Memur tayinlerinde 'engelli kardeş' ayrıntısı!

... Bakanlığı'nda bir ilin .. gelir müdürlüğünde güvenlik memuru olarak çalışmaktayım. Antalya'da yüzde 95 engelli kardeşim ailem ile birlikte yaşamaktadır ve vasisi olan annem de 70 yaşını geçerek kendisi de bakıma muhtaç hale düşmüştür. Aynı şehirde yaşayan diğer kardeşlerimin ise madden ve aile düzeni bakımından bakmalarına imkan bulunmamaktadır. Bulunduğum ilden beni tayine göndermek istemiyorlar. Kardeşimin vasisi olmadığım halde mazeret tayini ile Antalya'daki mevcut olan kadroya tayin olabilir miyim?

Engelli kardeşimin vasisi olmadığım halde bu mazerete bağlı olarak naklen tayin olabilir miyim?

Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin ek 3. maddesinin ilk fıkrasında; "İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir." hükmü yer almaktadır. Maddenin ikinci fıkrasında ise bu kapsamdaki taleplerin bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kurumların kadro imkanları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı hükme Maliye Bakanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 11/A maddesinde yer verilmiştir. Medeni hukukumuzda birinci derece kan hısımları anne, baba ve çocuklar; ikinci derece kan hısımları ise kardeş, torun, anneanne, babaanne ve dedeyi kapsamaktadır. Dolayısıyla kardeşlerin ikinci derece kan hısımı olması sebebiyle kardeşinin durumuna bağlı olarak memurun yukarıda yer verilen hükümden yararlanma imkanı bulunmamaktadır.

Yukarıda yer verilen Yönetmeliklerde ayrıca sağlık mazeretine bağlı yer değişikliğine de yer verilmiş olmakla birlikte, bu kapsamdaki yer değişikliği talebi için öncelikli koşul memurun yargı kararıyla kardeşi için vasi tayin edilmiş olmasıdır.

Bakanlık Yönetmeliğinin 17. maddesinde belli süre hizmeti olanların yer değiştirme suretiyle atanması, 21. maddesinde ise istek üzerine daha alt hizmet bölgesine atanmaya ilişkin hükümlere yer verilmiş olup, memurun durumunun bu maddeler kapsamına girmesi halinde tayin isteğinde bulunmak suretiyle yer değiştirmesi mümkündür.

Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 105. maddesinin son fıkrasında; "Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır." hükmü yer almaktadır.

Refakat izni olarak adlandırılan bu iznin kullanımına ilişkin hususlar Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesinde düzenlenmiştir.

Refakat izni konusunda gerekli şartları taşıyan kardeşine bağlı olarak memurun 6 aya kadar aylık ve özlük hakları kesilmeksizin refakat izni kullanması mümkündür. Bu iznin bitimini müteakip 657 sayılı Kanunun 108/A maddesi uyarınca memura isteği halinde 18 aya kadar aylıksız izin verilebilecektir.

Sonuç olarak, kardeşinin birinci derece kan hısımı kapsamına girmemesi sebebiyle memurun engelli kardeşinin durumunu gerekçe göstererek yapacağı yer değişikliği talebinin yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümleri kapsamına girmediğini, ancak genel hükümler kapsamında Kurumun memurun görev yerini değiştirmesine bir engel bulunmadığını, refakat izni verilmesine ilişkin şartların sağlanması durumunda memura altı aya kadar aylıklı refakat izni verilebileceğini değerlendirmekteyiz.