Doğum sonrası aylıksız iznin başlangıç tarihi nasıl belirlenir?

Soru: Ben 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan bir devlet memuruyum. 11.03.2021 tarihinde doğum iznim bitti. 12 Mart 2021 tarihinden itibaren kullanmak üzere 30 gün yıllık izin aldım. Yol izni ile birlikte kullandığım yıllık iznimin bitimi olan 14.04.2021 tarihinde başlatmak üzere 7.04.2021 tarihinde ücretsiz izne ayrılmak için dilekçe verdim. Bana ücretsiz izin başlama tarihinin 12.03.2021 olacağı söylendi. Doğum iznimin bittiği gün mü ücretsiz izne ayrılmış sayılıyorum?

Cevap: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108/B maddesinde, "Doğum yapan memura, 104 üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin veya aynı maddenin (F) fıkrası uyarıncı verilen izin süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir." hükmü yer almaktadır.

13 Nisan 2016 tarihli ve 29683 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6 Seri No. lu Kamu Personeli Genel Tebliğinin "Ç) Koğum Sebebiyle Verilecek Aylıksız İzin" başlıklı bölümünde;

"2) Aylıksız iznin kullanımı
a) Doğum yapan memura verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihi, doğum sonrası analık izni süresinin veya yararlanılması halinde 657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (F) fıkrası uyarınca verilen izin süresinin bitimi; eşi doğum yapan memura verilecek aylıksız iznin başlangıç tarihi ise doğum tarihidir.
b) Eşi doğum yapan memura, eşinin Devlet memuru olup olmadığına bakılmaksızın isteği halinde yirmidört aya kadar aylıksız izin verilecektir.
c) Eşlerin her ikisinin de memur olması halinde, doğum sebebiyle verilen aylıksız iznin, süreleri içerisinde her iki eşe aynı dönemde veya birbirini takip edecek şekilde kullandırılması mümkündür.
ç) Doğum sebebiyle verilen aylıksız iznin, yirimdört aylık sürenin aşılmaması kaydıyla, kısım kısı kullandırılması mümkündür." hükümleri yer almaktadır.

Tebliğde yer alan, doğum sonrası aylıksız iznin başlangıç tarihinin doğum tarihi olduğu ifadesi 24 aylık sürenin başlangıç tarihini belirtmekte olup, bu cümle ile aylıksız izne bu tarihte başlanma zorunluluğu getirilmemektedir. Zira Mülga Devlet Personel Başkanlığı 24 Nisan 2012 tarihli ve 7061 sayılı yazısında, doğum sonrası analık izninin bitiminde göreve başlayan ve beş aydan sonra ücretsiz izin talebinde bulunan personele doğum sonrası analık izninin bitiş tarihini takip eden 24 aylık sürenin aşılmaması kaydıyla kalan süre kadar aylıksız izin verilebileceğini ifade etmiştir.

Bu çerçevede, doğum sonrası analık izni sonrasında memurun göreve başladıktan bir süre sonra aylıksız izne ayrılması veya kanuni izinlerini kullandıktan sonra aylıksız izne başlaması mümkün olup, bu durumdaki bir memurun aylıksız iznin başladığı tarihe kadar mali ve sosyal haklarından yararlanması gerekmektedir. Doğum sonrası analık izni 12 Mart 2021 tarihinde biten memurun kullanabileceği aylıksız izin süresi 12 Mart 2023 tarihini geçemeyecek, bu süreçte göreve başlayıp bir süre çalıştıktan veya kanuni izinlerini kullandıktan sonra aylıksız izin talebinde bulunulması halinde 12 Mart 2023 tarihi geçilemeyeceği için kullanılabilecek azami aylıksız izin süresi 24 aydan daha kısa olacaktır.

Sonuç olarak, doğum sonrası analık izni bitiminde diğer kanuni izinlerini kullanan memurun bu izinlerin bitiminde aylıksız izne başlamasının mümkün olduğunu, aylıksız iznin analık izninin bitim tarihinde başlamasının zorunlu olmadığını değerlendirmekteyiz.