OHAL Kararıyla görevine iade edilen öğretmene hazırlık ödeneği verilir mi?

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi İkinci İdari Dava Dairesi, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı ile görevine iade edilen davacı tarafından, görevinden ayrı kaldığı tarihler arasındaki dönemde ödemesi yapılmayan eğitim-öğretime hazırlık ödeneği ile ek ders ücretlerinin tarafına ödenmesi istemiyle yapılan başvurusu reddedilen öğretmeni haklı buldu.

Kararda şöyle denildi: Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün eğitim kurumlarında öğretmen olarak görev yapıyor olması nedeniyle ek ders ücreti ödemelerinden yararlanmakta olan davacının, kamu görevinden çıkarılması yönünde tesis edilen olağanüstü hal işlemine karşı yaptığı başvurunun Komisyonca kabul edilmiş olması karşısında, "fiilen" çalışamaması halinin, haksız yere kamu görevinden çıkarılmış olmasından kaynaklandığı açık olduğundan, davacının kamu görevinden çıkarıldığı tarihten görevine iade edildiği tarihe kadar geçen süre içerisinde ödenmeyen ek ders ücretlerinin ödenmesi talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

T.C.

İSTANBUL

BÖLGE İDARE MAHKEMESİ

İKİNCİ İDARİ DAVA DAİRESİ

Esas : 2020/986

Karar : 2020/706

Tarih : 24.06.2020

ÖZET

Öğretmen olarak görev yapmakta iken 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılan, sonrasında Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı ile görevine iade edilen davacı tarafından, görevinden ayrı kaldığı tarihler arasındaki dönemde ödemesi yapılmayan eğitim-öğretime hazırlık ödeneği ile ek ders ücretlerinin tarafına ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Başakşehir Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün ek ders ücretlerinin ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmının iptali ile ödenmeyen ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davada; davanın reddine yönelik İstanbul 14. İdare Mahkemesi Hakimliğinin 25/02/2020 tarih ve E:2019/142, K:2020/345 sayılı kararının; zorunlu ek ders görevini haksız yere kamu görevinden çıkarılmış olması nedeniyle yerine getiremediği, bu şekilde fiili çalışma imkanının elinden alınmış olduğu, işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, ayrıca mahrum bırakıldığı ek ders ücreti ödemelerinin tazmini gerektiği iddialarıyla kaldırılması istenilmektedir. Yasal mevzuat hükümleri ile Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 12.12.2018 tarih ve E:2013/2, K:2018/2 sayılı kararında yer alan gerekçelerle birlikte ele alındığında;

İSTEMİN ÖZETİ : ..... İli, ..... İlçesi, ..... ...... İlkokulu'nda öğretmen olarak görev yapmakta iken 01.09.2016 tarih ve 29818 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılan, sonrasında Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı ile görevine iade edilen davacı tarafından, görevinden ayrı kaldığı 01/09/2016-21/09/2018 tarihleri arasındaki dönemde ödemesi yapılmayan eğitim-öğretime hazırlık ödeneği ile ek ders ücretlerinin tarafına ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Başakşehir Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün 04/07/2019 tarih ve E.12950929 sayılı işleminin ek ders ücretlerinin ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmının iptali ile ödenmeyen ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davada; davanın reddine yönelik İstanbul 14. İdare Mahkemesi Hakimliğinin 25/02/2020 tarih ve E:2019/142, K:2020/345 sayılı kararının; zorunlu ek ders görevini haksız yere kamu görevinden çıkarılmış olması nedeniyle yerine getiremediği, bu şekilde fiili çalışma imkanının elinden alınmış olduğu, işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, ayrıca mahrum bırakıldığı ek ders ücreti ödemelerinin tazmini gerektiği iddialarıyla kaldırılması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : İstinaf dilekçesinde belirtilen hususların mahkeme kararının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı ve kararın usul ve hukuka uygun olduğu ileri sürülerek istinaf isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren İstanbul Bölge İdare Mahkemesi İkinci İdare Dava Dairesince, dava dosyasındaki bilgi ve belgeler incelenerek işin gereği görüşüldü:

