Memurların hizmet birleştirmesine dair özel dosya

MEMURLARIN HİZMET BİRLEŞTİRMESİ (ÖZEL DOSYA)

Çalışma hayatındaki hizmetlerin bütünleşmesi nasıl olmaktadır:

Kişilerin tüm çalışma süreleri bazı durumlarda tek bir statüde geçmemektedir. Bu çalışmalar işçilik, esnaflık, memurluk gibi hizmet süreleri de olabilmektedir. Bu yazımızda hizmet bütünleşmesinin genel kuralları ile hizmet bütünleşmesinin gerekliliği ve faydaları açıklamalarla birlikte değerlendirilecektir.

Hizmet bütünleşmesi, 2008 yılı Ekim ayı öncesi ile sonrası olarak farklılık göstermektedir.

1)Hizmet bütünleşmesinde 2008 yılı Ekim ayından önceki durum;

2008 yılı Ekim ayından önce hizmet bütünleşmesinde 2829 sayılı Kanun hükümleri uygulanır ve son 7 yıllık hizmetin (1260 günün) önemi bulunur. Son 7 yıllık hizmet süresi kişinin hangi statüde emekli aylığı bağlanacağının tespitini yapar. Bu tespite göre;

- Son yedi yıllık hizmetleri içerisinde hizmet süresi fazla olan statü esas alınır. 2 statüde, yani işçi ve memur olarak çalışmaları olan kişi son 7 yıl içerisinde 1260 gün ve daha fazla hangisinde geçmişse kişi bir tercihte bulunamaz ve o statüden emekli olmak durumundadır. Yani 20 yıl işçi, 5 yıl da memur ise memur olarak emekli olur, işçi olarak emekli olmak isterse de memurluktan ayrılıp en az 1260 gün ve daha fazla işçi olarak çalışması gerekir.

- Şayet son yedi yıllık hizmetleri içerisinde 3 statüde, yani işçi, esnaf ve memur olarak çalışmaları olan kişinin yine son yedi yıl içerisinde bu üç statüden hangisi fazla ise o statüden emekli olabilir, eşit olması halinde ise son statüsü esas alınır.

Son 7 yıl kuralı (1260 gün kuralı) uygulanmayacak durumlar:

2829 sayılı Kanunda son defa tabi olunan kurum mevzuatına göre işlem yapılacak olanlar ayrılmış, bu gruba girenlerde son yedi yıllık hizmet hesabı yapılmaz. Bu durumlar;

- Malullük,

- Ölüm,

- 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa göre yaş haddinden re' sen emekli olma,

- Süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme,

- Bağlı oldukları kurumun kanunla değiştirilmesi, durumlarıdır.

2) Hizmet bütünleşmesinde 2008 yılı Ekim ayından sonraki durum;

5510 a tabi memurlarda 2829 sayılı Kanun uygulanmaz, 5510 sayılı Kanun Madde 53 hükmü uygulanır ve buna göre de;

Tüm çalışma hayatları içerisinde en fazla çalışılan statü esas alınır, hizmetler yine emekli aylığı bağlanma işlemleri için bütünleşmek zorundadır.

2008 yılı Ekim ayından öncesinde olduğu gibi son 7 yıl kuralı hariç:

- Hizmet sürelerinin eşit halinde son statüsü,

- Malüllük ve ölüm halleri ile yaş haddinden re' sen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları sigortalılık halinin kanunla değiştirilmesi durumunda ise son sigortalılık hali, esas alınır.

2008 yılı Ekim ayı sonrası ilk defa işçi, esnaf veya memurluk gibi hizmetlerde çalışma hayatına başlayanlarda önceden olduğu gibi son 7 yıllık hizmete bakılma kuralı bulunmaz. 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren ilk defa sigortalı sayılanlardan, yani bu tarihten önce hiçbir surette çalışma süreleri bulunmayanlar için son 7 yıllık hizmet süresi içerisinde hangi statüde fazla geçmiş gibi bir hesaplama içerisine girilmeyecektir.

Önemli uyarı olarak; 5510 a tabi olan memurlar, çalışma süreleri karma da olsa bu çalışma süreleri içerisinde hangi statüde fazla geçen çalışmaları varsa bu çalışmalara göre aylık bağlanacağından, kişiler işçi, esnaf veya memur statüsünde aylık bağlanma tercihi açısından hesaplarını son 7 yılı beklemeden çok öncesinden yapmaları gerektiğini belirtebiliriz.

Yani, hizmet bütünleşme yine yapılır, ancak tüm çalışma süreleri boyunca hangi statüde daha fazla çalışma var ise, bu çalışma statüsü esas alınarak aylık bağlanır. 30 yıllık çalışma süresi içerisinde 15 yıl 1 gün hangisi fazla ise o statü bağlanacak aylık statüsünü belirler. 15 yıl ise son statü esas alınır.

Örnek; 25 yıl memur olarak çalışmış, sonra 4 yıl sigortalı çalışmış ve emekli olmuş ise memur statüsünden emekli olur. 25 yıl işçi, 4 yıl da memur olarak çalışmışsa işçi statüsünden emekli olur. 15 yıl 1 gün memur, 15 yıl da işçi olarak çalışmışsa memur statüsünden emekli olur. 15 yıl 1 gün işçi 15 yılda memur olarak çalışmışsa işçi statüsünden emekli olur.

