13 İl Büyükşehir oluyor... İşte kanun tasarısı
Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van'ın büyükşehir belediyesi olmasına ilişkin kanun tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri Bakanlığı'nca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulu'nca 3/10/2012 tarihinde kararlaştırılan "Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
TASARININ PDF TAM METNİ İÇİN TIKLAYINIZ
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNU İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI
Büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi MADDE 1- (1) Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırlan il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.
(2) Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır.
(3) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illere bağlı ilçelerin mülki sınırlan içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldmlmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise mahalleleriyle birlikte bağlı bulunduklan ilçenin belediyesine katılmıştır.
(4) İstanbul ve Kocaeli il mülki sınırlan içerisinde bulunan köylerin tüzel kişiliği kaldmlarak bağlı bulunduklan ilçe belediyesine mahalle olarak katılmıştır.
(5) Birinci, ikinci ve dördüncü fıkrada sayılan illerdeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği kaldınlmıştır.
(6) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illerin bucakları ve bucak teşkilatlan kaldınlmıştır.
İlçe kurulması ve sınırlarının belirlenmesi
MADDE 2- (1) Aydın ilinde, Aydın Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, Aydın merkez ilçe sınırlan içerisindeki köyler ile belediyelerden oluşan Efeler adıyla ilçe ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(2) Balıkesir ilinde, ekli (1) sayılı listede belirtilen Balıkesir Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Karesi adıyla ilçe ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(3) Balıkesir ilinde, ekli (2) sayılı listede belirtilen Balıkesir Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Altıeylül adıyla ilçe ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(4) Balıkesir ilinde, Altınoluk Belde Belediyesi merkez olmak üzere, ekli (3) sayılı listede belirtilen köyler ve belediyelerden oluşan Altınoluk ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(5) Denizli ilinde, ekli (4) sayılı listede belirtilen Denizli Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Merkezefendi ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(6) Denizli ilinde, ekli (5) sayılı listede belirtilen belediyeler ve köyler ile aynı listede yer alan Denizli Belediyesinin mahalleleri Akköy ilçesi sınırlarına dahil edilerek Akköy Belediyesine katılmıştır. Akköy ilçesinin merkezi aynı listede belirtilen Denizli Belediyesinin mahalleleri olarak, ilçenin ismi ise Pamukkale olarak değiştirilmiştir.
(7) Hatay ilinde, ekli (6) sayılı listede belirtilen Antakya Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Antakya ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(8) Hatay ilinde, ekli (7) sayılı listede belirtilen Antakya Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve mahalleler ile belediyelerden oluşan Defne ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(9) Hatay ilinde, merkez ilçe Şenköy bucağına bağlı Sofular ve Hanyolu köyleri Altınözü ilçesine bağlanmıştır.
(10) Hatay ilinde, ekli (8) sayılı listede yer alan belediyeler ve köyler Yayladağı ilçesine bağlanmıştır.
(11) Hatay ilinde, Arsuz Belde Belediyesi merkez olmak üzere, ekli (9) sayılı listede gösterilen köyler ve mahalleler ile belediyelerden oluşan Arsuz ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(12) Malatya ilinde, ekli (10) sayılı listede belirtilen belediyeler ve köyler ile aynı listede yer alan Malatya Belediyesinin mahalleleri, Yeşilyurt İlçe Belediyesine katılmıştır. Yeşilyurt ilçesinin merkezi, Malatya Belediyesinden Yeşilyurt ilçesine katılan mahalleler olarak değiştirilmiştir.
(13) Malatya ilinde, ekli (11) sayılı listede belirtilen belediyeler ve köyler ile aynı listede yer alan Malatya Belediyesinin mahalleleri, Battalgazi İlçe Belediyesine katılmıştır. Battalgazi ilçesinin merkezi, Malatya Belediyesinden Battalgazi ilçesine katılan mahalleler olarak değiştirilmiştir.
(14) Manisa ilinde, ekli (12) sayılı listede belirtilen Manisa Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Şehzade ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(15) Manisa ilinde, ekli (13) sayılı listede belirtilen Manisa Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Yunusemre ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(16) Manisa ilinde Demirci ilçesine bağlı Borlu Belediyesi, Köprübaşı ilçesine bağlanmıştır.
