VHKİ yapılan müfettiş yardımcısına Danıştay'dan güzel haber

Bu doğrultuda karar veren ilk derece mahkemesi kararını onadı.

Danıştay müfettişlik güvencesine vurgu yaptı

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan teftiş kurulu düzenlemelerinde, denetim hizmetlerinin diğer idari hizmetlerden farklı olduğu göz önünde bulundurularak, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olarak, müfettiş yardımcılarının, gerekli nitelikleri taşıyan adaylar arasından, yarışma sınavıyla ve başarı derecelerine göre atanmaları, hizmet içinde yetiştirilmeleri, yeterlik sınavından sonra başarılı olmaları halinde müfettişliğe atanmaları öngörülmüş; böylelikle denetim hizmetleri, diğer idari görevlerden ayrı bir kariyer düzenine kavuşturulmuştur.

Bu bağlamda, müfettişlik kariyer bir meslek olup, müfettişlik güvencesinin amacı; müfettişlerin denetim, inceleme ve soruşturma hizmetlerini bağımsız bir şekilde yapmalarını temin etmek ve bu amaca hizmet eden gerekli araçlarla denetim elemanlarının donatılmalarını sağlamaktır. Müfettişlik mesleğini icra eden kişilerin, kendi istekleri olmadıkça veya teftiş hizmetlerinin gerekleriyle bağdaşmayan sıhhi, ahlaki veya mesleki yetersizlikleri tespit olunmadıkça görevden alınmamaları, müfettişlik mesleğinin temel güvencelerindendir.

