Danıştay'dan, 4/C'li için önemli karar

İPTAL İSTENEN HÜKÜMLER

"Madde 5 ? ... Normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yapacağı çalışmalar karşılığında herhangi bir ek ücret ödenmez."

Madde 8 ? Bu Karar gereğince istihdam edilecek geçici personele;
a) ..
b) Yıl içinde resmi tabip raporu ile kanıtlanan hastalıklar için çalıştıkları her 4 ay için 2 günü geçmemek üzere ücretli hastalık izni verilir. Rapor süresinin 2 günü aşması halinde aşan kısım için ücret ödenmez."

FAZLA ÇALIŞMA

Danıştay Onbirinci Dairesi, 4/C'linin fazla çalışmasında, anayasanın 90. maddesi uyarınca ILO sözleşmelerinden olan 29 No'lu Cebri ve Mecburi Çalıştırmaya İlişkin Sözleşmelerin 14. maddesine atıfla, her ne şekilde olursa olsun, cebri veya mecburi çalıştırmanın ücretinin nkit olarak ödenmesi gerektiğine vurgu yapmıştır. Kararda "Yukarıda yer verilen 657 sayılı Kanunun 4. ve 5. maddelerinde kamu hizmetlerinin aralarında geçici personelin de bulunduğu kişilerce yürütüleceği belirtilmek suretiyle, geçici personel de kamu personeli olarak tarif edilmiştir. Diğer taraftan, Bakanlar Kurulu Kararı eki kararın 5. maddesinde de, geçici personelin çalışma saat ve sürelerinin belirlenmesinde, Devlet memurları için tespit edilen çalışma saat ve sürelerinin dikkate alınacağı açıkça ifade edilmiştir." denilmiştir.

Danıştay Onbirinci Dairesince kamudaki fazla çalışmaya ilişkin olarak ise şu tespit yapılmıştır: "Genel olarak personel hukukunda, zaruri ve kamu menfaati gerektiren işler dışında zorla çalıştırma yapılamayacağı, ancak belirli hallerde yaptırılacak fazla çalışmanın karşılığında ek ücret ödenmesi ya da izin verilmesi esası kabul edilmiş bulunmaktadır. 657 sayılı Kanuna tabi personel yönünden, anılan kanunun 178. maddesinde düzenlendiği üzere tespit olunan günlük çalışma saatleri dışında ayptırılan fazla çalışmaların ücretle karşılanacağı, kurumların gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma cüreti vermeksizin çalıştırılabileceği, bu durumda da personele yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verileceği belirtilmiştir."

Bu gerekçeler sonrasında Danıştay, kararın 5. maddesinin 3. cümlesine ilişkin olarak iptal kararı vermiştir: "Bu durumda dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı eki kararın, 657 sayılı Kanunun 4/C maddesi kapsamında istihdam edilen geçici personele normal çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yapacağı çalışmalar karşılığında ek ücret ödenmeyeceğini öngören 5. maddesinin 3. cümlesinde Anayasaya ve uluslararası sözleşmelere uyarlık görülmemiştir."

RESMİ TABİP RAPORU ÜZERİNE ÜCRETİN KESİLMESİ

Danıştay Onbirinci Dairesi sözkonusu kararında, "bu karar gereğince istihdam edilecek geçici personele, yıl içinde resmi tabip raporu ile kanıtlanan hastalıklar için çalıştıkları her 4 ay için 2 günü geçmemek ücere ücretli hastalık izni verileceği, rapor süresinin 2 günü geçmesi halinde aşan kısım için ücret ödenemeyeceği" şeklindeki kararın 8. maddesinin (b) bendi hakkında şu değerlendirmede bulunmuştur:

"657 sayılı Kanunun 105. maddesinde, memurlara hastalıkları halinde, verilecek raporlarda gösterilecek lüzum üzerine, aylık ve özlük haklarına dokunulmaksızın maddede yer alan esaslara göre hastalık izni verileceği hükme bağlanmış olup, maddede verilen sağlık raporlarına göre kullanılan hastalık izni sırasında memurun aylıklarına dokunulamayacağı açıkça vurgulanmıştır. Bu düzenleme genel olarak kamuda görev yapan ve kamu personeli olarak adlandırılan tüm personel için geçerli olup, hukuken geçerli kabul edilen sağlık raporuna istinaden kullanılan hastalık izni nedeniyle geçici personelin ücretinden kesinti yapılmasının hiçbir hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Bazı kurumlarda belirli süreti aşan tek hekim raporu nedeniyle kullanılan hastalık izinleri nedeniyle kurum personeline yapılacak ödemelerde kesinti yapılması öngörülmüş ise de, bu kesinti personelin aylığına ilişkin bulunmayıp aylığın unsuru olmayan zam ve tazminatlara ilişkindir. (Örn: 657 sayılı Kanunun 155. maddesi II-Ortak hükümler, 3. fıkra) Dava konusu kararda ise kullanılan hastalık izni nedeniyle yapılan kesinti doğrudan geçici personelin aldığı ücrete ilişkin bulunduğundan kararın bu kısmında da hukuka uyarlık bulunmamıştır."

DEĞERLENDİRME

Danıştay Onbirinci Dairesi, 2006/6089 esas nolu kararıyla 2005 yılında, 4/C'li istihdamına esas teşkil eden Bakanlar Kurulu kararının iki maddesi hakkında iptal kararı vermiştir. Ancak söz konusu bu karar, o yıl içinde istihdam edilecek 4/C'li personele ilişkindir. 2009 yılı için 10 Ocak 2009 tarihinde yeni bir karar çıkarılmış ve şu an bu karar yürürlüktedir.

Danıştay'ın, 2005 yılındaki 4/C'li istihdamının hukuki dayanağını düzenleyen kararnamenin iki hükmünün iptaline dair kararı, bundan sonra çıkarılacak yeni kararlarda dikkate alınmalıdır.