Akademisyenler, özelde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti verebilir mi?

Bu yazımızda, üniversitelerde görevli akademisyenlerden İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlığı belgesi olanların özel kurum ve kuruluşlara hizmet verip veremeyeceğini ele alacağız.

Bilindiği üzere, üniversitelerde görevli öğretim elemanlarının uzmanlık alanlarına göre yükseköğretim kurumları dışında kuruluş veya kişilere hizmet vermesi usulü, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun "Üniversitelerin Uygulama Alanına Yardım" başlıklı 37 nci maddesinde düzenlenmiştir.

İlgili maddede yer alan; "Yükseköğretim kurumları dışındaki kuruluş veya kişilerce, üniversite içinde veya hizmetin gerektirdiği yerde, üniversiteler ve bağlı birimlerden istenecek, bilimsel görüş proje, araştırma ve benzeri hizmetler ile üniversitede ve üniversiteye bağlı kurumlarda, hasta muayene ve tedavisi ve bunlarla ilgili tahliller ve araştırmalar üniversite yönetim kurulunca kabul edilecek esaslara bağlı olmak üzere yapılabilir. Bu hususta alınacak ücretler ilgili yükseköğretim kurumunun veya buna bağlı birimin döner sermayesine gelir kaydedilir." hükmündeki usul ve esaslara göre alanında yetkin olan öğretim elemanlarının kurum dışına hizmet verebilmesine imkan sağlanmıştır.

Anılan madde kapsamında gerçekleştirilen hizmetler sonucu oluşan ücretler hizmetten yararlanan ilgili kişi ya da kuruluşlarca doğrudan üniversitelerin döner sermaye hesabına aktarıldığı için bu şekilde gerçekleştirilen faaliyetler 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 28 inci maddesi ile yasaklanan ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyet kapsamına da girmemektedir.

Bununla birlikte buradaki temel şart, hizmet verecek akademisyenlerin ilgili Kanunun 37 inci maddesi kapsamındaki usul çerçevesinde üniversitenin yetkili organlarından gerekli izni alması ve elde edilecek gelirin mutlaka üniversite döner sermaye hesabına aktarılmasının güvence altına alınmasıdır.

Bu usul ve esaslar çerçevesinde sunulabilecek olan hizmetlerden birisi de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri kapsamında A, B, C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı belgesini haiz olan öğretim elemanlarının gerçek ve tüzel kişilere sunacağı danışmanlık hizmetleri olduğu değerlendirilmektedir.

Bu çerçevede, yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanları işyerlerinde iş güvenliği uzmanı olarak çalışması 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu hükümlerine tabi olup, yukarıda yer verdiğimiz 37 nci madde çerçevesinde gereken işlemler yürütülmelidir.

Diğer taraftan, İş Güvenliği Uzmanlığı belgesine sahip akademisyenler 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 8 inci maddesinin 7 nci fıkrasında yer alan, "Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz." düzenlemesine göre üst yönetici onayıyla kurumlarında da hizmet verebilmektedir.