T.C.
DANIŞTAY
İKİNCİ DAİRE
Esas No: 2022/2286
Karar No: 2024/2856

İSTEMİN KONUSU:
... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle aleyhlerine olan kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem:
Büyükşehir Belediye Başkanlığında müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacı; hakkında "yürütmekte olduğu soruşturma kapsamında kullanımına sunulan kamuya ait hizmet araçlarını, 20/12/2017 ve 27/12/2017 tarihlerinde, kendisinin ve yakınlarının özel işlerinde kullanılmasını sağladığı; gerçeğe aykırı olarak, 28/12/2017 tarihli tutanak düzenlediği, ayrıca 29/12/2017 tarihli devir notunda, bu belgenin içeriğini kullanarak usulsüzlüğü devam ettirdiği" iddialarına ilişkin olarak düzenlenen Teftiş Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı İnceleme Raporu ile söz konusu rapor doğrultusunda, müfettiş yardımcılığı görevinden alınarak, kazanılmış hak aylık derecesiyle başka kadro ve unvana atanmasına dair ... günlü, E... sayılı Başkanlık Olur'unun ve anılan Olur uyarınca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 76. maddesine dayanılarak, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültürpark Şube Müdürlüğü emrine veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atanmasına ilişkin ... günlü, ... sayılı işlemin, keza, atama işleminin dayanağı olan İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanlığı Yönetmeliği'nin 48. maddesinin 3. fıkrası ile 59. maddesinin 1. ve 3. fıkralarının iptali ile söz konusu atama işleminden dolayı yoksun kalınan parasal hakların, yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla;
Davanın, Teftiş Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı İnceleme Raporunun iptali talebine ilişkin kısmı yönünden;
Dava konusu edilen Teftiş Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı İnceleme Raporunun, davacının hukuki statüsünde henüz değişiklik yapmayan hazırlık işlemi olması sebebiyle idari davaya konu olabilecek, kesin ve yürütülebilir nitelikte, icrai bir işlem olarak değerlendirilmesi mümkün olmadığından, bu kısım yönünden davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği,
Davanın; atama işleminin dayanağı olan İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanlığı Yönetmeliği'nin 48. maddesinin 3. fıkrası ile 59. maddesinin 1. ve 3. fıkralarının iptali talebine ilişkin kısmı yönünden;
Davacının, müfettiş yardımcılığı kadrosundan alınarak başka bir kadroya atanması gerektiğine ilişkin olarak alınan 08/11/2018 tarihli Başkanlık Olur'u ile söz konusu Olur uyarınca, veri hazırlama ve kontrol işletmeni kadrosuna atanmasına ilişkin 16/11/2018 tarihli atama işleminin 657 sayılı Kanun'un 76. maddesi kapsamında gerçekleştirildiği dikkate alındığında, dava açma süresini canlandırmayacağından, tesis edilen bireysel işlem esas alınmak suretiyle 13/04/2011 tarihli Yönetmelik hükümlerinin iptali istemiyle açılan davanın bu kısmının süre aşımı nedeniyle reddinin gerektiği,
Davanın; davacının, müfettiş yardımcılığı görevinden alınarak, başka kadro ve unvana atanmasına ilişkin ... günlü, E... sayılı Başkanlık Olur'unun ve anılan Olur uyarınca, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültürpark Şube Müdürlüğü emrine veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atanmasına ilişkin ... günlü, ... sayılı işlemin iptali ile söz konusu atama işleminden dolayı yoksun kalınan parasal hakların, yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi talebine ilişkin kısmı yönünden;
Uyuşmazlıkta, davacı hakkında, inceleme raporuna konu fiilleri nedeniyle Taşıt Kanunu'na muhalefet ve görevi kötüye kullanma suçlarından, ... Asliye Ceza Mahkemesinin E:... sayılı esasına kayden dava açıldığı, yapılan yargılama neticesinde, Mahkemenin 29/04/2021 günlü kararı ile; "...üzerine atılı suçların unsurları oluşmadığından, ayrı ayrı beraatine" karar verildiği,
Öte yandan, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru neticesinde verdiği ... günlü, ... sayılı kararında; kamu görevlileri bakımından, fiillerinin aynı zamanda suç teşkil ettiği durumlarda, ceza mahkemelerinin, maddi gerçeğe ulaşma maksadıyla ceza yargılamasına yönelik ilkeler ve bu kapsamdaki yetkileri ile gerçekleştirdikleri yargılama neticesinde elde ettiği deliller doğrultusunda verdiği kararların, eylemin sübutu bakımından idare mahkemeleri ve Devletin diğer otoriteleri bakımından dikkate alınması gerektiğinin vurgulandığı,
Bu durumda, davacının, dava konusu atama işleminin dayanağı fiillerinin unsurlarının oluşmadığına yönelik ... Asliye Ceza Mahkemesi kararı da dikkate alındığında, müfettiş yardımcılığından alınarak veri hazırlama ve kontrol işletmeni kadrosuna atanmasına yönelik dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı,
Öte yandan, hukuka aykırılığı yargı kararı ile tespit edilen idari işlemlerden kaynaklanan zararların idarece tazmin edilmesinin, Anayasa'nın 125. maddesi ve hukuk devleti ilkesinin bir gereği olduğu, iptal edilen dava konusu işlemler nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın; Teftiş Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı İnceleme Raporunun iptali talebine ilişkin kısmı yönünden incelenmeksizin reddine; İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanlığı Yönetmeliği'nin 48. maddesinin 3. fıkrası ile 59. maddesinin 1. ve 3. fıkralarının iptali talebine ilişkin kısmı yönünden davanın süre aşımı nedeniyle reddine; davacının, müfettiş yardımcılığı görevinden alınarak, kazanılmış hak aylık derecesiyle başka kadro ve unvana atanmasına ilişkin ... günlü, E... sayılı Başkanlık Olur'unun ve anılan Olur uyarınca, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültürpark Şube Müdürlüğü emrine veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atanmasına ilişkin ... günlü, ... sayılı işlemin iptali talebine ilişkin kısmı yönünden dava konusu işlemlerin iptaline; söz konusu atama işleminden dolayı yoksun kalınan parasal hakların, yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi talebine ilişkin kısmı yönünden işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti:
... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; tarafların istinaf başvurularına konu kararın usul ve hukuka uygun olduğu ve kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından; dava konusu atama işlemine gerekçe teşkil eden eylemlerle beraat kararıyla sonuçlanan ceza davasına konu eylemlerin birbirleriyle örtüşmediği, buna göre; ceza yargılamasına, davacının, 20/12/2017 tarihinde, kamuya ait resmi aracı akrabasına kullandırmak suretiyle Taşıt Kanunu'nu ihlal ettiği iddiasının konu edildiği, bunun dışında, 27/12/2017 tarihinde, resmi aracı ve şoförünü özel işlerinde kullanmasının, 28/12/2017 tarihinde "Tutanak" adı altında gerçeğe aykırı belge düzenlemesinin, keza, 29/12/2017 tarihinde "Devir Notu" adlı belgede de gerçeğe aykırı beyanını tekrar etmesinin, böylelikle görevinin gereklerine aykırı davranmasının dava konusu atama işlemine esas alındığı, belirtilen hususlar dikkate alınmadan değerlendirme yapıldığından eksik incelemeyle karar verildiği, bu nedenle temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI: Davacı tarafından; kendisine isnat edilen tüm eylemlere ilişkin belgelerin Cumhuriyet Başsavcılığına intikal ettirildiği, ancak; suçun unsurlarının oluştuğu gerekçesiyle sadece 20/12/2017 günlü eylemin ceza yargılamasına konu edildiği, davalı idarenin iddianameye itiraz etmediği gibi tahkikatın genişletilmesini de talep etmediği, ceza yargılaması sonucu beraatına karar verildiği, davalı idarenin mesnetsiz ve hukuka aykırı temyiz isteminin reddi gerektiği yolunda cevap verilmiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ: ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanlığında müfettiş yardımcısı olarak görev yapan davacının, yürütmekte olduğu soruşturma kapsamında kullanımına sunulan kamuya ait hizmet araçlarını, 20/12/2017 ve 27/12/2017 tarihlerinde, kendisinin ve yakınlarının özel işlerinde kullandığı, ayrıca, yürütülen iş ve işlemler hakkında gerçeğe aykırı olarak, 28/12/2017 tarihli "Tutanaktır" başlıklı belge düzenlediği ve 29/12/2017 tarihli devir notunda da bu belgenin içeriğini kullanarak usulsüzlüğü devam ettirdiğine ilişkin iddialara dair başlatılan inceleme neticesinde düzenlenen raporda; isnat edilen fiillerin sübuta erdiğinden bahisle davacının, hem mesleki yetersizliği hem de eylemlerinin meslek etiğine ve davranış kurallarına aykırı olduğu gerekçesiyle müfettiş yardımcılığından alınarak, kadrosu dışında başka bir görev ve unvana atanmasının uygun olacağı şeklinde kanaat bildirildiği, bahse konu rapora istinaden, davacının atamasının yapılabilmesi için Başkanlık Olur'u alındığı ve veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atamasının yapılması üzerine temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı,
Dava dosyası ile UYAP kayıtlarının bir arada değerlendirilmesinden; dava konusu işlemler ve eylemlerle ilgili olarak yürütülen disiplin soruşturması neticesinde, İzmir Büyükşehir Belediyesi Disiplin Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı kararıyla davacının, gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlediğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125-D/f maddesi uyarınca 1 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla tecziyesine karar verildiği, davacının, söz konusu disiplin cezasına itiraz etmesi üzerine, ... günlü, ... sayılı Yüksek Disiplin Kurulu kararıyla anılan disiplin cezasının, hakkaniyetli ve hukuka uyarlı olmadığına karar verildiği, bunun üzerine, Disiplin Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı kararıyla davacının, hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunduğundan bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125-C/ı maddesi uyarınca aylıktan kesme cezasıyla tecziyesine karar verildiği,
Diğer taraftan, ... Asliye Ceza Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla davacıya isnat edilen görevi kötüye kullanma ve Taşıt Kanunu'na muhalefet suçları bakımından, anılan suçların unsurları oluşmadığından davacının beraatine karar verildiği ve ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Ceza Dairesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla istinaf istemi reddedilerek kararın kesinleştiği anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanlığı Yönetmeliği'nin "Müfettişlik güvencesi" başlıklı 59. maddesinin 1. fıkrasında, "Müfettişler kendi istekleri dışında bir başka göreve atanamazlar. Müfettişlik mesleğinin gerekleriyle bağdaşmayan sıhhi, ahlaki ve mesleki yetersizlikleri tespit edilmedikçe görevden alınamazlar."; 3. fıkrasında, "Mesleki yetersizlik veya meslek etiğine ve davranış kurallarına riayetsizliğin inceleme ve soruşturma sonucunda belirlenmiş olması şarttır." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan teftiş kurulu düzenlemelerinde, denetim hizmetlerinin diğer idari hizmetlerden farklı olduğu göz önünde bulundurularak, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olarak, müfettiş yardımcılarının, gerekli nitelikleri taşıyan adaylar arasından, yarışma sınavıyla ve başarı derecelerine göre atanmaları, hizmet içinde yetiştirilmeleri, yeterlik sınavından sonra başarılı olmaları halinde müfettişliğe atanmaları öngörülmüş; böylelikle denetim hizmetleri, diğer idari görevlerden ayrı bir kariyer düzenine kavuşturulmuştur.

