Emeklilikte uygulanacak ek göstergeye ilişkin 2 soru ve 2 cevap

1) BULUNMUŞ OLDUKLARI MESLEKLERİ İLE İLGİLİ SINIFLARDAN BAŞKA SINIFLARA GEÇENLERİN, DAHA ÖNCE BULUNMUŞ OLDUKLARI MESLEKİ UNVANLARIN EK GÖSTERGE RAKAMLARINDAN NASIL YARARLANIRLAR, ŞARTLARI NEDİR?

2) TEKNİK HİZMETLER SINIFINDA BULUNANLAR EK GÖSTERGE RAKAMLARINDAN NASIL YARARLANIRLAR, ŞARTLARI NEDİR?

Bu konuları yazımızda incelemekteyiz.

Birinci Konu:
Bulunmuş Oldukları Sınıflardan Başka Sınıflara Geçenlerin, Daha Önce Bulunmuş Oldukları Unvanların Ek Gösterge Rakamlarından Nasıl Yararlanırlar, Şartları Nedir?

Başlangıçta konuyu kısaca açıklamakta fayda görmekteyiz. Öğretmen olarak Eğitim Öğretim Sınıfında görev yapmakta iken Genel İdare Hizmetleri Sınıfına geçen, Mühendis olarak Teknik Hizmetler Sınıfında görev yapmakta iken Genel İdare Hizmetleri Sınıfına geçen kişiler, bu unvanlarına karşılık 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre aylık ve ikramiye hesaplamasında ek gösterge rakamları ne olacaktır.

Konu 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43. maddesinde düzenlenmiştir. Bilahare konuyla ilgili olarak Maliye Bakanlığının Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğleri yayımlanmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Madde 43 (B) bendi;

"Ek Gösterge: Bu Kanuna tabi kurumların kadrolarında bulunan personelin aylıkları; hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak bu kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle hesaplanır. II sayılı cetvelde yer alan unvanlarda değişiklik yapmaya ve yeni unvanlar ilave etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Bu ek göstergeler, ilgililerin belirtilen sınıf ve görevlerde bulundukları sürece ödemelere esas alınıp, terfi bakımından kazanılmış hak sayılmaz. Kurumların 1, 2, 3 ve 4 üncü dereceli kadrolarına atananlara uygulanacak ek göstergeler, ilgililerin daha önce bulunmuş oldukları kariyerleri ile ilgili sınıf veya ekli I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (g) bölümünde belirtilen görevlerde kazanılmış hak aylık derecelerine göre alabilecekleri ek göstergelerden düşük olamaz." hükümlerini içermektedir.

Kanun metninde ifade edildiği üzere;
- Ek göstergelerin, ilgililerin tabi oldukları sınıf ve görevlerde bulundukları sürece ödemelere esas alınacağı, ancak terfi bakımından kazanılmış hak sayılmayacağı,
- İlgililerin daha önce bulunmuş oldukları kariyerleri ile ilgili sınıf veya 657 sayılı Kanuna ekli ek gösterge cetvelinde yer alan ek göstergelerin, ancak kurumların 1, 2, 3 veya 4. dereceli kadrolarına atanmaları halinde düşük olamayacağı,
şartlarının hasıl olması halinde mümkün olacağı anlaşılmaktadır.

Maliye Bakanlığı, konu ile ilgili iki adet Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği yayımlamıştır.

Birinci Tebliğ; 79 Numaralı Devlet Memurları Genel Tebliğidir. Bu tebliğ ile, ilgililerin öğrenimleri, öğrenimlerine göre kazandıkları mesleği yapmalarına imkan tanıyan sınıfta (Eğitim-Öğretim, Teknik Hizmetler, Sağlık Hizmetleri gibi) görevli iken, bu sınıflardan ayrılarak Genel İdare Hizmetleri Sınıfında görevlerine başka unvanlarda devam etmeleri halinde dahi, daha sonra hizmet süreleri itibariyle 1, 2, 3 veya 4. derecelere geldiklerinde Eğitim-Öğretim, Teknik Hizmetler veya Sağlık Hizmetleri gibi sınıflarda kazanacakları ek göstergeleri almaları sağlanmış, ancak bugün için bu uygulama Maliye Bakanlığının ikinci Tebliği ile kaldırılmış bulunmaktadır.

İkinci Tebliğ; 28/09/1997 tarih, 23124 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. 148 Numaralı Devlet Memurları Genel Tebliği ile;
- Eğitim-Öğretim, Teknik Hizmetler, Sağlık Hizmetleri sınıfı gibi meslek gruplarından Genel İdare Hizmetleri Sınıfına geçen devlet memurlarının, bu sınıf değişikliklerinin kadro derecesi olarak 1, 2, 3, veya 4. derece kadro olması şartı aranmaktadır. Bu kadro dereceleri dışında daha düşük kadro derecesine atananlar, mesleklerine göre tespiti yapılan ek gösterge rakamlarından yararlanmaları imkansız olmaktadır.

