Bakım Onarım Müdürlüğünde görevli mühendislerin temel ücretine ilişkin önemli karar

Dava, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası, Bakım Onarım Müdürlüğünde mühendis olarak görev yapan davacı tarafından; üretim faaliyetinde fiilen çalışan mühendisler için belirlenen temel ücretten yararlandırılması ve yoksun kaldığı parasal tutarın ödenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk derece mahkemesi işlemi iptal etmiştir.

Danıştay ise bu kararı aşağıdaki gerekçe ile bozmuştur.

Bakım Onarım Müdürlüğünde görev yapan personelin doğrudan üretim faaliyetinde yer almadığı ve görev yerlerinin üretim tesisleri olmadığı, görevin asli unsurunun fabrikanın verimli ve etkin bir şekilde çalışabilmesi için tezgahların sürekli çalışır vaziyette tutulmasını sağlamak olduğundan, davacının tezgahların bakımı esnasında üretim tesislerinde bulunmasının fiilen üretim tesisinde görev yapmak olarak değerlendirilemez.

T.C. DANIŞTAY

ONİKİNCİ DAİRE

Esas No:2018/6691

Karar No:2020/2598

Temyiz Eden (Davalı): Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü Vekili: Av. .

Karşı Taraf (Davacı): .'i temsilen . Sendikası Vekili : Av. .

İstemin Konusu:

Ankara 5. İdare Mahkemesinin 18/12/2014 tarih ve E:2013/1783, K:2014/1590 sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Yargılama Süreci:

Dava Konusu İstem:

Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası, Bakım Onarım Müdürlüğünde mühendis olarak görev yapan davacı tarafından; üretim faaliyetinde fiilen çalışan mühendisler için belirlenen temel ücretten yararlandırılması ve yoksun kaldığı parasal tutarın ödenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

Ankara 5. İdare Mahkemesince; Gazi Fişek Fabrikası, Bakım Onarım Müdürlüğünün 19/12/2013 tarih ve 218 sayılı yazısı ile davacının çoğunluğu üretim tesislerinden oluşan alanlardaki tezgah arızaları ve günlük/aylık/üç aylık ve yıllık periyodik bakımları yapabilmek için çalışma süresinin büyük bir bölümünü üretim atölyelerinde geçirdiğinin bildirildiği, davacının üretim tesisinde fiilen görev yapması nedeniyle üretim tesisinde görev yapanlara ödenen temel ücretten yararlandırılması gerekirken aksi yöndeki dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Temyiz Edenin İddiaları:

Davalı idare tarafından, Bakım Onarım Müdürlüğünün üretim tesisi olarak nitelendirilmediği, Bakım Onarım Müdürlüğünün 19/12/2013 tarih ve 218 sayılı yazısının çelişkili olduğu, davacının üretim tesislerinde geçirdiği sürenin az olduğu, fabrika bakım onarım hizmetlerinin hizmet alımı yolu ile yerine getirildiği belirtilerek Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

Karşı Tarafın Savunması:

Davacı tarafından, üretim tesisinin hatalı olarak tespit edildiği, üretim tesisinin bir bütün olduğu, atölyelere indirgenemeyeceği, taşra teşkilatında bulunan işletme ve fabrika müdürlüklerinin üretim birimi olduğu, bakım onarım personelinin üretimin her aşamasından sorumlu olduğu, davacının üretim tesislerinde çalıştığının davalı idarenin 19/12/2013 tarih ve 218 sayılı yazısıyla ortaya konulduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

Danıştay Tetkik Hakiminin Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İnceleme ve Gerekçe:

Maddi Olay:

1- Yüksek Planlama Kurulu'nun 21/07/1997 tarih ve 97/T-30 sayılı kararı ile "üretim faaliyetinde fiilen çalışanlar mühendis, teknik şef ve teknikerler için" farklı temel ücret uygulanmasına karar verilmiştir. 2- Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Yönetim Kurulunun 15/07/1997 tarih ve 60 sayılı kararı ile üretim tesisinde fiilen görev yapan mühendisler için diğer birimlerde çalışan mühendislerden farklı temel ücret ödenmesi uygulamasına başlanılmıştır.

3- Davacı, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası Müdürlüğü'ne bağlı Bakım Onarım Müdürlüğü'nde mühendis olarak görev yapmaktadır.

4- Üretim faaliyetinde fiilen çalışan mühendisler için belirlenen temel ücretten yararlandırılması ve yoksun kaldığı parasal tutarın ödenmesi talebiyle davacı tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İlgili Mevzuat:

399 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin 25. maddesinde, "Ekli 1 sayılı cetvelin dışında kalan sözleşmeli personele ödenecek sözleşme ücreti; temel ücret ile başarı ve kıdem ücretleri toplamından oluşur ve bu ücret asgari ücretin altında olamaz. Sözleşme ücretlerinin tavanı her yıl bütçe kanunları ile belirlenir.

Kamu personeli için uygulanan aylık katsayısının mali yılın ikinci yarısı için değiştirilmesi veya mali yıl içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali ve sosyal haklara ilişkin hükümlerinde değişiklik yapılması halinde sözleşmeli personel ücretlerinin tavanını değiştirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir." hükmü ile 26. maddesinde "Temel ücret tutarları, sözleşmeli personelin unvanı, eğitim düzeyi, iş gerekleri, işyeri ve çalışma şartları dikkate alınmak suretiyle teşebbüs ve bağlı ortaklıklarca tespit edilir.

