Emekli olan kamu personelinin memur eşinin yer değiştirme hakkı var mı?

Soru: Çevre ve Şehircilik Bakanlığında çalışıyorum. Eşim askeri personel ve emekli oldu, emekli olduktan sonra 6 ay içinde eşini istediği yere bir defaya mahsus tayin isteme hakları olduğu söyleniyor. Bu konuda yardımcı olur musunuz? Atamayla ilgili böyle bir hakkımız varmı?

Cevap: Devlet memurlarının kurum içinde yer değiştirmelerinin kanuni dayanağı 657 sayılı Kanunun 72 ve 76. maddeleridir. 72. maddede; kamu hizmetlerinin ülkenin her yanına adil ve dengeli bir şekilde ulaştırılması için memurların belirli bir rotasyon planı dahilinde ve belirli süre görev yapmak üzere kurum içinde görev yerlerinin değiştirilmesine ilişkin hükümlere yer verilmiş, uygulamaya ilişkin usul ve esasların ise yönetmelikle düzenlenmesi öngörülmüştür.

76. madde hükmü ise görev yeri değişikliğini de içermekle birlikte memurun kurum içinde farklı bir kadroya atanmasına ilişkin hükümleri ihtiva etmektedir.

657 sayılı Kanunun 72. maddesine dayalı olarak Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik yürürlüğe konulmuştur. Bu Yönetmelik genel bir yönetmelik olup, kurumların bu Yönetmeliğe dayalı ve buna uygun olarak kendi yer değiştirme yönetmeliklerini yürürlüğe koymaları gerekmektedir.

Genel Yönetmelikte aile birliği mazereti, sağlık mazereti ve can güvenliği mazereti ile hizmet gereği yapılacak yer değiştirme, engelli memurların yer değiştirmesi ve 3713 sayılı Kanun kapsamında atanan memurların yer değiştirmesine ilişkin özel hükümlere yer verilmiş, ancak eşi emekli olan memurlara ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Personelinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 8. maddesinde ise görev yerinin;
-Personelin isteği,
-Hizmetin gereği,
-Özür durumu,
-Görevde yükselme ve unvan değişikliği,
-Savaş, olağanüstü hal ve doğal afetler gibi durumların gerçekleşmesi,
halinde değiştirilebileceği düzenlenmiş, eşi emekli olan memurlar için istisnai bir hükme yer verilmemiştir.

Konuyla ilgili bir hüküm Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde yer almaktadır. Söz konusu Yönetmeliğin 51. maddesinin ikinci fıkrasında, "Eşi emekliye ayrılan öğretmenler, eşinin emekliye ayrılış tarihinden itibaren bir yıl içinde eşinin ikamet ettiği yere yer değiştirme isteğinde bulunabilir." denilmektedir. Genel Yönetmelikte yer almayan bir düzenlemenin öğretmenler için getirilmiş olmasının dayanağını ise 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 37/4 maddesi oluşturmaktadır. Söz konusu hükümle öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarında uyulacak temel ilkeler, özür grupları, hizmet bölgeleri ve alanları, hizmet puanı ve diğer hususların yönetmelikle belirlenmesi öngörülmüştür. Bu hükme istinaden öğretmenler için diğer memurlardan farklı olarak yer değiştirme usul ve esasları belirlenmesi mümkün olmuştur.

Sonuç olarak gerek 657 sayılı Kanun, gerek Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik, gerekse de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Personelinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde eşi emekli olan personelin yer değiştirmesine ilişkin özel bir düzenleme yer almadığından askeri personel olan eşinizin emekliliğine bağlı olarak görev yerinizin değiştirilmesinin ancak idarenin ilgili mevzuat çerçevesinde talebinizi uygun görmesi halinde mümkün olabileceğini değerlendirmekteyiz.