65 Yaşını Dolduran Memur, Çalışmaya/Çalıştırılmaya Devam Ettiğinde Nasıl Bir İşlem Yapılır?

Detaylar/Değerlendirmeler:

Genel olarak yaş haddinden sonra çalışmaya devam etme olayı, memurların geçmiş zamanda yaptırmış oldukları yaş tashihlerinden kaynaklanmakta, bazı durumlarda da yaş hadlerini dolduracakları tarihlerin gözden kaçırılması/takip edilmemesinden kaynaklanan durumlar olduğunu değerlendirmekteyiz.

1-18 Yaşından Önce Memurluk Görevine Nasıl Başlanır?

Genel kural, 18 yaşını tamamlamayan memur olarak göreve başlayamaz. Ancak, 18 yaşın altında göreve başlama halinde kazai rüşt kararı aranmaktadır, bu şartı yerine getiren 18 yaşın altında olsa da memurluk statüsünde göreve başlayabilmektedir. Bir meslek veya sanat okulunu bitirenler en az 15 yaşını doldurmuş olmak ve Türk Medeni Kanunu madde 12 hükmüne göre göre kazai rüşt kararı almak şartıyla Devlet memurluklarına atanabilmektedirler.

Bu durum, hem 5434 hem de 5510 kapsamında memur olanlar için geçerli olmaktadır.

Örnek olarak:

- Hemşirelik mezunu olup 18 yaşından önce kazai rüşt kararı alıp sağlık hizmetleri sınıfında hemşire olarak mesleği ile ilgili göreve başlarlarsa göreve başladıkları tarihten itibaren geçen süreleri fiili hizmet süresinden sayılmaktadır.

- Ancak, okudukları okullar itibariyle farklı bir meslek grubuna başlarlarsa, kazai rüşt kararı geçerli olmaz, 18 yaşını doldurdukları tarihten itibaren ki çalışmaları fiili hizmet süresinden sayılır.

2- Memurların Sosyal Güvenlik İşlemlerinde Esas Alınan Doğum Tarihleri Nasıl Belirlenmektedir:

5434'e tabi olanlar (5434 SK/Md.105):

18 yaşın doldurulduğu tarihin tespitinde;

Memurluğa ilk kez başladıklarında Kurumlarına ibraz ettikleri nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri esas alınmaktadır.

Şayet, nüfus cüzdanı ile nüfus kayıtları arasında doğum tarihleri farklı olursa nüfus kayıtları esas alınmaktadır.

18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltmesi yapılmışsa 18 yaşını tamamladıkları doğum tarihleri esas alınır.

Ayrıca, 18 yaşını tamamlamadan önce doğum tarihi itibariyle bir düzeltme yapılmışsa düzeltilen doğum tarihi esas alınır.

5510'a tabi olanlar (5510 SK/Md.57):

İlk defa zorunlu olarak çalışmaya başladıkları tarihte, yani SGK primlerine tabi olduğu tarihte nüfus kayıtlarında bulunan doğum tarihleri esas alınmaktadır.

Çalışmaya başladıkları tarihten sonra sonraki yaş düzeltmeleri dikkate alınmamaktadır. Memur olarak göreve başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri esas alınmıştır. Yani memur göreve 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.

Ayrıca, bu işlemlerde, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinde belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik işlemleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılmaktadır.

Bu konuda özetle:

5434 e tabi olanlarda, 18 yaşının doldurulmasından önce yapılmış olan yaş tashihleri sosyal güvenlik hukukunda geçerli olur, ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar ise geçersiz olur.

5510 a tabi olanlarda, memur olarak göreve başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri esas alınmıştır. Yani memur göreve 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.

Bu konuda yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için

https://www.memurlar.net/haber/845699/

https://www.memurlar.net/haber/1079994/

adreslerimiz ziyaret edilebilir.

3-Yaş Dolumu Hesaplaması;

Emeklilikte yaş hesaplamasında mutlaka yaşın dolum tarihi esas alınır, girilen yaştan gün alma kabul edilmez.

Örnek: 12.08.1963 doğumlu kadın veya erkek bir devlet memuru 65 yaşın doldurduğunda yaş haddinden emekli olur. Yani 12.08.1963 + 65 = 12.08.20283 tarihinde yaşını doldurmuş olur ve bu tarih itibariyle zorunlu olarak yaş haddinden emeklilik işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekir.

Bu konuda yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için

https://www.memurlar.net/haber/1086628/

Adresimiz ziyaret edilebilir.

4-Yaş Haddinden Zorunlu Emeklilik İşleminin Gözden Kaçırılması, Yani Fazladan Çalışma Sürelerinin Olması Durumunda İşlem Nasıl Olur?

Bir memur zorunlu olarak görev yapabileceği (genel olarak 65 yaş haddini) yaş haddini doldurmasına rağmen hatalı olarak veya yanlış yaş hesaplanması sonucunda çalışmaya devam ederse/ettirilirse bu memurun yaş haddini doldurduğu tarihten sonraki süreleri emeklilik işlemlerinde hizmet olarak dikkate alınmaz. 65 yaşını doldurmuş bir memur, memur olarak görev yapamayacağından 65 yaşından sonraki süreleri emeklilik işlemlerinde dikkate alınmaz. Ancak, bu şekilde çalışmalar emeklilik hizmetlerinde dikkate alınmasa da fiilen bir çalışma olduğundan kendilerine ödenen görev aylıklarının geri tahsil edilemeyeceğini de değerlendirmekteyiz. Yani bu şekilde bir çalışma memur için hiçbir zaman olumsuz bir duruma (emekli aylığı, emekli ikramiyesi, görev aylığı vb. gibi) yol açmayacağını da söyleyebiliriz. İdari davaya konu olan bu husus ile ilgili

https://www.memurlar.net/haber/1027778/65-yasini-gecmesine-ragmen-emekli-edilmesi-unutulan-personelden-maasi-geri-alinabilir-mi.html adresimiz ziyaret edilebilir.

Ayrıca, aynı şekilde 5434 sayılı Kanun Madde 40 hükmünde ve bazı yasal düzenlemelerde belirtilen ve 65 yaştan daha ileri yaşlarda zorunlu emeklilik yaşları belirlenen görevler için de açıkladığımız husus geçerli olmaktadır.

Yaş haddinden sonra geçen sürelerin hizmet sayılmayacağına ilişkin yasal düzenlemeler;

5434 sayılı Kanun Madde 91 hükmü: ".Hükümle veya sicilleri veyahut askeri mahkemelerce verilecek karar üzerine kurumlarınca re'sen emekliye sevk edilenlerin emekli aylıklarının başlangıç tarihlerinden ve yaş haddini dolduranların bu haddi doldurdukları tarihleri takip eden ay başından sonra her ne sebeple olursa olsun kurumlarınca vazifeleriyle ilgileri kesilmeyerek aylık veya ücretleri ödenenlerin bu suretle geçen müddetleri fiili hizmet müddeti sayılmaz ve bunlar için kesenek ve karşılık alınmışsa geri verilir." şeklinde açık olarak belirtilmiştir.

5510 sayılı Kanun Madde 9 hükmünde 5434 hükmünde olduğu gibi açık bir ifade yer almamakla birlikte bu maddede 5434 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde belirtilen yaş hadlerinin doldurulduğu tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıklarının sona ereceği belirtilmiştir.

5434 sayılı Kanun Madde 40 hükmü hem 5434, hem de 5510 kapsamında memur olanlar için uygulanan hükümdür.