Asgari ücret artışı memur maaşlarını etkiler mi?

Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 24 Aralık 2024 tarihli toplantısında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere net asgari ücretin 22.104 TL olarak belirlendiğini açıklamıştır.

Peki bir önceki yıla göre %30 oranında artan asgari ücret memur maaşlarını etkiler mi?

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun "Toplu sözleşmenin kapsamı" başlıklı 28 inci maddesinde; "Toplu sözleşme; kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ve diğer mali ve sosyal hakları kapsar.

Toplu sözleşme ikramiyesi hariç olmak üzere toplu sözleşme hükümlerinin uygulanmasında sendika üyesi olan ve sendika üyesi olmayan kamu görevlileri arasında ayrım yapılamaz.

Toplu sözleşme hükümleri, sözleşmenin yapıldığı tarihi takip eden iki mali yıl için geçerlidir." hükmüne yer verilmiş olup 2023/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararı uyarınca memurlara; 2024 Ocak ayında %15, 2024 Temmuz ayında %10, 2025 Ocak ayında %6, 2025 Temmuz ayında ise %5 oranında zam yapılması, gerçekleşmesi halinde enflasyon farkı verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda enflasyon farkıyla birlikte memurlara 2024 Ocak ayında %49,25, 2024 Temmuz ayında ise %19,31 oranında maaş artışı yapılmıştır. 2024/2 döneminin ilk beş ayında enflasyon oranının %14,57 olarak gerçekleştiği dikkate alındığında memur maaşlarının 2025 yılının Ocak ayında %12-13 civarında artması beklenmektedir.

Öte yandan, 7349 sayılı Kanunun ikinci maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına; "18. Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.)." bendi eklenmiş olup bu kapsamda gerek kamu gerekse de özelde çalışanların ücretlerinin net asgari ücret kadar kısmının gelir vergisinden istisna tutulması düzenlenmiştir.

Bu çerçevede, %30'luk artışla net 22.104,68 TL'ye ulaşan asgari ücrete göre çalışanlara 2025 yılında; %15'lik vergi diliminde 3.315,70 TL, %20'lik vergi diliminde ise 4.420,94 TL gelir vergisi istisnası uygulanacaktır.

Diğer taraftan, her memur veya kamu görevlisi gelir vergisi istisnasından aynı miktarda faydalanamamaktadır. 375 sayılı KHK'nın ek 9 uncu maddesi kapsamında olan memurların (Mühendis, kimyager, tekniker, şube müdürü, şef, bilgisayar işletmeni gibi) gelir vergisi matrahı asgari ücretten düşük olduğu için bu kişiler vergi matrahları kadar istisna tutarından faydalanmakta olup bunlardan gelir vergisi kesintisi yapılmamaktadır. 375 sayılı KHK'nın ek 10 uncu maddesi kapsamında olan memurlar (genel müdür, daire başkanı, il müdürü, müfettiş, kontrolör, kariyer uzman gibi), hakim-savcılar ve sözleşmeli personelin ise gelir vergisi matrahının yüksek olması sebebiyle istisna tutarların tamamı maaşlara yansımaktadır.

Bu çerçevede, asgari ücret artışının memur maaş artışlarıyla doğrudan bir ilgisi bulunmamakta olup memur maaşları sadece gelir vergisi istisna tutarları bakımından asgari ücret artışından etkilenmektedir.