Teşebbüs ve bağlı ortaklıklar, sözleşmeli personeline unvanları itibarıyla uygulayacakları azami, temel ücret miktarlarına ilişkin tekliflerini 15 Kasım tarihine kadar Devlet Personel Başkanlığına gönderirler. Bu teklifler Devlet Personel Başkanlığınca teşebbüs ve bağlı ortaklıklar arasında ücret dengesi ve uygulama birliği sağlamaya yönelik önerilerle birlikte Yüksek Planlama Kurulunun onayına sunulur." hükmüne yer verilmiştir. 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye ve Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Ana Statüsüne dayanılarak hazırlanan Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Bakım Onarım Yönergesi'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde bu Yönerge'nin amacının, her türlü tesis, tezgah, ekipman, yeraltı ve yerüstü yapılarının üretim ve hizmet için gerekli niteliklerinin devamını sağlamak maksadı ile yapılacak Bakım Onarım faaliyetlerinin tek düzen içerisinde yürütülmesinin şekil ve esaslarını belirtmek olduğu, "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde Yönerge hükümlerinin Kurumda yürütülen tüm bakım ve onarım faaliyetlerini kapsadığı düzenlemesine yer verilmiştir.

Aynı Yönerge'nin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde "ı) Planlı Bakım (Koruyucu Bakım): Üretimin Planlanan düzeyde sürekli bir şekilde devam etmesini sağlamak amacıyla beklenmeyen arızaları ve olası duruşları önlemek ve kontrol altına alabilmek maksadıyla tesis, tezgah ve donatımın amacına uygun bir durumda tutulabilmesi için yapılan işlem ve faaliyetlerdir.

Bu bakım; tesis, tezgah ve donatımlarda arızaların asgari düzeye inmesi meydana gelmeden önlenmesi amacıyla önceden hazırlanmış plan, program ve talimatlara göre yapılan koruyucu bir bakım işlemini, i) Onarım: Bir arızanın giderilmesi işlemini,

j) Revizyon: Belirli çalışma devreleri sonunda tesis, tezgah ve donatımın bütünüyle bakımlarının yapılması veya arızalarının onarılması yada kısmen yenilenmesi işlemini ifade eder."

Yönerge'nin "İş programı" başlıklı 10. maddesinde "Bütçesi düzenlenen yıl için Genel Müdürlük, İşletme/ Fabrika Müdürleri ile Bölge Müdürlüğü Bakım Onarım Müdürlükleri masraf yerlerine göre bakım, yağlama, onarım, revizyon montaj planları hazırlar ve bu işler için lüzumlu işçilik ve malzeme tespit edilerek planların maaliyeti oluşturulur. İlgili birimin buhar, su, basınçlı hava, elektrik gibi yardımcı üretim ve hizmet yerlerinin maliyeti hesaplanarak, bunlardan yararlanılarak masraf yerleri dağıtım listeleri düzenlenir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Yönerge'nin "Planlı bakım uygulaması" başlıklı 16. maddesinde "Planlı bakım çalışmaları aşağıdaki şekilde yürütülür: a) Koruyucu bakım muayene, temizleme küçük onarımların yapılması ile standart parça değişimleri, b) Yağlama,

c) Onarım,

d) Revizyon" düzenlemesine yer verilmiştir.

Hukuki Değerlendirme:

Yukarıda yer alan yasal düzenlemeler ve maddi olay birlikte incelendiğinde; uyuşmazlığın davacının üretim tesisinde fiilen görev yapan personel olup olmadığı hususuna ilişkin olduğu açıktır.

Yukarıda metnine yer verilen Yönerge kapsamındaki düzenlemeler göz önünde bulundurulduğunda, Bakım Onarım Müdürlüğünde görev yapan personelin doğrudan üretim faaliyetinde yer almadığı ve görev yerinin üretim tesisleri olmadığı, görevin asli unsurunun fabrikanın verimli ve etkin bir şekilde çalışabilmesi için tezgahların sürekli çalışır vaziyette tutulmasını sağlamak olduğu, davacının tezgahların bakımı esnasında üretim tesislerinde bulunmasının fiilen üretim tesisinde görev yapmak olarak değerlendirilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.

Bu durumda, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında da hukuki isabet bulunmamaktadır.

Karar Sonucu:

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,

2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu Ankara 5. İdare Mahkemesinin 18/12/2014 tarih ve E:2013/1783, K:2014/1590 sayılı kararının bozulmasına,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,

4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 29/06/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Dava; Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Gazi Fişek Fabrikası Müdürlüğüne bağlı Bakım Onarım Müdürlüğünde mühendis olarak görev yapan davacının, Yüksek Planlama Kurulu ve MKE Genel Müdürlüğünün almış olduğu kararlar uyarınca üretim tesisinde görev yapması nedeniyle temel ücretinin üretim tesisinde çalışan teknik personele ödenen oranda ödenmesi talebiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesince; davacının çoğunluğu üretim tesislerinden oluşan alanlardaki tezgah arızalarını gidermek ve günlük/aylık/üç aylık ve yıllık periyodik bakımları yapabilmek için çalışma süresinin büyük bir bölümünü üretim atölyelerinde geçirdiğinin davalı idare tarafından bildirildiği, bu itibarla üretim tesisinde fiilen görev yapan davacının üretim tesislerinde görev yapan mühendisler için öngörülen temel ücretten yararlandırılması gerekirken aksi yöndeki dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir. Uyuşmazlığın çözümünde üretim tesislerinin hangileri olduğu ve üretim tesisleri belirlenirken hangi kriterlerin dikkate alındığı hususu önem kazanmaktadır.

Bu itibarla üretim tesislerinin hangileri olduğu, üretim tesislerinin belirlenmesinde dikkate alınan kriterlerin neler olduğu, davacının çalıştığı birimin üretim tesisi olarak kabul edilip, edilmeyeceğinin ara kararıyla sorulması gerektiği oyu ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.