Doktor öğretim üyesi kadrosuna doçentler başvurabilir mi?

Dava konusu olayda, üniversite tarafından öğretim üyesi ilanına "DOÇENT OLANLAR DOKTOR ÖĞRETİM ÜYESİ KADROSUNA BAŞVURAMAZ" şartı eklenmiştir.

Davacı bu şartın yasal dayanağı olmadığı gerekçesiyle iptal davası açmıştır.

İdare mahkemesi, doktor öğretim üyesi kadrolarına atamalarda kişilerin sahip olması gereken asgari şartların 2547 Sayılı Kanun'un 23 üncü maddesinde sayıldığını, bu asgari şartlar arasında, doçentlik unvanına sahip olanların veya daha üst unvanlara sahip olanların ilanlara başvuramayacaklarına ilişkin sınırlayıcı bir düzenlemenin bulunmadığı gerekçesiyle üniversitenin işlemini iptal etmiştir.

Danıştay ise, böyle bir kısıtlamanın kanunda olmadığını sabit görse de; 2914 Sayılı Kanun'da öğretim üyelerinin profesörler, doçentler ve doktor öğretim üyeleri şeklinde bir akademik sıralamaya tabi tutulduğunu ve bu sıralamaya göre görev, sorumluluk ve özlük haklarının tespit edildiğini, doçent unvanının hem bir üst unvan olması hem de üniversitenin doçent unvanlı akademisyene ihtiyacının bulunmamasından dolayı doçent olanların doktor öğretim üyesi kadrosuna başvuru yapamayacağına ilişkin şart koymasında kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık olmadığı yönünde karar vermek suretiyle işlemi hukuka uygun bularak idare mahkemesinin iptal kararını bozmuştur.

T.C.

DANIŞTAY

8. DAİRE

E. 2014/9820

K. 2019/3750

T. 26.4.2019

İstemin Özeti : Antalya 3. İdare Mahkemesi'nin 07/07/2014 gün ve E:2013/1052, K:2014/964 Sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 Sayılı Kanun'un 49 uncu maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : ...

Düşüncesi : İstemin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, Doçent unvanına sahip davacının, ... Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı Yardımcı Doçent kadrosu için verilen ilana yaptığı başvurusunun, ilan şartında belirtilen Doçent olanlar Yardımcı Doçent kadrosuna başvuramaz maddesi gereği reddedilmesine ilişkin 25/07/2013 tarih ve 64184342-1146 Sayılı ....Üniversitesi Rektörlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesince, yardımcı doçentliğe yapılacak atamalarda kişilerin sahip olması gereken asgari şartların 2547 Sayılı Kanun'un 23 üncü maddesinde sayıldığı, bu asgari şartlar arasında, doçentlik unvanına sahip olanların veya daha üst unvanlara sahip olanların yardımcı doçentlik kadrosuna yapılacak atamalara ilişkin ilanlara başvuramayacaklarına ilişkin sınırlayıcı bir düzenlemenin bulunmadığı, diğer taraftan 2547 Sayılı Kanun'un 23 üncü maddesinde üniversitelerin bu asgari şartların yanında münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar getirilebileceği düzenlenmiş ise de, olayda olduğu gibi daha üst bir unvan olan doçentlik unvanına sahip olanların yardımcı doçentlik kadrosuna başvurmalarını engellemenin ilgili maddede belirtilen münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına uygun olamayacağı, dolayısıyla da yasa uyarınca belirlenebilecek ek koşul niteliğinde olmadığı açık olup, doçentlik unvanına sahip olan davacının, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı Yardımcı Doçent kadrosu için verilen ilana yaptığı başvurunun, herhangi bir yasal dayanağı olmadan getirilen ve ek koşul olma niteliği de bulunmayan "ilan şartında belirtilen Doçent olanlar Yardımcı Doçent kadrosuna başvuramaz" maddesi gereği reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin birinci fıkrasının ( m ) bendinin ( 2 ) numaralı alt bendinde; "Doçent: Doçentlik sınavını başarmış akademik unvana sahip kişidir.", (3) numaralı alt bendinde "Yardımcı Doçent: Doktora çalışmalarını başarı ile tamamlamış, tıpta uzmanlık veya belli sanat dallarında yeterlik belge ve yetkisini kazanmış, ilk kademedeki akademik unvana sahip kişidir.", "Yardımcı Doçentliğe atama" başlıklı 23. maddesinde; "a. Bir üniversite biriminde açık bulunan yardımcı doçentlik, isteklilerin başvurması için rektörlükçe ilan edilir. Fakültelerde ve fakültelere bağlı kuruluşlarda dekan, rektörlüğe bağlı enstitü ve yüksekokullarda müdürler; biri o birimin yöneticisi, biri de o üniversite dışından olmak üzere üç profesör veya doçent tespit ederek bunlardan adayların her biri hakkında yazılı mütalaa isterler. Dekan veya ilgili müdür kendi yönetim kurullarının görüşünü de aldıktan sonra önerilerini rektöre sunar. Atama, rektör tarafından yapılır...

b. Yardımcı doçentliğe atanmada aranacak şartlar:

( 1 ) Doktora veya tıpta uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilecek belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak,