Örnek; Mühendis, Doktor, Öğretmen olan kişiler, kendi hizmet sınıflarında iken 5,6,7,8,9 uncu kadro derecelerinde bulunmaktadırlar. Bu kişiler Genel İdare Hizmetleri Sınıfına geçen istediklerinde, l ila 4. derece kadrolara geçtiklerinde, meslekleri için tespiti yapılan ek göstergelerden yararlanmaları gerekecektir. Bu kişiler, bu kadro derecesinden düşük olan en az 5. derece ve daha düşük 6,7,8, veya kendi kadro derecelerinde Genel İdare Hizmetleri Sınıfına geçerler ise meslekleri için tespiti yapılan ek göstergelerden yararlanmaları mümkün olamayacak, genel idare hizmetleri sınıfı için tespit edilen ek göstergelerden yararlanmaları gerekecektir.

Teknik Hizmetler Sınıfı ve Eğitim Öğretim Sınıfı için geçerli olan ek gösterge:
Mühendis, Doktor; l. Derece 3600, 2. derece 3000, 3. derece 2200, 4. derece 1600
Öğretmen ; 1. Derece 3000, 2. derece 2200, 3. derece 1600, 4. derece 1100
Genel İdare Hizmetleri Sınıfı yükseköğrenim mezunları için geçerli olan ek gösterge;
1. derece 2200, 2. derece 1600, 3. derece 1100, 4. derece 800

Sonuç Değerlendirmemiz: Meslekleri ile ilgili sınıftan Genel İdare Hizmetleri Sınıfına geçme düşüncesinde olanların emeklilik sırasında uygulanacak olan ek göstergeler bakımından yukarıda yapmış olduğumuz açıklamaları dikkate almalarını tavsiye etmekteyiz.

İkinci Konu:

Özellikle Teknik Hizmetler Sınıfında bulunanlar için uygulanan konu olarak görmekteyiz. İlgililerin bitirmiş oldukları meslekleriyle ilgili okullar dikkate alınarak Mühendis, Mimar, Kimyager vb. şekilde Teknik Hizmetler Sınıfında bulunanlara uygulanacak olan ek gösterge rakamlarının ne olacağı konusu son olarak Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararı ile sonuca bağlanmış olarak görülmektedir.

Konu 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43. maddesinde ve bu kanuna ek düzenlenmiştir. Bilahare konuyla ilgili olarak Maliye Bakanlığının Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğleri yayımlanmıştır. Son olarak Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararı alınmıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Madde 43 (B) bendi;
"Ek Gösterge: Bu Kanuna tabi kurumların kadrolarında bulunan personelin aylıkları; hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak bu kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle hesaplanır. II sayılı cetvelde yer alan unvanlarda değişiklik yapmaya ve yeni unvanlar ilave etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Bu ek göstergeler, ilgililerin belirtilen sınıf ve görevlerde bulundukları sürece ödemelere esas alınıp, terfi bakımından kazanılmış hak sayılmaz. Kurumların 1, 2, 3 ve 4 üncü dereceli kadrolarına atananlara uygulanacak ek göstergeler, ilgililerin daha önce bulunmuş oldukları kariyerleri ile ilgili sınıf veya ekli I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (g) bölümünde belirtilen görevlerde kazanılmış hak aylık derecelerine göre alabilecekleri ek göstergelerden düşük olamaz." hükümlerini içermektedir.

657 sayılı Kanuna ekli ek gösterge cetvellerinde;
- Teknik Hizmetler Sınıfı;l. Derece 3600, 2. derece 3000, 3. derece 2200, 4. derece 1600,
- Genel İdare Hizmetleri Sınıfı:
1. derece 2200, 2. derece 1600, 3. derece 1100, 4. derece 800,
olduğu görülmektedir.

Ayrıca; Teknik Hizmetler Sınıfı için ayrı ayrı şartlar ifade edilmiştir. Bunlar;
a) Kadroları bu sınıfa dahil olup, en az 4 yıl süreli yükseköğretim veren fakülte veya yüksekokullardan mezun olarak yürürlükteki hükümlere göre Yüksek Mühendis, Mühendis, Yüksek Mimar ve Mimar ile Şehir Plancısı ve Bölge Plancısı ünvanını almış olanlar,
b) Kadroları bu sınıfa dahil olup, en az 4 yıl süreli yükseköğretim veren fakülte ve yüksekokullardan mezun olarak yürürlükteki hükümlere göre, Jeolog, Hidrojeolog, Hidrolog, Jeomorfolog, Jeofizikçi, Fizikçi, Matematikçi, İstatistikçi, Yöneylemci (hareket araştırmacısı), Matematiksel İktisatçı, Ekonomici ve Kimyager unvanını almış olanlarla Teknik Yüksek Öğretmen Okulu mezunları,
c) Kadroları bu sınıfa dahil olup da yukarıda sayılanlar dışındaki yüksek öğrenim mezunları ile Yüksek Tekniker ve Tekniker unvanını almış olanlar,
d) Kadroları bu sınıfa dahil olup da yukarıda sayılanlar dışında kalanlar,
olarak ayrıştırılmıştır.

