (07/04/2015 tarihinden yayımlandı) başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermişti.
Bu karardan yaklaşık bir yıl sonra, öğretim elemanları ve idari personelin disiplin işlemleri ile ilgili hususlarda 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda yapılan kapsamlı düzenlemeler 09 Aralık 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bu yazımızda, mezkür yasal düzenleme sonrasında disiplin cezalarına yapılacak itiraz yerleri ve usulleri ile ilgili bir bilgilendirmede bulunacağız.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun "Disiplin Cezası Verme Yetkisi" başlıklı 53/Ç maddesinde; "Disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurullar şunlardır:
a) Uyarma ve kınama cezaları sıralı disiplin amirleri tarafından, rektörler ve bağımsız vakıf meslek yüksekokulu müdürleri hakkında Yükseköğretim Kurulu Başkanı tarafından verilir.
b) Aylıktan veya ücretten kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme cezaları kişinin görevli olduğu birimdeki disiplin kurulu kararı ile verilir.
c) Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve kamu görevinden çıkarma cezaları atamaya yetkili amirin teklifi üzerine Yüksek Disiplin Kurulu kararıyla verilir.
d) Rektörler, bağımsız vakıf meslek yüksekokulu müdürleri ve dekanlar hakkında aylıktan veya ücretten kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme, üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve kamu görevinden çıkarma cezaları Yüksek Disiplin Kurulu kararıyla verilir.
e) Aylıktan veya ücretten kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme, üniversite öğretim mesleğinden ve kamu görevinden çıkarma cezaları gerektiren fiillerle ilgili olarak öğretim elemanları hakkında Yükseköğretim Kurulu Başkanı disiplin amiri sıfatıyla doğrudan soruşturma açabilir. Bu kapsamda yapılan soruşturmalar sonucunda verilecek cezalar Yüksek Disiplin Kurulunca verilir. Disiplin cezası vermeye yetkili makamlar, soruşturmada eksiklik olduğunun tespiti halinde eksikliklerin giderilmesi amacıyla dosyayı iade edebilir, soruşturmacı tarafından önerilen disiplin cezasını aynen verebilir, hafifletebilir veya reddedebilir. Teklif edilen cezanın reddedilmesi halinde ilgili disiplin amiri ya da kurulu tarafından ret gerekçesine uygun olarak en geç üç ay içerisinde yeni işlem tesis edilebilir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, "İtiraz" başlıklı 53/F maddesinde ise; "Disiplin cezalarına itiraz edilebilecek amir ve kurullar şunlardır:
a) Uyarma ve kınama cezalarına karşı itiraz ilgilinin görevli olduğu birimin disiplin kuruluna, dekanlar için üniversite disiplin kuruluna, rektörler ve bağımsız vakıf meslek yüksekokulu müdürleri için Yüksek Disiplin Kuruluna yapılabilir.
b) Aylıktan veya ücretten kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme cezasına karşı itiraz ilgilinin görevli olduğu üniversite disiplin kuruluna, yükseköğretim üst kuruluşlarında görev yapan personel için Yüksek Disiplin Kuruluna yapılabilir. İtiraz süresi, cezanın tebliğ tarihinden itibaren yedi gündür. İtiraz mercileri, itiraz tarihinden itibaren altmış gün içinde karar verir. İtiraz mercileri itirazı kabul ya da reddedebilir. İtirazın kabul edilmesi halinde ceza tüm sonuçlarıyla ortadan kalkar, ancak ilgili disiplin amiri veya disiplin kurulu tarafından kabul gerekçesine uygun olarak en geç üç ay içerisinde yeni bir işlem tesis edilebilir." ifadesi bulunmaktadır.
