Disiplin soruşturması savunma istem yazısında isnat edilen fiil belirtilmeli mi?

Soru: Memura ceza vermek üzere savunmasının istendiği yazıda müfettişin hangi cezayı teklif ettiğinin yazılması mecburiyeti yok mu? Yazılması mecburiyeti varsa mevzuatın hangi hükmüne istinaden var? Tebellüğ ettiğim bir yazıda teklif edilen cezaya yer verilmeksizin savunmam istendi.

Cevap: Anayasanın 129. maddesinde memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği belirtilerek savunma hakkı anayasal güvenceye kavuşturulmuştur. 657 sayılı Kanunun 130. maddesinde ise, "Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez.

Soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmıyan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır." denilmektedir.

Disiplin soruşturmasının nasıl yapılacağına ilişkin olarak mevzuaatta bir düzenleme bulunmadığından uygulama teamüllere göre yürütülmektedir. Disipline aykırı fiil veya hallerin öğrenilmesi halinde öncelikle bir soruşturmacı tayin edilerek disiplin soruşturmasına başlanması gerekmektedir. Soruşturmayı başlatma yetkisi disiplin amirine ait olup, amir soruşturmayı kendisi yapabileceği gibi bir muhakkik/soruşturmacı da tayin edebilir. Ancak genel uygulama bağımsız bir soruşturmacı tayin edilerek soruşturma yapılması yönündedir.

Sıralı disiplin amirleri veya en üst disiplin amiri tarafından görevlendirilen soruşturmacının bir soruşturma raporu hazırlaması gerekmektedir. Raporda soruşturmacı, suç konusu olayı incelemeli, olayla ilgili delilleri toplamalı, gerekli görürse bilirkişi incelemesi yaptırmalı, ilgililerin ifadesini almalı, disipline aykırı suç veya hali bütün yönleriyle ortaya koymalı, sonucunda ise suçun sabit olup olmadığı, suç sabitse buna ilişkin cezanın ne olduğu konusunda kanaatini belirtmelidir. Soruşturma raporunun soruşturmayı açan makama teslimi üzerine yetkili amir veya kurul disiplin cezası vermeye gerek görmediği takdirde dosya işlemden kaldırılmakta, disiplin cezası verilmesine gerek görülmesi halinde ise savunma istenmektedir.

Burada vurgulamak istediğimiz husus savunmanın soruşturma raporu üzerine yetkili disiplin amiri veya disiplin kurulu tarafından istenmesi gerektiğidir. Soruşturma sürecinde müfettiş veya muhakkik tarafından alınan ifade savunma yerine geçmemektedir. 657 sayılı Kanunun 130. maddesinde geçen "soruşturmayı yapanın" ibaresiyle soruşturmacının değil, resen disiplin cezası vermeye yetkili amirin anlaşılması gerektiği Danıştay 3. Dairesinin 29.5.1973 tarihli ve E.1973/272, K.1973/269 kararı ile ifade edilmiştir. Memurlar.net'te 2016 yılında yayımlanan yazı için tıklayınız.

Sonuç olarak, savunmanın soruşturmayı başlatan disiplin amiri veya disiplin kurulu tarafından en az 7 gün verilmek suretiyle istenmesi gerekli olup, soruşturmacı tarafından alınan ifadenin savunma yerine geçmeyeceğini, savunma istemi yazısında da isnat edilen fiilin ne olduğu ve bu fiilin karşılığı olan cezanın açıkça belirtilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.