Yükseköğretim personeline yeni disiplin mevzuatı nasıl uygulanacak?

Yükseköğretim kurumlarında görevli akademik ve idari personelin disiplin hükümlerine dair belirsiz süreç yaklaşık beş yılı aşkın süredir devam etmekte iken, en nihayetinde 17 Nisan 2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 7243 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla disiplin cezaları yenilendi.

Beş yıllık süreci kronolojik olarak aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz;

1- Uzunca bir süre uygulanan "Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Memurları ve Öğretim Elemanı Disiplin Yönetmeliği" ile üniversitelerde görevli personele disiplin cezası verilmesinin Anayasa'ya aykırılık teşkil etmesiyle; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53 üncü maddesinde yer alan düzenleme 07 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan kararla İPTAL edilmiş olup, kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir. (AYM Kararına ulaşmak için TIKLAYINIZ.)

2- İptal kararının gereği olarak; 09 Aralık 2016 tarihinde yayımlanan 6764 sayılı Kanunla 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun disiplin hükümleri bütünüyle yenilenmiş, akademik ve idari personelin alacağı disiplin cezaları, disiplin soruşturmasında temel ilkeler ve itiraz uygulamaları gibi birçok diğer başlık düzenlenmiştir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53 üncü maddesine göre; Uyarma, Kınama, Aylıktan veya Ücretten Kesme, Kademe İlerlemesinin Durdurulması veya Birden Fazla Ücretten Kesme ve Kamu Görevinden Çıkarma Cezalarına karşılık gelen eylemlere 2547 sayılı Kanunda sıralanan fiillere ilave olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan fiiller de dahil edilmek suretiyle bir bakıma genel kanun olan 657 sayılı Kanundaki hükümlerin üniversitelerde görevli personele uygulanabilmesine olanak sağlanmıştı. (6764 sayılı Kanuna ulaşmak için TIKLAYINIZ.)

3- Bu yasal düzenleme hakkında da Anayasa Mahkemesi nezdinde İPTAL davası açılmıştır. AYM bu defa, "2547 sayılı Kanunda yapılan düzenleme ile devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanı, memur ve diğer personeline uygulanacak disiplin cezalarını gerektiren fiillere 657 sayılı Kanundaki disiplin cezası gerektiren fiil ve hallerin ilave edildiği, üniversite öğretim elemanlarının memur statüsünde olmadığı halde bu statüye ilişkin disiplin hükümlerine tabi tutulmalarının amacı aşan bir düzenleme olduğu, 2547 sayılı Kanun kapsamındaki personelin her iki kanunu dikkate almak zorunda bırakıldığı" ifade edilerek 53 üncü maddesinde yer alan "657 sayılı Kanundaki fiillere ilave olarak" ibarelerini iptal etmiş; benzer şekilde kararın Resmi Gazete'de yayımlandığı 17 Temmuz 2019 tarihinden itibaren başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir. (AYM Kararına ulaşmak için TIKLAYINIZ.)

4- Son olarak, AYM kararındaki gerekçeler dikkate alınarak Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı 7243 sayılı Kanunla birlikte öğretim elemanları, memurlar ve işçiler hakkında disiplin cezaları ile ilgili karmaşık düzene son verdi. (Kanuna ve yapılan değişikliklere ulaşmak için TIKLAYINIZ.)

Beş yılın sonunda geldiğimiz noktada öğretim elemanları, memurlar ve işçiler hakkında uygulanacak disiplin hükümlerini aşağıdaki tablodaki gibi özetleyebiliriz:

Yukarıdaki tablodan anlaşılabileceği üzere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53/b maddesinde yapılan düzenleme sonucunda, öğretim elemanları dışında iş sözleşmesiyle çalışan personel 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ve iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesine tabi olup; memurlar hakkında ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 inci maddesi uygulanacaktır. Öğretim elemanlarına verilecek cezalar ise mezkur kanunun 53/b-1 ila 6 alt bendinde sıralanmıştır.

Öte yandan, memurlar ve öğretim elemanları hakkında disiplin cezaları hariç, "Disiplin soruşturması ve savunma hakkı, Görevden uzaklaştırma, Zamanaşımı, Disiplin cezası verme yetkisi, Disiplin cezası verilmesinde uygulanacak temel ilkeler, Disiplin kurullarının teşekkülü, İtiraz, Özlük dosyasında saklama" hususlarında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesinde sıralanan hükümler uygulanmaya devam edilecektir.

Yavuz Selim KAPLAN