Dava; ..... İli, ..... İlçesi, ..... ...... İlkokulu'nda öğretmen olarak görev yapmakta iken 01.09.2016 tarih ve 29818 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılan, sonrasında Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı ile görevine iade edilen davacı tarafından, görevinden ayrı kaldığı 01/09/2016-21/09/2018 tarihleri arasındaki dönemde ödemesi yapılmayan eğitim-öğretime hazırlık ödeneği ile ek ders ücretlerinin tarafına ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Başakşehir Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün 04/07/2019 tarih ve E.12950929 sayılı işleminin ek ders ücretlerinin ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmının iptali ile ödenmeyen ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesi Hakimliğince; "...uyuşmazlıkta, ek ders ücretlerinin fiili çalışma şartına bağlanması nedeniyle, söz konusu ödemelerin fiilen çalışılmayan dönem için parasal hak kaybı kapsamında değerlendirilmesine olanak bulunmadığından, davacının fiilen öğretmen olarak görev yapmadığı dönem için uğradığını öne sürdüğü ek ders ücretlerinden kaynaklı maddi kayıplarının ödenmesi talebinin reddi yönündeki dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, ayrıca, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından, davacı tarafından işlem nedeniyle uğranıldığı iddia olunan parasal hak kayıplarının yasal faiziyle birlikte tazmini talebinin de yerinde görülmediği" gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Ders görevi" başlıklı 89. maddesinde, her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebileceği, ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu Kararı ile tesbit olunacağı hükme bağlanmıştır.

