Bölümün norm kadro sayısı nasıl arttırılabilir?

Bilindiği üzere, yükseköğretim kurumları bünyesindeki birimler, önlisans, lisans, lisansüstü programlar ve bunların niteliği ile öğrenci sayıları, yükseköğretim kurumunun eğitim ve öğretim faaliyetleri dışında yürüttüğü hizmetler dikkate alınarak öğretim elemanı norm kadrolarını ve bunların kullanımına ilişkin esasları 2 Kasım 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "Devlet Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Elemanı Norm Kadrolarının Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yönetmelik"te düzenlenmiştir.

Söz konusu yönetmeliğin, "Tanımlar" başlıklı 3/1-a maddesinde, "Asgari Kadro Sayısı" Yükseköğretim kurumlarında bir programda eğitim-öğretime başlamak ve devam edebilmek için Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen asgari öğretim elemanı sayısı" olarak, aynı maddenin (c) fıkrasında ise "Norm Kadro", "Yükseköğretim kurumlarında bir bölüm, anabilim/anasanat dalı veya programda eğitim, öğretim, araştırma ve diğer hizmetlerin sürdürülebilmesi için bu Yönetmelik çerçevesinde sayısı belirlenen öğretim elemanı kadrosu" olarak ifade edilmektedir.

Bu düzenlemeler ışığında, yükseköğretim sistemimizde her birimin/bölümün/programın asgari kadro sayısı ve bu sayıya bağlı olarak norm kadro sayısı belirlenmiştir. Aşağıdaki tablodan bazı örnekler verecek olursak;

Tabloda belirtilen norm kadro sayıları ilgili Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen; "Yükseköğretim kurumları, asgari kadro sayısının iki katına kadar norm kadro planlaması yapabilir." hükmüne göre belirlenmiştir.

Diğer taraftan, bazı bölümlerde yükseköğretim kurumları norm kadro sayılarını anabilim dalı sayısı üzerinden arttırabilirler. Bunun için aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin 4 üncü fıkrasında belirtilen usulün işletilmesi gerekmektedir. Mezkür Yönetmeliğin ilgili maddesinde; "Fakülte veya bölüm lisans programı için norm kadrolar, üniversiteler tarafından anabilim/anasanat dalı çeşitliliği göz önünde bulundurularak fakülte veya bölümü oluşturan anabilim/anasanat dallarının her birine bir öğretim üyesi düşecek şekilde planlanır. Anabilim/anasanat dalları dikkate alınarak belirlenen norm kadro sayısı, anabilim/anasanat dalı ve bölüm kurulunun görüşü üzerine ilgili fakülte ve üniversite yönetim kurulunun gerekçeli kararıyla bölüm veya fakülte düzeyinde iki katına kadar artırılabilir." düzenlemesi yer almaktadır.

Bir örnek üzerinden bu süreci anlatırsak; Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünün asgari kadro sayısı 3, norm kadro sayısı 6 olarak belirlenmiştir. Ancak, ilgili bölümün altında toplam 7 (yedi) anabilim dalı bulunmaktadır. Bunlar:

-Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı,

-Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı,

-Ortaçağ Tarihi Anabilim Dalı,

-Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Anabilim Dalı

-Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı,

-Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı,

-Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı.

Bölümün asgari kadro sayısı üzerinden baktığımızda altıya kadar norm planlaması yapıldığında, her anabilim dalına birer adet öğretim üyesi planlama yapılması mümkün olmamaktadır. Bu gibi durumlarda, ilgili yönetmeliğin 4/4 maddesi işletilerek, bölümün norm kadro sayısı anabilim dalının iki katına kadar arttırılarak 14'e yükseltilebilmektedir. Buradaki işlem yıllık olmayıp, ilgili kurulların gerekçeli kararı üzerine üniversite yönetim kurulunun onayıyla bir defaya mahsustur.

Sonuç olarak, yükseköğretimde norm kadronun getirdiği çıkmazın zaman zaman açılmasında üniversitelerin anabilim dalı sayısının sayıca fazla olduğu bölümlerde bu yöntemi izleyerek norm kadro sayısını arttırabileceğini ifade etmek isteriz.