Öte yandan, "Disiplin Kurullarının Teşekkülü" başlıklı 53/E maddesinin altıncı ve yedinci fıkralarında ise; "...Soruşturmada görev alanlar disiplin kurullarındaki oylamalara, disiplin kurulunda görev alanlar ile disiplin cezası verenler bu cezalara itirazların görüşüldüğü kurullardaki oylamalara katılamazlar. Herhangi bir sebeple disiplin kurullarının teşekkül edememesi halinde eksik üyelikler eşdeğer unvana sahip öğretim üyeleri arasından senato tarafından belirlenen üyelerce tamamlanır." denilmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde üniversitede görevli akademik ve idari personelin verilebilecek cezayı vermeye yetkili kurul veya makam ile itiraz makamları aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Yavuz Selim KAPLAN
|
STATÜSÜ |
UNVANI |
ALDIĞI CEZA |
CEZAYI VERMEYE YETKİLİ KURUL VEYA MAKAM |
İTİRAZ MAKAMI |
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR |
|
Akademik |
-Rektör -Bağımsız Vakıf MYO Müdürleri |
-Uyarma -Kınama |
Yükseköğretim Kurulu Başkanı |
Yüksek Disiplin Kurulu |
|
|
Akademik |
Rektör |
-Aylıktan/Ücretten Kesme -Kademe İlerlemesinin Durdurulması/Birden Fazla Ücretten Kesme -Üniversite Öğretim Mesleğinden Çıkarma -Kamu Görevinden Çıkarma |
Yüksek Disiplin Kurulu |
- |
|
|
Akademik |
Dekan |
-Uyarma -Kınama |
Rektör |
Üniversite Disiplin Kuruluna |
|
|
Akademik |
Dekan |
-Aylıktan/Ücretten Kesme -Kademe İlerlemesinin Durdurulması/Birden Fazla Ücretten Kesme -Üniversite Öğretim Mesleğinden Çıkarma -Kamu Görevinden Çıkarma |
Yüksek Disiplin Kurulu |
- |
|
|
Akademik |
Profesör Doçent Doktor Öğretim Üyesi Öğretim Görevlisi Araştırma Görevlisi |
-Uyarma -Kınama |
Görevli olduğu birimdeki sıralı disiplin amiri (Örneğin; disiplin cezası verilecek kişi Mühendislik Fakültesinde görev yapıyorsa ilgili Fakültenin Dekanı) |
Birim Disiplin Kurulu (Örneğin; disiplin cezası alan kişi Mühendislik Fakültesinde görev yapıyorsa o fakültenin Fakülte Yönetim Kurulu aynı zamanda Birim Disiplin Kuruludur) |
*Birim Disiplin Kurullarında Dekan veya Müdür yer alamaz. Bu durumda ilgili disiplin kuruluna kurul üyelerinden en yüksek unvanlı öğretim üyesi, en yüksek unvanlı öğretim üyesinin birden fazla olması halinde en kıdemli üye, öğretim üyesi bulunmaması halinde en kıdemli öğretim görevlisi başkanlık eder. *Disiplin kurullarında profesörlerle ilgili hususların görüşülmesinde doçent ve doktor öğretim üyeleri, doçentlerle ilgili hususların görüşülmesinde doktor öğretim üyeleri ve kendileri ile ilgili hususların görüşülmesinde ilgili üyeler görüşmelere katılamazlar. |
|
Akademik |
Profesör Doçent Doktor Öğretim Üyesi Öğretim Görevlisi Araştırma Görevlisi |
-Aylıktan/Ücretten Kesme -Kademe İlerlemesinin Durdurulması/Birden Fazla Ücretten Kesme |
Birim Disiplin Kurulu (Örneğin; disiplin cezası alan kişi Mühendislik Fakültesinde görev yapıyorsa o fakültenin Fakülte Yönetim Kurulu aynı zamanda Birim Disiplin Kuruludur) |
Üniversite Disiplin Kurulu (İlgili yükseköğretim kurumunun Üniversite Yönetim Kurulu) |
*Birim Disiplin Kurullarında Dekan veya Müdür yer alamaz. Bu durumda ilgili disiplin kuruluna kurul üyelerinden en yüksek unvanlı öğretim üyesi, en yüksek unvanlı öğretim üyesinin birden fazla olması halinde en kıdemli üye, öğretim üyesi bulunmaması halinde en kıdemli öğretim görevlisi başkanlık eder. *Disiplin kurullarında profesörlerle ilgili hususların görüşülmesinde doçent ve doktor öğretim üyeleri, doçentlerle ilgili hususların görüşülmesinde doktor öğretim üyeleri ve kendileri ile ilgili hususların görüşülmesinde ilgili üyeler görüşmelere katılamazlar. |