439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanuna, 4359 sayılı Kanunun 7. maddesiyle eklenen 1. maddesinde: "Anaokullarında, anasınıflarında, yetiştirme yurtlarında, okuma yazma kurslarında, gezici köy kurslarında görevli öğretmenler ile ilköğretim kurumlarında görevli sınıf öğretmenleri aylıkları karşılığında haftada 18 saat, branş öğretmenleri 15 saat ders okutmakla yükümlüdürler. Bunlara; kanun, tüzük, yönetmelik ve eğitim programlarında verilen görevlerin yerine getirilebilmesi için zorunlu olarak ek ders görevi verilir. Belirtilen kurumlarda öğretmen ve yönetici olarak görev alanlarla diğer eğitim kurumlarında ve Milli Eğitim Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında görev alanlardan kimlerin zorunlu ek ders görevi alacağı ve haftalık çalışmalarının ne kadarının zorunlu ek ders görevinden sayılacağı; birden fazla sınıf okutan öğretmenlere verilecek haftalık zorunlu ders görevinin sayısı, öğretmen ve yöneticilere haftada verilecek zorunlu ek ders sayısı ve diğer hususlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 89 uncu maddesi hükümleri uyarınca düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 89. maddesi ile 439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanuna dayanılarak çıkarılan Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 4/1-f maddesinde,"Ek ders görevi: Aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersleri ifade eder" düzenlemesine, 6/1. maddesinde,"Kapsama dahil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli olup, aylık karşılığı ders görevini tamamlayana) Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcılarına haftada 6 saate, b) Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saate, c) Atölye ve laboratuvar öğretmenlerine 20 saati zorunlu olmak üzere haftada 24 saate, kadar alanlarında, alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir." düzenlemesine, 6/3. maddesinde, "Öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre öğretim yılı başında ve sonunda yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde iki haftayı geçmemek üzere ve fiilen görev yapmaları kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenir. Cumartesi ve pazar günleri, bu madde kapsamında belirtilen eğitim faaliyetlerinde görev yapan okul/kurum yöneticilerinden birine fiilen görev yaptıkları anılan günler için 2 saat ek ders ücreti ödenir. Yöneticilere, fiilen ders okuttukları süreler hariç olmak üzere yönetim görevine bağlı olarak bunun dışında bu madde kapsamında ayrıca ek ders ücreti ödenmez." düzenlemesine, 8. maddesinde, "Bu madde kapsamında belirtilen eğitim faaliyetlerinde cumartesi ve pazar günleri ile yarıyıl ve yaz tatillerinde fiilen yerine getirilen ders görevleri, ek ders ücreti karşılığında verilir." düzenlemesine, 12. maddesinde, "Her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ilgili mevzuatı gereğince yapılan bekleme, sorumluluk, dışarıdan bitirme, final, ortalama yükseltme, seviye tespiti, mesleki formasyon, adaylık eğitimi, beceri sınavı ve beceri/proje yarışması sınavlarında görevlendirilen öğretmenlere, öğrencilerin sınava girmeleri kaydıyla, her bir sınav komisyon üyeliği ve her bir sınav gözcülüğü için 5 saat ek ders ücreti ödenir." düzenlemesine yer verilmiş 25/1. maddesinde de: bu Karar kapsamında ek ders ücreti ödenebilmesi için, ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı haller bakımından ise bu Kararda belirlenen koşulların oluşmasının şart olduğu, ek ders ödemelerinden harcama yetkilisi, ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi ve bu Kararda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde ek ders görevinin gerçekleştiğine ilişkin belgeyi düzenleyen ve onaylayan diğer gerçekleştirme görevlilerinin müteselsilen sorumlu oldukları hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 25.07.2019 tarih ve 30842 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 12.12.2018 tarih ve E:2013/2, K:2018/2 sayılı kararında da, "...ilgililerin "fiilen" çalışamaması hukuka aykırı bulunan işlemden kaynaklandığından ve iptal edilen hukuka aykırı işlem sonucu tüm maddi hakların ödenmesi yukarıda değinilen Anayasa hükmü ve idare hukuku ilkesi gereği olduğundan, döner sermaye ek ödemesinin de yoksun kalınan bir parasal hak olarak, uğranılan zarara karşılık idarece tazmini gerektiği açıktır. (...) Sağlık Bakanlığı personeli olup, döner sermaye ek ödemesinden yararlananlar hakkında tesis edilen naklen atama, ikinci görevin üzerinden alınması gibi işlemlerin iptali istemiyle açılan davalar sonucunda verilen iptal kararları üzerine, ilgililerin fiilen çalışmaması hukuka aykırı bulunan işlemden kaynaklandığından ve iptal edilen hukuka aykırı işlem sonucu tüm maddi hakların ödenmesi yukarıda değinilen Anayasa hükmü ve idare hukuku ilkesi gereği olduğundan, döner sermaye ek ödemesinin de davacıların yoksun kaldığı parasal haklardan sayılarak ilgili dönem için kendilerine ödenmesi gerektiğine" karar verilmiştir.

Öte yandan, Anayasa'nın 53. maddesinde; "Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler." hükmü yer almış, yine 5982 sayılı Kanun'un 12. maddesi ile Anayasanın; "Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir." kuralının yer aldığı 128. maddesine "Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır." cümlesi eklenmiş olup, 23.8.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 yıllarını kapsayan 3. Dönem Toplu Sözleşmenin Üçüncü Kısmının İkinci Bölümünde yer alan "Eğitim Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme"nin "Örgün Eğitim Kurumlarında Ek Ders Ücreti" başlıklı 22. maddesinde de; "Örgün eğitim kurumlarında (mesleki eğitim merkezleri dahil) ders yılı süresi içinde eğitim ve öğretimin fiilen yapıldığı normal çalışma günleri için ilgili mevzuatına göre kendilerine nöbet görevi verilen ve bu görevi fiilen yerine getiren müdür yardımcıları ile öğretmenlere 2016 yılında haftada 2 saati ve 2017 yılında ise haftada 3 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödenir." düzenlemesi yer almaktadır.