5510 a tabi memurlar hizmetler bütünleştiğinde intibak işleminden ve prim kesintisinden etkilenir mi?

5510 a tabi memurların işçi, esnaf ve memurluk süreleri intibak işlemine tabi tutulmaz. Yani Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintileri buna göre belirlenmez. Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintileri almış oldukları görev aylıkları üzerinden/prime esas kazançları üzerinden yapılır. ANCAK, 5510 a tabi memurlarda yine 657 sayılı Kanuna tabi olduklarından sadece görev aylıklarını etkileyecek şekilde intibak işlemleri yapılmaya devam eder.

Hizmet bütünleşmesi memurun yıllık izin süresini artırır mı?

Memurların yıllık izin sürelerinin hesabında kamu işyerlerinde geçen süreler ile özel sektörde olsa bu süreler şayet memurun 657 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak kazanılmış hak aylığı hesabında değerlenmiş ise bu süreler memurun yıllık izin sürelerinin hesabında sayılır. Yani özel sektörde hizmetleri bulunan memurun bu süreleri şayet bitirmiş oldukları okullar itibariyle ve memurluk mesleğindeki bir süre bu süre yıllık izin hesabında değerlenir. Ancak, tamamı özel sektör olan ve mesleği ile ilgisiz bir süre ise değerlenmez. Bu konuda yayımlanmış olan 154 sayılı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği bulunmaktadır.

5434 ve 5510 a tabi memurlar hizmet bütünleştirme talebinde bulunamaz mı? Veya Kurumlar hizmet bütünleşmesini yapamaz mı?

5434 ve 5510 a tabi memurlar için hizmetlerin birleştirilmesi gerekli olmaktadır. Yani çalışan hizmetlerimi birleştirmeyeyim diyemez. Zira, tüm hizmetler üzerinden emeklilik hizmet ve emeklilik yaş hesaplaması yapılması gereklidir.

Hizmet bütünleşmesi ne zaman yapılmalıdır?

Memur, hizmet birleştirme işlemini emeklilik sonuna bırakmamalıdır. Sitemizde de zaman zaman değerlendirdiğimiz ve sıkça sorulara muhatap olan bir konudur. Değerlendirmemiz memurluk hizmetine başlar başlamaz memurun daha önce çalışmış oldukları işçilik, esnaflık gibi sürelerinin bütünleştirilmesi gerekir, bu bütünleşme işleminin 5434 sayılı Kanun ek madde 18 hükmü ve 657 sayılı Kanun maddeleri uyarınca bir gereklilik olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle 5434'e tabi memurlar, özel sektör sürelerini emekliliğe yakın birleştirmeye tabi tutularsa; intibak işlemi kişinin devlet memurluğuna başlangıç tarihi itibariyle yapılarak hesaplanacak ve kesinti tutarları faiziyle birlikte devlet memurunun payına düşen kısmı devlet memurundan, kurumun payına düşen kısmı da ilgili kurumdan faiziyle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumunca tahsil edileceğini bilmelidirler.

Memurluk hizmeti tahsilleri itibariyle yükselebileceği derece ve kademeye yetenler;

Bazı durumlarda memurlar zaten öğrenim durumları itibariyle yükselebilecekleri dereceye geldiklerini, bunun için de işçi veya esnaf olarak geçen sürelerinin birleştirilmesine gerek olmadığı düşüncesinde olurlar, ancak bu düşünce yanlış bir düşünce olmakta, bu süreler her durumda bütünleşmeye tabi hizmetler olmaktadır. Bu süreler sadece intibak işleminde değil hizmet işleminde de kullanılması zorunlu olan sürelerdir.

Hizmet bütünleşmesinin emeklilik öncesi yapılmasının faydaları:

Hem 5434 hem de 5510 sayılı Kanuna tabi memurların işçilik veya esnaflık olarak geçen sürelerini göreve başladıkları andan itibaren yaptırmaları veya Kurumlarca yapılması halinde, emeklilik aşaması gelmeden kişinin net hizmetleri ortaya çıkacak ve emeklilik aşamasında herhangi bir pürüz çıkmadan emeklilik işlemine hız kazandırarak sonuçlanmasını sağlayacağını değerlendirmekteyiz.

Memurlar hizmet bütünleşmesi için ne yapmalıdır?

Hizmet sürelerinin bütünleşmesi işleminde asli görevli memurun görev yaptığı Kurum olduğunu belirtebiliriz. Kurum ister memurdan talep alır, ister talep almadan memurun işçilik, esnaflık gibi sürelerini Sosyal Güvenlik Kurumundan isteyebilir.

2008 öncesi veya sonrası işçi ve esnaf olarak geçen sürelerin 5510 sayılı Kanuna tabi memura faydası;

- 2008 yılı Ekim ayından önceki işçilik ve esnaflık süreleri emeklilik yaş grubunda, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunundaki yaş gruplarına dahil eder.

- 8 Eylül 1999 tarihinden önceki işçilik ve esnaflık süreleri emeklilik yaş gruplarının tespit edilmesinde Emekli Sandığı Kanunu Geçici Madde 205 hükmünün, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra işçilik ve esnaflık süreleri varsa bu durumda da yine Madde 39 hükmüne dahil eder.

- Memurun zararına yol açacak bir etkisi olmaz.