Öğretim elemanı mesleğinden çıkartılan kişi memur olabilir mi?

Bu yazımızda, yükseköğretim kurumlarında öğretim elemanı olarak görev yapmakta iken öğretim mesleğinden çıkarma cezası alan kişilerin hangi hallerde memuriyet görevine dönebileceklerini ele alacağız.

Bilindiği üzere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53/b-5 maddesinde "Üniversite Öğretim Mesleğinden Çıkarma" cezası "Akademik bir kadroya bir daha atanmamak üzere üniversite öğretim mesleğinden çıkarma" şeklinde tanımlanmıştır.

İlgili Kanunda yer alan bu cezayı öğretim elemanlarının alabilmesi için aşağıdaki eylemleri işlemeleri gerekmektedir:

a) Başkalarına ait özgün fikir, metot, veri veya eserleri bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendisine ait gibi göstermek.
b) Atama ve yükselmelerde, unvan veya derece kazanılmasında; anket uygulama, veri toplama gibi akademik değerlendirme içermeyen katkılar dışında kişisel emek ve birikimine dayanmayan, başkaları tarafından ücret karşılığında veya ücretsiz olarak üretilmiş yayın ve çalışmalar kullanmak.
c) Özürsüz veya izinsiz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek.

Söz konusu cezalar çerçevesinde, başta intihal eylemi olmak üzere ücret karşılığı veya ücretsiz olarak bilimsel çalışmalarını başka kişilere yazdırma ile birlikte bir yılda mesaiye devamsızlık gösteren akademisyenlerin yeniden üniversitelerde öğretim elemanı kadrosuna atanmaları engellenmiştir. Haliyle bu durumda olan kişiler için devlet ve vakıf üniversitelerinde öğretim elemanı çalışmak yasal olarak imkansız hale gelmektedir.

Cezaların nevi itibarıyla bakıldığında kanun koyucunun intihal ve tez yazdırma gibi akademik yaşamda affedilemeyecek türden eylemleri işleyen kişilerin öğretim elemanı kadrolarına yeniden dönüşleri engellenmekle birlikte ilgililerin bütünüyle kamuda istihdamının önüne geçilmemiştir.

Öğretim elemanı olarak görev yapmakta iken bu türden bir ceza alan kişiler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memur veya sözleşmeli personel veyahut da işçi kadrolarına başvuru yapmak suretiyle gereken diğer koşulları taşımaları halinde istihdam edilmelerinin önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Sadece bazı kurumsal düzenlemelerdeki kısıtların olması halinde o kuruma veya mesleğe başvurmak mümkün olamamaktadır. Örneğin bilirkişi olabilmek için "disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten çıkarılmamış ya da sanat icrasından veya mesleki faaliyetten geçici ya da sürekli olarak yasaklanmamış olmak." şartı aranmaktadır.

Diğer taraftan, bu kişilerin öğretim mesleğinden çıkarılması, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 92 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "657 sayılı Kanuna tabi olmayan personelden kendi istekleri ile görevinden çekilmiş olanlar, boş kadro bulunmak ve gireceği sınıfın niteliklerini taşımak kaydı ile bu Kanuna tabi kurumlardaki memuriyetlere atanabilirler." hükmünde yer alan "çekilme" kapsamına da girmemektedir.