Bölge müdürlüğü memurları, şantiyelerde nöbet sistemiyle çalıştırılabilir mi?

SORU: İyi çalışmalar. ... Bakanlığına bağlı bir bölge müdürlüğünde çalışmaktayım. Bölge müdüründen böyle bir talimat geldi. 657 ye uygun mudur? Teşekkürler

Hafta sonları ve tatil günlerinde kontrollük teşkilatlarının, şantiyelerde bulunması ve bununla ilgili olarak kendi içimizde nöbet oluşturulması hususunda gereğini rica ederim.

CEVAP: 657 sayılı Kanunun 101. maddesinde "Günün yirmidört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan Devlet memurlarının çalışma saat ve şekilleri kurumlarınca düzenlenir." hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre, kurumların düzenlemesi kaydıyla, memurların 24 saat esasına göre çalıştırılması mümkündür.

Usul açısından fazla çalışma ve nöbet hizmetine ilişkin olarak kurumların özel yönetmeliklerinin bulunması, söz konusu yönetmelikte fazla çalışma karşılığı olarak izin ya da ücret durumlarının düzenlenmesi yerinde olacaktır. Bu yönetmelik hamile ve engelli personelin anayasa ve kanunlar ile belirlenmiş haklarına uygun bir yönetmelik olmalıdır.

Fazla çalışma yaptırılması halinde, fazla çalışma karşılığı izin verilmemesi ya da ücret ödenmemesi durumunda dilekçe ile talep edilmesi mümkündür. Dilekçe ile sonuç alınamaz ise idare mahkemesinde dava açılabilir.

Öte yandan, Anayasanın "Kanunsuz Emir" başlıklı 137. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"J. Kanunsuz emir
Madde 137 - Kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat ve suretle çalışmakta olan kimse, üstünden aldığı emri, yönetmelik, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, kanun veya Anayasa hükümlerine aykırı görürse, yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Ancak, üstü emrinde ısrar eder ve bu emrini yazı ile yenilerse, emir yerine getirilir; bu halde, emri yerine getiren sorumlu olmaz
Konusu suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.
Askeri hizmetlerin görülmesi ve acele hallerde kamu düzeni ve kamu güvenliğinin korunması için kanunla gösterilen istisnalar saklıdır."

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Amir durumda olan devlet memurlarının görev ve sorumlulukları" başlıklı 10. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Madde 10 -Devlet memurları amiri oldukları kuruluş ve hizmet birimlerinde kanun ve diğer mevzuatta belirlenen görevleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan, maiyetindeki memurlarını yetiştirmekten, hal ve hareketlerini takip ve kontrol etmekten görevli sorumludurlar.
Amir, maiyetindeki memurlara hakkaniyet ve eşitlik içinde davranır. Amirlik yetkisini kanun ve diğer mevzuatta belirtilen esaslar içinde kullanır.
Amir, maiyetindeki memurlara kanunlara ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine aykırı emir veremez ve maiyetindeki memurdan hususi bir menfaat temin edecek bir talepte bulunamaz, hediyesini kabul edemez ve borç alamaz."

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil ve haller başlıklı" 125. maddesinde "Verilen emirlere itiraz etmek" fiili için kınama cezası, "Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak" fiili için ise kademe ilerlemesinin durdurulması cezası öngörülmüştür.

DEĞERLENDİRME

Yukarıdaki hükümleri bir bütün olarak değerlendirdiğimizde, konusu suç teşkil etmeyen emirlerin yerine getirilmesi gerektiğini ve size tebliğ edilen yazılı talimatın konusunun da suç teşkil etmediği görülmektedir.

Kamu kurumlarının usul ve esaslarını belirlemek kaydıyla, memurlarını 24 saat esasına göre çalıştırması mümkün olup, bir usul ve esas belirlenmeden uygulama yapılması halinde, ilgili uygulamanın iptali için dava açılması ama idare mahkemesi işlemi iptal edene değin yazılı talimatın yerine getirilmesi gerekmektedir.