|
İdari |
Fakülte veya Yüksekokullarda görevli Memur, Bilgisayar İşletmeni, Şef vb. diğer 657 sayılı DMK'ya tabi idari kadrolar |
-Uyarma -Kınama |
Sıralı disiplin amiri olarak birim sekreterinin teklifi üzerine ilgili Dekan veya Müdür |
Birim Disiplin Kurulu |
*Birim Disiplin Kurullarında Dekan veya Müdür yer alamaz. Bu durumda ilgili disiplin kuruluna kurul üyelerinden en yüksek unvanlı öğretim üyesi, en yüksek unvanlı öğretim üyesinin birden fazla olması halinde en kıdemli üye, öğretim üyesi bulunmaması halinde en kıdemli öğretim görevlisi başkanlık eder. *Disiplin kurullarında profesörlerle ilgili hususların görüşülmesinde doçent ve doktor öğretim üyeleri, doçentlerle ilgili hususların görüşülmesinde doktor öğretim üyeleri ve kendileri ile ilgili hususların görüşülmesinde ilgili üyeler görüşmelere katılamazlar. |
|
İdari |
Rektörlüğe bağlı Daire Başkanlıkları, Koordinatörlükler, Merkez Müdürlüklerinde görevli Memur, Bilgisayar İşletmeni, Şef vb. diğer 657 sayılı DMK'ya tabi idari kadrolar |
-Uyarma -Kınama |
Sıralı disiplin amiri olarak idari teşkilatın başı olan Genel Sekreter |
Üniversite Disiplin Kurulu |
*Disiplin kurullarında profesörlerle ilgili hususların görüşülmesinde doçent ve doktor öğretim üyeleri, doçentlerle ilgili hususların görüşülmesinde doktor öğretim üyeleri ve kendileri ile ilgili hususların görüşülmesinde ilgili üyeler görüşmelere katılamazlar. |
|
İdari |
Fakülte veya Yüksekokullarda görevli Memur, Bilgisayar İşletmeni, Şef vb. diğer 657 sayılı DMK'ya tabi idari kadrolar |
-Aylıktan/Ücretten Kesme -Kademe İlerlemesinin Durdurulması/Birden Fazla Ücretten Kesme |
Birim Disiplin Kurulu |
Üniversite Disiplin Kurulu |
*Birim Disiplin Kurullarında Dekan veya Müdür yer alamaz. Bu durumda ilgili disiplin kuruluna kurul üyelerinden en yüksek unvanlı öğretim üyesi, en yüksek unvanlı öğretim üyesinin birden fazla olması halinde en kıdemli üye, öğretim üyesi bulunmaması halinde en kıdemli öğretim görevlisi başkanlık eder. *Disiplin kurullarında profesörlerle ilgili hususların görüşülmesinde doçent ve doktor öğretim üyeleri, doçentlerle ilgili hususların görüşülmesinde doktor öğretim üyeleri ve kendileri ile ilgili hususların görüşülmesinde ilgili üyeler görüşmelere katılamazlar. |
|
İdari |
Rektörlüğe bağlı Daire Başkanlıkları, Koordinatörlükler, Merkez Müdürlüklerinde görevli Memur, Bilgisayar İşletmeni, Şef vb. diğer 657 sayılı DMK'ya tabi idari kadrolar |
-Aylıktan/Ücretten Kesme -Kademe İlerlemesinin Durdurulması/Birden Fazla Ücretten Kesme |
Üniversite Disiplin Kurulu |
2547 sayılı Kanunun disiplin hükümleri incelendiğinde Rektörlüğe bağlı birimlerde görev yapan idari personelin Aylıktan Kesme ve Kademe İlerlemesinin Durdurulma cezalarının itiraz makamları belirlenmemiştir. Ancak, 2547 sayılı Kanunun 53/E maddesinde yer alan "...Herhangi bir sebeple disiplin kurullarının teşekkül edememesi halinde eksik üyelikler eşdeğer unvana sahip öğretim üyeleri arasından senato tarafından belirlenen üyelerce tamamlanır." düzenlemesine göre Senato tarafından itirazları değerlendirmek üzere bir kurul oluşturulacaktır. Bu kurul, sadece idari personelin aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarına karşı itirazları karara bağlayacaktır. |