Enerji Güvenliği Tartışmaları: Avrupa'da Yatırımlar Artacak mı?

Elektrik kesintileri, Avrupa genelindeki enerji altyapısının ne kadar kırılgan olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Yaşanan kaos, sistem bağlantılarının güçlendirilmesi gerektiğini gündeme taşıdı. Enerji krizinin ardından yeni yatırımlarla ithalatı önleyecek adımlar atılması bekleniyor.

İspanya ve Portekiz'de Elektrik Kesintileri

İspanya ve Portekiz'de kaosa neden olan elektrik kesintileri hayatı durma noktasına getirdi. Binlerce kişi metrolarda mahsur kalırken, ameliyatlar ertelendi, trafik lambalarının çalışmaması nedeniyle yollarda büyük kaos yaşandı. İspanya yaşanan kesinti sebebiyle OHAL ilan etti. Kriz, Fransa ve Belçika'yı da etkilerken, milyonlarca kişi geceyi karanlıkta geçirdi. Üretimde beş saniyede 15 gigavatlık kayıp yaşandı. Red Electrica, dün itibarıyla (29 Nisan) elektriğin yüzde 90'ının geri geldiğini açıkladı.

Siber Saldırı Ciddi Bir Tehdit

Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, hava değişikliğinden siber saldırıya kadar birçok sebebin kesintiye neden olabileceğini söyledi. Akyener, "Daha önce Kuzey Amerika'da buna benzer bir kesinti 9 milyar dolar kaybettirmişti. Elektrik şebekeleri artık çok daha komplike hale geldi. Siber saldırılar artık günümüzde ciddi bir tehdit halini aldı" dedi. TESPAM Başkanı Akyener, yaşanan arz sıkıntısının Avrupa'da neleri değiştireceğine ilişkin soruya ise şu cevabı verdi: "Avrupa ülkeleri enerjiye daha fazla yatırım yapacaktır. Kendi arzımı sağlama alayım akımı doğabilir. Ya ortak bir sistem kurulacak ya da ithalat oranı azalacak. Daha önce yaşanan enerji krizinde ciddi bir sınav veren Avrupa'da bunu önlemek için atılacak adımlar hızlanacaktır."

Bağlantılar Güçlendirilmeli

Avrupa'yı derinden etkileyen kesintilerin ardından bölgede enerji tüketim, güvenliği ve bağlantıların dayanıklılığı tekrar gündeme geldi. RIE Enerji Jeopolitiği ve Piyasaları Araştırma Görevlisi Francesco Sassi, ilk etapta elektrik üretimindeki ani düşüşe neyin sebep olduğunu hala bilmediklerini ifade etti. Sassi, "Eğer AB 2050'ye kadar Net Sıfır'a ulaşma konusunda ciddiyse, AB içindeki ve komşularıyla olan ara bağlantıların dayanıklılığını arttırmak zorunda. Aksi takdirde bu senaryoda bir geçişin sürdürülmesinin güvenliği ciddi şekilde tehlikeye girebilir" diye konuştu.

Araştırma Komisyonu Kuruluyor

Yaklaşık 60 milyon kişiyi etkileyen Avrupa'daki elektrik kesintisinin nedeniyle ilgili farklı senaryolar gündemde. En güçlü ihtimaller arasında İspanya'daki şebekede yaşanan aşırı yüklenme, ani gerilim dalgalanması ve ardından otomatik koruma sistemlerinin devreye girmesi var. İber Yarımadası'nın Avrupa şebekesiyle zayıf bağlantısının da etkili olabildiği de konuşuluyor. Portekizli enerji operatörü REN, atmosferik etkenleri işaret ederken, siber saldırı ihtimali ise yetkililerce reddedildi. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, nedenlerin araştırılması için komisyon kurulduğunu duyurdu. İspanya'nın ulusal elektrik dağıtım şirketi Red Electrica'nın (REE) Operasyon Hizmetleri Direktörü Eduardo Prieto, kesintinin başlıca nedeninin yüksek ihtimalle güneş enerjisi üretimindeki düşüş olduğunu belirtti.

72 Saatlik Plan Gündeme Getirdi

İspanya ve Portekiz'i etkileyen elektrik kesintileri AB'nin kısa süre önce hazırladığı, '72 saatlik' acil durum hazırlığı stratejisini bir kez daha gündeme getirdi. Elektrik kesintileriyle ilgili konuşan AB Komisyonunun kriz hazırlığından sorumlu sözcüsü Eva Hrncirova, bunun Komisyonun yeni stratejisinde işaret edilen acil durumlardan birinin de bu tarz elektrik kesintileri olduğunu belirtti.

Türkiye de Etkilenebilir

İspanya ve Portekiz'de meydana gelen geniş kapsamlı elektrik kesintileri önceki gün gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nde gündeme geldi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, kesintilerin Türkiye'ye etkisi konusunda gazetecilere bilgi verdi. Bayraktar, Türkiye'nin Avrupa ile aynı dağıtım ağı içerisinde yer aldığını hatırlatarak "Şu anda bu sıkıntıdan Türkiye etkilenmedi. Ama bizi etkileyebilecek boyutta bir sıkıntı. Çünkü biz de Avrupa'nın sitemine bağlıyız" ifadelerini kullandı.

2015'te Büyük Kesinti Yaşanmıştı

Türkiye'de 2015 yılında İstanbul, Ankara, İzmir, Trabzon ve Diyarbakır dahil olmak üzere onlarca ildeki elektrik kesintisi yaşanmıştı. Yaşanan elektrik kesintisi nedeni ile bazı illerde 6 ila 12 saatlik enerji sıkıntısı yaşanmıştı. 2015 yılındaki kesintiye doğu ve batı arasındaki hatların bazıların bakıma alınmasından dolayı diğer hatların yoğunluğu taşıması neden gösterilmişti.