Polislere, hangi rütbe ve derecedeki görevler verilebilir?

Soru: Emniyette polis memurlarına çok yaygın bir şekilde vekaleten diye amirlik yaptırılmakta bu amirlik görevlerinden dolayı yer yer idari disiplin cezaları verilmekte, hatta bazen adli soruşturmalar yapılabilmektedir. Sizce bunun hukuki durumu nedir?

Cevap: Anayasanın 128. maddesinde, "Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenirAncak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır." denilmektedir. Bu kapsamda asli ve sürekli bir kamu görevini ifa eden polislerin hukuki ve mali statülerinin belirlenmesi için de kanuni düzenleme yapılması zorunludur.

Polislerin tabi olduğu mevzuat konusunda bir dağınıklık bulunmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 1. maddesinde Emniyet Teşkilatı mensuplarının özel kanunları hükümlerine tabi olduğu ifade edilmiştir. Bununla birlikte 657 sayılı Kanun polisleri bütünüyle kapsam dışında tutmamış, hizmet sınıfları arasında Emniyet Hizmetleri Sınıfına yer vermiş ve intibaka ilişkin hükümler getirmiş olup, polis memurları aylık ve özlük hakları, özel hizmet tazminatı, ek gösterge ve makam tazminatı ödemesi, izin hakları bakımından 657 kapsamında tutulmuştur. Polislerin ek tazminat ve ek ödemesi 375 sayılı KHK hükümlerine, disiplin işlemleri 7068 sayılı Kanun hükümlerine, rütbe terfileri, fazla çalışma ücreti ve ödülleri 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu hükümlerine tabidir. Görev, yetki ve sorumluluk bakımından tabi olunan kanun ise 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunudur.

3201 sayılı Kanunun 13. maddesinde emniyet hizmetleri sınıfı mensuplarının rütbeleri, meslek dereceleri ve görev unvanları belirlenmiş, idarenin, her rütbe ve meslek derecesi karşısında gösterilen görev unvanları arasında personelin görev yerini değiştirmeye yetkili olduğu ifade edilmiştir. Madde hükmünde yer alan tabloya göre, polis memurundan emniyet amirine kadar olan rütbelerin meslek dereceleri ve görev unvanlarına aşağıda yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen tabloda hangi rütbe ve derecedeki polisin hangi görevleri yürütebileceği açıkça belirtilmiştir. Buna göre rütbesinin karşısında gösterilen görev unvanlarından farklı bir görev unvanında görevlendirme yapılması kanuna aykırılık oluşturacaktır. Örneğin polis memurunun ekip amiri, grup amiri, büro amiri olarak görevlendirilmesi mümkün değildir. Yine tabloya göre bir komiserin de büro memuru, büro amir yardımcısı olarak görevlendirilmesi yasaya açıkça aykırılık oluşturacaktır. Tabloya göre örneğin polis memuru kadro unvanı, karşısında belirtilen unvanlar da görev unvanıdır. Buradaki görevlendirme 657 sayılı Kanundakinden farklı olarak vekalet veya tedviren görevlendirme yada ikinci görev olmayıp, kaynağını 3201 sayılı Kanundan alan polislik mesleğine özgü bir görevlendirmedir.

Peki, polislere aynı zamanda 657 sayılı Kanunun 86. maddesi kapsamında vekalet görevi veya 88. madde kapsamında ikinci görev verilebilir mi? 3201 sayılı Kanunla getirilen sınırlama ve özel düzenleme karşısında bunun mümkün olmadığını anlıyoruz. Bu durum öğretmenlerin okul müdürü veya müdür yardımcısı olarak görevlendirilmesine benzemektedir.

Sonuç olarak, polislik mesleğinde hangi rütbedeki polisin hangi görev unvanları ile görevlendirileceği kanunda açıkça belirlendiğinden kanuna uygun bir şekilde görevlendirilmiş olanlar görevlendirildiği unvanın her türlü yetki ve sorumluluğunu haiz olacaktır. Rütbesinin karşılığı olmayan unvanlarda yapılacak görevlenirmeler ise kanuna açık bir aykırılık oluşturacaktır.