Ücret Adaletsizliğinin Çözümüne İlişkin Bir Öneri
1989 yılında lojmanda oturmayan memurlara 200.000-600.000 TL arasında Lojman Tazminatı verilmesi kararlaştırılmıştır. 1989 yılı şartlarında maaş kalemleri arasında önemli bir unsur olan Lojman Tazminatı ne yazık ki günümüzde sadece maaş adaletsizliğini gösteren en güzel örneklerden biri haline gelmiştir. Çünkü hala aynı rakamlar geçerlidir. Ancak, Bakanlar Kurulunun, alacağı bir kararla, lojmanda oturmayan memurlar yönünden bir iyileştirme yapması ve bu adaletsizliğe son vermesi pekala mümkündür.
Lojman Tazimatı 1989 yılında 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile getirilmiştir.
Bu tazminat,
a- Kendilerine 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu uyarınca konut tahsis edilmiş bulunanlara ve muhtelif kanunlara göre kira yardımından yararlananlara,
b) Kurumların yurtdışı kadrolarına sürekli görevle atanmış olanlara,
c) (a) ve (b) bentlerinde sayılanların eşlerine,
d) Sözleşmeli personele,
ödenmemektedir.
Lojman Tazminatı; aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununa, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununa göre alan personele ödenmektedir.
Lojman Tazminatı
halen 1989 yılında belirlenmiş olan rakamlar üzerinden ödenmektedir. Bu çerçevede,
Aylıklarının hesaplanmasında esas alınan ek göstergeleri;
2500 (dahil) ve daha fazla olanlara 600.000.-TL
1500 (dahil) ve 2500 arasında olanlara 400.000.-TL
Diğerlerine (Ek göstergesi olmayanlar dahil) 200.000.-TL
Ödenmektedir.
Çözüm Önerisi
Mevcut lojman tazminatı uygulaması, lojman tazminatının maaş kalemleri arasında çok küçük bir yekun tutması nedeniyle anlamını iyice kaybetmiştir. Çünkü maaş içerisinde en az 200.000 TL. en fazla da 600.000 TL. gibi bir rakamın bulunması ile bulunmaması arasında çok fazla bir fark yoktur. Lojman tazminatını anlamsız kılan husus ödenen tutarla ilgilidir. Çünkü, bu tazminatın ilk çıktığı tarih olan 1989 yılında maaş kalemleri arasında yer alan 200.000-600.000 TL. tutarı önemli bir unsurken zaman içerisinde sabit kaldığı için anlamını iyice yitirmiştir.
Lojman tazminatı ile ilgili bu sorunun çözümü yine 375 sayılı KHK'nın içinde bulunmaktadır. 375 sayılı KHK, Bakanlar Kuruluna, Lojman Tazminatı miktarını 5000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı aşmayacak şekilde belirleme yetkisi vermiştir. Yani Lojman Tazminatı miktarının yeniden tespiti için bir Kanuni düzenlemeye ihtiyaç yoktur. Bu tamamıyla Bakanlar Kurulunun yetkisi içinde olan bir konudur.
Bu konuda 375 sayılı KHK'de şu hüküm yer almaktadır: ?Kapsama dahil personele ödenecek lojman tazminat miktarlarını 5000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı aşmayacak şekilde personelin kadro derecesi, görev unvanı ve ek göstergesi ile görev yerinin nüfus ve gelişmişlik düzeyi gibi hususları birlikte veya ayrı ayrı dikkate almak suretiyle Maliye Bakanlığının teklifi üzerine yeniden tespit etmeye Bakanlar Kurulunun yetkilidir?
Ancak, 1989 yılından bu yana bu usul hiç işletilmemiş ve bu yetki hiç kullanılmamıştır. Bu usulün işletilmemesinin birçok adaletsizliği beraberinde getirdiği de bir gerçektir. Şöyle ki, lojmanda oturan bir memura önemli bir oranda katkı sağlanırken lojmanda oturamayan bir memura ayda 200.000-600.000 TL. arasında bir tutar ödenmektedir. Bu ikisi karşılaştırıldığında aradaki farkın korkunç olduğu görülecektir.
İşte bu durumun çözümü yukarda yer alan hüküm gereğince 5000 gösterge rakamını geçmeyecek şekilde belirlenecek gösterge rakamının aylık katsayı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarın belirlenmesine yönelik girişimin başlatılmasıdır. Kuşkusuz bu adaletsiz uygulamayı sona erdirecek adımı atmak siyasi iradenin elindedir. Yani, yapılacak işlem sadece Maliye Bakanlığına bu yönde bir Bakanlar Kurulu Kararnamesi taslağı hazırlatmaktır.
Bütçenin oldukça kötü bir durumda olması gibi bir bahanede kabul edilemez. Çünkü, lojman tazminatının göstergeye bağlanması halinde, maaş artışları yapılacağı zaman taban aylık kat sayısı yerine artışlar büyük oranda aylık katsayı üzerinden gerçekleştirilerek lojmanda oturmayanlar için önemli bir katkı sağlanabilir ve böylece adaletsiz uygulama kısmen de olsa sona erdirilmiş olur. Belli bir aşamadan sonra da zaten durum normalleşecektir.
Bu sorunu çözecek siyasi adımın atılması dileğiyle.