Bu bağlamda, müfettişlik kariyer bir meslek olup, müfettişlik güvencesinin amacı; müfettişlerin denetim, inceleme ve soruşturma hizmetlerini bağımsız bir şekilde yapmalarını temin etmek ve bu amaca hizmet eden gerekli araçlarla denetim elemanlarının donatılmalarını sağlamaktır. Müfettişlik mesleğini icra eden kişilerin, kendi istekleri olmadıkça veya teftiş hizmetlerinin gerekleriyle bağdaşmayan sıhhi, ahlaki veya mesleki yetersizlikleri tespit olunmadıkça görevden alınmamaları, müfettişlik mesleğinin temel güvencelerindendir.

Olayda, davacıya isnat edilen işlemler ve eylemlerle ilgili olarak yürütülen disiplin soruşturması neticesinde, İzmir Büyükşehir Belediyesi Disiplin Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı kararıyla davacının, gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlediğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125-D/f maddesi uyarınca 1 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezasıyla tecziyesine karar verildiği, davacının, söz konusu disiplin cezasına itiraz etmesi üzerine, ... günlü, ... sayılı Yüksek Disiplin Kurulu kararıyla anılan disiplin cezasının hakkaniyetli ve hukuka uyarlı olmadığına karar verildiği, bunun üzerine, Disiplin Kurulu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı kararıyla davacının, hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunduğundan bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125-C/ı maddesi uyarınca aylıktan kesme cezasıyla tecziyesine karar verildiği,
Öte yandan, ... Asliye Ceza Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla davacıya isnat edilen görevi kötüye kullanma ve Taşıt Kanunu'na muhalefet suçları bakımından, anılan suçların unsurları oluşmadığından davacının beraatine karar verildiği ve ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Ceza Dairesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla istinaf istemi reddedilerek kararın kesinleştiği dikkate alındığında, davacı bakımından, İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanlığı Yönetmeliği'nin 59. maddesinde belirtilen; mesleki yetersizlik veya meslek etiğine ve davranış kurallarına riayetsizlik durumlarının sübut bulmadığı anlaşıldığından, temyiz istemine konu edilen, davacının, müfettiş yardımcılığı görevinden alınarak, veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atanmasına ilişkin işlemlerde hukuka uyarlık; dava konusu işlemlerin iptali, söz konusu işlemler nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan davalı idare üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7035 sayılı Kanun ile değişik 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın, kararı veren ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 13/05/2024 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X) KARŞI OY :
İzmir Büyükşehir Belediyesi Teftiş Kurulu Başkanlığı Yönetmeliği'nin 48 /3. maddesinde; müfettiş yardımcılarına ilişkin olrak; müfettişlik karakter ve nitelikleri ile bağdaşmayacak tutum ve davranışları sabit olanların 3 yıllık sürenin sonu beklenilmeksizin Kurulla ilişiğinin kesilerek, Kurul dışında, durumlarına uygun bir göreve atanacakları belirtilmiş, olduğundan;
Yönetmeliğin, "Müfettişlik güvecesi" başlıklı 59. maddesinde yer alan düzenlemenin "müfettiş yardımcıları" bakımından uygulanacak kural olmadığı görülmektedir.
Bu kapsamda; dava dosyasında bulunan tüm bilgiler ve belgeler ile UYAP kayıtlarının bir bütün olarak değerlendirildiğinde; davacının filleri, görevi kötüye kullanma ve Taşıt Kanununa muhalefet suç göre suç olarak görülmemiş ise de; fiiler müfettiş mesleği yönünden değerlendirildiğinde, müfettiş yardımcılığı görevinden alınarak, veri hazırlama ve kontrol işletmeni olarak atanmasına ilişkin işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının temyize konu kısmının bozulması gerektiği oyu ile Bölge İdare Mahkemesi kararının, gerekçeli olarak onanması yönündeki Daire kararına katılmıyorum.