Dava dosyasının incelenmesinden, davacının ..... İli, ..... İlçesi, ..... ...... İlkokulu'nda öğretmen olarak görev yapmakta iken 01.09.2016 tarih ve 29818 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarıldığı, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonunun kararı gereğince 21.09.2018 tarihinde görevine iade edilmesi üzerine 03.07.2019 tarihli dilekçe ile görev yaptığı eğitim kurumuna müracaatla ek ders ve nöbet görevleri üzerinden ödenmeyen ek ders ücretleri ile 2016-2017 ve 2017-2018 eğitim-öğretim yıllarına ait eğitime hazırlık ödeneğinin tarafına ödenmesini talep ettiği, Başakşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 04.07.2019 tarih ve 12950929 sayılı işlemiyle davacının anılan eğitim-öğretim dönemlerinde fiilen öğretmenlik yapmadığından bahisle talebinin reddedilmesi üzerine söz konusu işlemin ek ders ücretlerinin ödenmesi talebinin reddine ilişkin kısmının iptali ile ödenmeyen ek ders ücretlerinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Her ne kadar, İdare Mahkemesi Hakimliğince, ek ders ücretlerinin fiili çalışma şartına bağlanması nedeniyle, söz konusu ödemelerin fiilen çalışılmayan dönem için parasal hak kaybı kapsamında değerlendirilmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; davacının hukuka aykırı şekilde kamu görevinden çıkarılmış olduğunun Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna bu yönde yaptığı başvurunun kabul edilmesiyle ortaya konulduğu, davacının incelemeye konu edilen olağanüstü hal işlemi nedeniyle bu zaman zarfında istese dahi fiilen çalışma olanağına sahip olmadığı, sözü edilen olağanüstü hal işlemi tesis edilmemiş olsaydı davacının fiilen çalışma şartını yerine getiremeyeceği yönünde bir iddianın da bulunmadığı anlaşıldığından, davacının 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile görevine son verildiği tarih ile Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararı gereğince görevine iade edildiği tarih arasındaki dönemde, nöbet görevi ek ders ücretleri de dahil olmak üzere yoksun bırakıldığı tüm ek ders ücreti ödemelerinden yararlandırılması gerektiği açıktır.

Bu durumda, uyuşmazlığın konusu yukarıda aktarılan yasal mevzuat hükümleri ile Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 12.12.2018 tarih ve E:2013/2, K:2018/2 sayılı kararında yer alan gerekçelerle birlikte ele alındığında; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün eğitim kurumlarında öğretmen olarak görev yapıyor olması nedeniyle ek ders ücreti ödemelerinden yararlanmakta olan davacının, kamu görevinden çıkarılması yönünde tesis edilen olağanüstü hal işlemine karşı yaptığı başvurunun Komisyonca kabul edilmiş olması karşısında, "fiilen" çalışamaması halinin, haksız yere kamu görevinden çıkarılmış olmasından kaynaklandığı açık olduğundan, davacının kamu görevinden çıkarıldığı tarihten görevine iade edildiği tarihe kadar geçen süre içerisinde ödenmeyen ek ders ücretlerinin ödenmesi talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, Anayasa'nın 125.maddesinin son fıkrasında, idarelerin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu hükme bağlandığından, davalı idarenin hukuka aykırı bulunan işlemi nedeniyle davacının görevinden ayrı kaldığı dönemde mahrum bırakıldığı ek ders ücretlerinin davalı idareye müracaatta bulunduğu 03.07.2019 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece hesaplanarak davacıya ödenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle; istinaf talebinin kabulü ile, İstanbul 14. İdare Mahkemesi Hakimliğinin 25/02/2020 tarih ve E:2019/142, K:2020/345 sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, tazmin talebinin kabulü ile işlem nedeniyle davacının görevinden ayrı kaldığı dönemde mahrum bırakıldığı ek ders ücretlerinin davalı idareye müracaatta bulunduğu 03.07.2019 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece hesaplanarak davacıya ödenmesine, aşağıda dökümü yapılan 374,00-TL yargılama gideri ile hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.700,00-TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, posta avansından varsa artan kısmın mahkemesince ilgilisine iadesine, kararın taraflara tebliği için dosyanın ait olduğu mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45/6. ve 46. maddeleri uyarınca temyizi kabil olmamak üzere kesin olarak, 24.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.