Salmonella riski: Evde ve dışarıda nasıl korunmalı?

Sıkça tükettiğiniz bazı yiyeceklerde Salmonella riski olduğunu biliyor muydunuz?

Geçtiğimiz hafta İzmir'de, bir kişinin restoranda yediği yemek sonrası Salmonella enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybetmesi, bu bakterinin ne kadar tehlikeli olabileceğini bir kez daha gözler önüne serdi.

Peki, nedir bu Salmonella? Evde ve dışarıda bu bakteriden nasıl korunuruz? Alınabilecek önlemleri, Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Asuman İnan ile konuştuk.

Salmonella nedir, nasıl bulaşır?

Salmonella, bağırsak enfeksiyonuna (Salmonelloz) yol açan bir bakteri türüdür. Hayvan ve insan bağırsaklarında yaşayan bu bakteri, dışkı yoluyla çevreye yayılır. İnsanlara en sık bu bakterilerin bulunduğu su veya yiyecekler yoluyla bulaşır.

Çiğ yumurta, çiğ kümes hayvanları, kırmızı et, deniz ürünleri, çiğ sebze ve meyveler ile pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri Salmonella'nın sık görüldüğü gıdalardır.

Et ile temas eden yüzeylerde hazırlanan yemekler, saklama ve ısıtma kurallarına dikkat edilmemiş gıdalar da Salmonella bulaşmasını kolaylaştırır.

.Doç. Dr. Asuman İnan

Bazı hayvanlarla temas da risk oluşturabilir

Salmonella'nın bulaşma yolları yalnızca gıdalarla sınırlı değil. Doç. Dr. İnan, hayvanlarla temasın da önemli bir risk faktörü olduğunu vurguluyor.

"Kaplumbağa, yılan, kertenkele, kuş ve civciv gibi Salmonella taşıma riski yüksek hayvanlarla temasta bulunmak bulaşma yolları arasında yer alır. Yine hayvanların kürkleri, tüyleri, pulları ya da dışkılarının bulaştığı yüzeylere temas da bulaşma açısından risk oluşturur."

Belirtileri nelerdir?

Salmonella enfeksiyonunda en belirgin belirti şiddetli ishal. Doç. Dr. İnan, ateş, üşüme, titreme, iştah kaybı, baş ağrısı, kramp şeklinde karın ağrısı, bulantı ve kusma gibi belirtilerin de tabloya eşlik edebileceğini, bazı durumlarda dışkıda kan veya mukus da görülebileceğini söylüyor.

Salmonella bakterileri, hafif seyreden ve 1-2 gün içinde kendiliğinden düzelen ishal tablolarına neden olabildiği gibi, tifo-paratifo, menenjit, endokardit ve sepsis gibi ciddi enfeksiyonlara da yol açabiliyor.

Doç. Dr. Asuman İnan, ishalin yanı sıra yüksek ateş, şiddetli karın ağrısı veya kanlı ishal gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması konusunda uyarıyor.

"Meyve sebze iyi yıkanmalı, çiğ et tüketilmemeli"

Salmonella'dan korunmak için mutfakta alınacak önlemler, hem yemek hazırlama süreçlerinde hem de saklama koşullarında dikkat gerektiriyor. Alınacak basit önlemlerle bakterinin oluşturabileceği hastalıkların önüne geçmek mümkün.

"Eller, özellikle yemek hazırlamadan önce mutlaka yıkanmalıdır. Çiğ sebze ve meyveler temiz suyla iyice yıkanarak tüketilmelidir. Et ve et ürünleri iyi pişirilmeli, buzdolabında saklanmalı ve yalnızca bir kez ısıtılarak tüketilmelidir. Etlerin çözdürme işlemi açıkta değil, buzdolabında yapılmalıdır. Çiğ et, yumurta gibi ürünler tüketilmeye hazır gıdalardan mutlaka ayrı tutulmalı, çiğ et veya tavuk doğrama tahtaları ve bıçaklar iyice temizlendikten sonra sebze ve meyveler hazırlanmalıdır. İçeceklere konan buzların temiz sudan yapıldığından emin olunmalıdır."

Dışarıda yemek yerken Salmonella'dan nasıl korunuruz?

Bu bakteriden korunmak için sadece evde tedbirli olmak yeterli değil. Dışarıda yemek yeme alışkanlığının oldukça arttığı bu dönemde restoranlarda yediğimiz yemekler de sipariş verdiğimiz yemekler de risk taşıyor.

Dışarıda yemek yerken nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlatan Doç. Dr. İnan, temiz ve güvenilir bir mekan seçmenin ilk adım olduğunu vurguluyor.

Çiğ sebze ve meyvelerin iyi yıkanmış olduğundan emin olmak, emin olunmayan durumlarda iyi pişmiş yiyecekleri tercih etmek gerekir. Soğuk zincirin sağlanmadığı ve açıkta bekletilen gıdalardan uzak durmak önemli.

Doç. Dr. Asuman İnan

Gıda işletmelerinde ise tedarikten sunuma kadar her aşamada hijyen kurallarına uyulması kritik önem taşıyor.

Doç. Dr. İnan, çalışanların kişisel hijyen bilincinin yanı sıra gıdaların saklanma ve hazırlanma koşullarının periyodik denetimlerle kontrol edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

"Bağışıklığın zayıf olması bakterilere karşı savunmayı azaltır"

Çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı baskılanmış bireylerde vücuda alınan bakteriler karşısında savunma sistemi yeterince etkili olmayabilir. Bu durum, hastalığa yakalanma ve enfeksiyonun ciddi komplikasyonlara dönüşme riskini artırıyor.

Doç. Dr. Asuman İnan, bu grupların alması gereken önlemler için "Ellerin temiz tutulması ve gıda güvenliği kurallarına özen gösterilmesi bu kişiler için özellikle önem taşır." diyor.

Ezgi Adıyaman Ak / TRTHaber