Maliye Bakanlığı, konu ile ilgili iki adet Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği yayımlamıştır.

Birinci Tebliğ; 07/03/1996 tarih ve 22573 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 142 Numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği;
Bu Tebliğde, ilgililerin bulunmuş oldukları unvanlara ait ek göstergeden faydalanabilmeleri, bu unvanlara kadro olarak atanmaları koşul olarak ortaya konmaktadır. İlgililerin Mimarlık Mühendislik Fakültelerini veya benzer okulları bitirmeleri yeterli görülmemektedir.

İkinci Tebliğ; 01.12.2001 tarih ve 24600 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 152 seri Numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği;
Bu Tebliğde, 142 Numaralı Genel Tebliğ açıklamalarına aykırı bir açıklama yer almamış, aynı esaslara bu tebliğde de yer verilmiştir.

Konu ile ilgili olarak Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararı, Karar neyi getiriyor?

07.12.2007 tarihli ve Esas Numarası 2005-2, Karar Numarası 2007-1 olan Karar, 25/03/2008 tarih ve 26827 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Kararın özünü: Devlet memurlarının fiilen görev yapmakta oldukları kadro unvanları için ek gösterge öngörülmesi halinde bundan yararlanacakları, kadro unvanında herhangi bir değişiklik olmadığı sürece mezuniyet diplomasında yer alan unvan, başka bir anlatımla tahsil durumu dikkate alınarak ek gösterge uygulamasından yararlanamayacakları oluşturmaktadır.

Sonuç Değerlendirmemiz: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gösterge cetvellerinde yer alan ek göstergelerden yararlanmanın şartının, işgal edilen unvanın kadrosunun da taşınması olduğunu değerlendirmekteyiz.

Ek Göstergeler Hakkında Genel Değerlendirme;

Devlet memurlarının, emekli aylık ve emekli ikramiye tutarlarında artış sağlayan ek gösterge rakamları, 1995 yılından itibaren artırılmamıştır. Buna karşın, emekli aylık ve ikramiye tutarlarının hesaplanmasında dikkate alınan 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunun ek 70. maddesinde gruplandırma yapılarak, ek gösterge rakamlarına bağlı olarak oranlar tespit edilmiştir. Bu değişiklik biraz olsun aylık ve ikramiye tutarlarında artış sağlamıştır. Ancak, günümüz koşulları dikkate alındığında, 15 yıldan beri artışı yapılmayan veya yapılamayan ek gösterge rakamlarında bir değişikliğe gitmek, ayrıca 5434 sayılı Kanunun ek 70. maddesindeki oranlarda artış sağlamak devlet memurlarının beklentilerini biraz olsun karşılayacağını değerlendirmekteyiz.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 70:

"Ek Madde 70 - (Ek :6/1/1992-KHK- 476/1 md.;Değişik:13/6/1994 -KHK-546/3 md.)
Sandık iştirakçilerine ödenmekte olan ;
a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,
b) (Değişik: 6/7/1995 - KHK - 562/14 md.) Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının;
- Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240 ına,
- Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200 üne,
- Ek göstergesi 6400 (dahil) - 7600 (hariç) arasında olanlarda % 180 ine,
- Ek göstergesi 4800 (dahil) - 6400 (hariç) arasında olanlarda % 150 sine,
- Ek göstergesi 3600 (dahil) - 4800 (hariç) arasında olanlarda % 130 una,
- Ek göstergesi 2200 (dahil) - 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70 ine,
- Diğerlerinde % 40 ına,
tekabül eden miktarı,
emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutulur.

(Değişik: 6/7/1995 - KHK - 562/14 md.) Birinci fıkradaki oranları, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine ayrı ayrı veya birlikte üç katına kadar artırmaya, yukarıdaki ek gösterge gruplarını değiştirmeye ve personel kanunlarında yer alan ek göstergelerin artırılması halinde gruplardaki ek göstergeleri yeniden düzenlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Aylıklarını personel kanunlarına göre almayan Sandık iştirakçileri hakkında da,sınıfı,görev ve kadro unvanı, derecesi ve hizmet süresi esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi emsali gibi işlem yapılır.
Bu tutarlar,bu Kanunun 41 inci maddesinin (a) fıkrasına göre emekli,adi malullük, vazife malullüğü,dul ve yetim aylıklarının; ek 20 inci maddesine göre de emeklilik ikramiyelerinin hesaplanmasına dahil edilir."