( 2 ) Fakülte, enstitü veya yüksekokul yönetim kurullarınca, biri o dilin öğretim üyesi olmak üzere seçilecek üç kişilik bir jüri tarafından; sınava girenin kendi bilim alanında Türkçe'den yabancı dile, yabancı dilden Türkçe'ye 150 - 200 kelimelik bir çeviriyi kapsayan yabancı dil sınavını başarmak.

c. ( Mülga fıkra: 12.08.1986 - 260 S.KHK/Madde 7 ) ( Yeniden düzenlenen fıkra: 18.06.2008 - 5772 S.K/Madde 3 ) Üniversiteler, yardımcı doçentlik kadrosuna atama için bu maddede aranan asgari koşulların yanında, Yükseköğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilirler.", "Doçentlik sınavı" başlıklı 24. maddesinde; "... Eser incelemesinde başarılı bulunan aday, doçentlik sınav jürisi tarafından, sözlü sınava tabi tutulur. Jüri üyeleri, yapılan sözlü sınavın denetlenebilirliğini sağlamak için gerekli tedbirleri alır.

Sözlü sınavda başarılı olması halinde, adaya ilgili bilim dalında doçentlik unvanı verilir..." hükümlerine yer verilmiştir.

2914 Sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu'nun "Öğretim elemanlarının sınıflandırılması" başlıklı 3. maddesinde "Bu Kanuna tabi öğretim elemanlarının sınıfları ile başlangıç dereceleri aşağıda gösterilmiştir.

A- ) Öğretim üyeleri sınıfı :

Bu sınıf, profesörler, doçentler ve yardımcı doçentlerden oluşur.

a-) Profesörler, profesör kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren birinci derecenin,

b-) Doçentler, doçent kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren üçüncü derecenin,

c- ) Yardımcı doçentler, yardımcı doçent kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren beşinci derecenin,

İlk kademe aylığını alırlar." hükmüne yer verilmiştir.

Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atama Yönetmeliğinin 8. maddesinde; "Yardımcı doçentlik için başvuran isteklilerden yabancı dil sınavında başarı gösterenler, özgeçmişlerini, bilimsel çalışma ve varsa yayınlarını dört nüsha olarak ilgili dekanlık veya müdürlüğe, yabancı dil sınavı sonucunun tebliğini izleyen üç gün içinde teslim ederler.

Adayların durumlarını incelemek üzere ilan edilen kadrolar için, fakültelerde veya fakültelere bağlı kuruluşlarda dekan, rektörlüğe bağlı enstitü veya yüksekokullarda müdürler, biri o birimin yöneticisi, diğeri o üniversitenin veya yüksek teknoloji enstitüsünün dışından olmak üzere, adayın başvurduğu bilim alanı ile ilgili olan üç profesör veya doçenti onbeş gün içinde tespit eder. Dekan veya ilgili müdür her aday için bu öğretim üyelerine adaylarla ilgili dokümanları göndererek, bir ay içerisinde yazılı görüşlerini bildirmelerini ister.

Dekan veya ilgili müdür yazılı görüşlerin alınmasından sonraki ilk yönetim kurulu toplantısına konuyu götürür, aday veya adaylar hakkında ayrı ayrı görüş alır. Bir açık kadroya birden fazla adayın başvurması halinde yönetim kurulu gerekçeli olarak tercihini belirtir. Dekan veya müdür kanaat ve önerilerini dosya ile birlikte rektöre sunar..." kuralı yer almaktadır.

Dosyanın incelenmesinden; 06.07.2013 tarihli ilan ile ... Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalına bir adet yardımcı doçent alınacağının duyurulduğu, kadroya başvuracaklar için ise "doçent olanlar yardımcı doçent kadrosuna başvuramaz" şeklinde özel bir ek koşulun getirildiği, getirilen bu ek koşul nedeniyle davacının başvurusunun kabul edilmemesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlık, davalı idarenin, yardımcı doçent kadrosu için açılan ilanda doçent unvanına sahip olanlar yardımcı doçent kadrosuna başvuramaz şartı getirmesi ve davacının doçent unvanı ile birlikte ilan edilen kadroya başvurup başvuramayacağından kaynaklanmaktadır.

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu, 2914 Sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta yardımcı doçent kadrosuna doçent unvanında olan birinin başvurusunu engelleyecek nitelikte bir düzenlemenin olmadığı ortada olmakla birlikte, 2914 Sayılı Kanun'da öğretim üyelerinin profesörler, doçentler ve yardımcı doçentler şeklinde bir akademik sıralamaya tabi tutulduğu ve bu sıralamaya göre görev, sorumluluk ve özlük haklarının tespit edildiği görülmektedir.

Bu itibarla yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca doçent unvanının hem bir üst unvan olması hem de davalı idarenin doçent unvanlı akademisyene ihtiyacının bulunmamasından dolayı davalı idarenin doçent olanların yardımcı doçent kadrosuna başvuru yapamayacağına ilişkin şart koymasında ve bu şart nedeniyle davacının başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık olmadığı açıktır. Bu nedenle işlemin iptaline karar veren Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle; Antalya 3. İdare Mahkemesi'nin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 ( onbeş ) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 26.04.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.