Yıl içinde, 5 yılını dolduran sözleşmeli personelin sözleşmesi yenilenebilir mi?

SORU: Merhabalar; Bir kamu kurumda 4B sözleşmeli personel olarak çalışıyorum. Geçtiğimiz ekim ayı içinde aynı görevde 5 yılımı tamamladım. Sözleşmeli personelin ücreti belirlenirken biliyorsunuz ki aynı görevde çalışma süresi de yer alıyor. Unvanıma göre sözleşme ücretim "0-5 yılı arası çalışanlar" ve "5-10 yıl arası çalışanlar" olarak değişebiliyor. Kurumum 5 yılımı ekim ayı içinde doldurmama rağmen sözleşmemin ocak ayında yenileceğini, yeni ücretinin ocak ayı itibariyle hesaplanacağını söyleyerek sözleşmemi yenilemedi. Sizce 5 yıl doldurduğumuz ay içinde mi sözleşme yenilenmeli yoksa ocak ayı beklenmeli mi? Veyahut eğer ben işe şubat ayında başlasaydım beni 5 yılsonunda ocak ayına kadar bekletecekler mi?

CEVAP: Bilindiği üzere, 657 sayılı Kanunun 4/B maddesinde, "... Sözleşmeli personel seçiminde uygulanacak sınav ile istisnaları, bunlara ödenebilecek ücretlerin üst sınırları ile verilecek iş sonu tazminatı miktarı, kullandırılacak izinler, pozisyon unvan ve nitelikleri, sözleşme hükümlerine uyulmaması hallerindeki müeyyideler, sözleşme fesih halleri, pozisyonların iptali, istihdamına dair hususlar ile sözleşme esas ve usulleri Cumhurbaşkanınca belirlenir..." hükmü yer almaktadır.

6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Usul ve Esasların 3 üncü maddesinde, "Sözleşmeli personelin ücreti; pozisyon unvanı, bu unvana ilişkin eğitim düzeyi, kamu kurum ve kuruluşlarında aynı kadro veya pozisyon unvanında geçen hizmet süresi dikkate alınarak tespit edilir..." hükmü,

5 inci maddesinde, "Sözleşme süreleri mali yıl ile sınırlıdır" hükmü,

14 üncü maddesinde "657 sayılı Kanunun değişik 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre çalıştırılacak sözleşmeli personelin sayısı, unvanı, nitelikleri, sözleşme ücreti ve süreleri ilgili Bakanlığın önerisi ve Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca saptanır.
Bu saptamaya dayanılarak ilgili Bakanın onayı ile sözleşmeli personel çalıştırılabilir.
Sözleşmeli personel pozisyonları merkezde toplam sayı olarak, taşrada ise il veya bölge bazında tahsis edilir. Maliye Bakanlığınca vize edilen pozisyonlara ilişkin cetvellerin bir örneği ilgili kurumlar tarafından vize tarihinden itibaren bir ay içinde elektronik ortamda Devlet Personel Başkanlığına gönderilir." hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, 10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 8 inci maddesinde, "...(2) Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamına giren kuruluşların,
a) Sözleşmeli personel pozisyonları; sayı, unvan, nitelik, sözleşme ücreti ve sürelerinin belirlenmesi suretiyle merkezde toplam sayı olarak, taşrada ise bölge veya il bazında Cumhurbaşkanınca ihdas edilebilir..." hükmüne yer verilmiştir.

Gerek Esasların 14 üncü maddesi çerçevesinde ve gerekse 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çerçevesinde ihdas edilen sözleşmeli personelin ücretleri hizmet süresi ve/veya öğrenim durum dikkate alınarak bir skala şeklinde belirlenmektedir.

Bu durumda sözleşme dönemi içerinde hizmet süresi değişen personel bir üst gruba hangi tarih itibariyle yükseltilecektir?

375 sayılı Kanunun Hükmünde Kararnamenin ek 7 nci maddesinde, "...657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası ile birinci fıkrada belirtilen mevzuat kapsamında, bir önceki mali yılda vizeli mevcut pozisyon ve tip sözleşme örnekleri yeni bir vize yapılmasına gerek kalmaksızın içinde bulunulan mali yılda da kullanılmaya devam olunur. Bu pozisyonlarda bir önceki mali yılda istihdam edilen personelden, içinde bulunulan mali yılda da görevlerine devam etmeleri uygun görülenlerle, mevcut sözleşme ücretlerine içinde bulunulan mali yıl için mevzuat uyarınca yapılacak artışlar ilave edilmek suretiyle yeni sözleşme yapılır..." hükmü yer almakta olup, mali yıl bitip yeni mali yıl için görevine devam etmekte olan personel için yeni sözleşme yapılması gerekmekte olup; mali yıl içinde yapılan artışlarda "yeni bir sözleşme yapılmaksızın" ücrete eklenmektedir.

Sözleşme dönemi içinde kurumlarca gerekçe gösterilerek sözleşmenin tek taraflı feshedilmesi Esaslarda düzenlenmekle birlikte, hizmet süresi bir üst gruba yükselenlerin sözleşme ücretlerinin nasıl artırılacağı konusunda bir düzenleme bulunmamaktadır.

Ancak idarenin personelin aleyhine olmamak kaydıyla, "sözleşmede üstün taraf olmasından" ötürü tek taraflı düzenleme yapma yetkisi her zaman bulunmaktadır. Nitekim sözleşme ücretleri hizmet yılına göre "tavan" olarak belirlenmekte, kurum ise bu tavanı geçmemek üzere ücreti belirleyebilmektedir. Kurumun bu yetkisi ile sözleşme ücretinin belirlenmesinde "hizmetin" de dikkate alınacağı hükmü dikkate alındığında, yeni bir sözleşmeye gerek olmaksızın yetkili makamın onayı ile ücretin bir üst gruba yükseltilmesinde hukuken bir sakınca yoktur.

"Kurumun takdir hakkı var mıdır?" sorusuna cevap vermek yerine konuya ışık tutacak bir mahkeme kararında şöyle denilmektedir: "Ülkemizde "enflasyon" yaşanan bir olgudur ve bu nedenle çalışanların maaş ve ücretleriyle ilgili kararlarda göz ardı edilmesi Anayasanın hükümleri karşısında olanaksızdır.
Ücret düzenlemelerindeki temel amaçlardan birisi enflasyon nedeniyle çalışanların reel gelirlerinde meydana gelen azalmayı önlemek olduğuna göre 1990 yılına ait sözleşme ücretlerinin, aynı yıl için Bakanlar Kurulunca belirlenen ücret tavanının elvermesi halinde, Kurumca önceki yıl ücretlerinden yüksek yada en azından 1989 yılı düzeyinde saptanması sosyal devlet ilkesinin ve ücrette adalet sağlanmasının bir gereğidir." (Danıştay 5. Daire, E:1991/3725, K:1992/1960, T:23/06/1992).

Zaten, kanuni süresi içinde açacağınız davanın "ücretinizin .../10/2019 tarihinden geçerli olmak üzere" artırılması olacağından, mahkemece iptal edilmesi üzerine geriye dönük haklarınızın ödeneceği muhakkaktır.