(17) Kahramanmaraş ilinde, ekli (14) sayılı listede belirtilen Kahramanmaraş Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler, mahalleler ve belediyelerden oluşan Dulkadiroğlu ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(18) Kahramanmaraş ilinde, ekli (15) sayılı listede belirtilen Kahramanmaraş Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler, mahalleler ve belediyelerden oluşan Onikişubat ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(19) Kahramanmaraş ilinde Pazarcık ilçesine bağlı Kelebişler, Bayramgazi ve Cennetpınarı köyleri Türkoğlu ilçesine bağlanmıştır.
(20) Mardin ilinde, Mardin Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere Mardin merkez ilçe sınırlan içerisindeki köyler ile belediyelerden oluşan Artuklu ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(21) Muğla ilinde, Muğla Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, Muğla merkez ilçe sınırlan içerisindeki köyler ile belediyelerden oluşan Menteşe ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(22) Muğla ilinde, Kemer Belediyesi merkez olmak üzere, ekli (16) sayılı listede belirtilen köyler ve belediyelerden oluşan Seydikemer ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(23) Tekirdağ ilinde, Tekirdağ Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, Tekirdağ merkez ilçe sınırlan içerisindeki köyler ile belediyelerden oluşan Süleymanşah ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(24) Tekirdağ ilinde Kapaklı Belediyesi merkez olmak üzere ekli (17) sayılı listede yer alan köy ve belediyesinden oluşan Kapaklı ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(25) Tekirdağ ilinde Marmaracık Belediyesi merkez olmak üzere ekli (18) sayılı listede yer alan mahalle, köy ve belediyelerden oluşan Ergene ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(26) Trabzon ilinde, Trabzon Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, Trabzon merkez ilçe sınırlan içerisindeki köyler ile belediyelerden oluşan Yavuzselim ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(27) Şanlıurfa ilinde, ekli (19) sayılı listede belirtilen Şanlıurfa Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Eyyübiye ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(28) Şanlıurfa ilinde, ekli (20) sayılı listede belirtilen Şanlıurfa Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan Haliliye ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(29) Şanlıurfa ilinde, Karaköprü Belediyesi merkez olmak üzere ekli (21) sayılı listede belirtilen Şanlıurfa Belediyesinin mahalleleri ile aynı listede yer alan köylerden oluşan Karaköprü ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(30) Van ilinde, ekli (22) sayılı listede belirtilen Van Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köylerden oluşan Tuşba ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(31) Van ilinde, ekli (23) sayılı listede belirtilen Van Belediyesinin mahalleleri merkez olmak üzere, aynı listede yer alan köyler ve belediyelerden oluşan İpekyolu ilçesi ve aynı adla belediye kurulmuştur.
(32) Van ilinde, ekli (24) sayılı listede belirtilen Van merkez ilçeye bağlı köyler ile mahalleler Edremit ilçe sınınna dahil edilerek Edremit Belediyesine katılmıştır.
(33) Van ili merkez ilçesinde, Şabaniye mahallesinin, İpekyolu Bulvanndan başlayan Şabaniye Caddesinin, Doğu ve Hacıbekir Caddelerinin birleşme noktasına kadar olan kuzey kesimi, Cevdetpaşa Mahallesi ile birleştirilmiştir.
(34) Van ili merkez ilçesinde, Hacıbekir mahallesinin Doğu Caddesinin girişinden Mezbaha Deresi Gülüstan Sokak bitiş noktasına kadar olan kısmı Şabaniye Mahallesi ile birleştirilmiştir.
Çeşitli hükümler
MADDE 3- (1) İlçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin talep etmeleri halinde büyükşehir belediyeleri bu Kanuna göre tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüşen köylerde yapılacak ticari amaç taşımayan yapılar için yürürlükteki imar mevzuatı doğrultusunda yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun tip mimari projeler yapar veya yaptırır. Tip mimari projenin uygulanacağı alan sınırını belirlemeye ilgili ilçe belediyesi yetkilidir. Tip mimari projeler doğrultusunda ilgili belediyesince gerekli mühendislik projeleri yapılır ya da yaptırılır. Bu projeler ilgili belediyesince başvuru sahiplerine ücretsiz verilir ve uygulaması denetlenir. Yapılacak inşaatlarda tip projeler dışında özel proje uygulanmak istenmesi durumunda bu projeler yürürlükteki mevzuat uyarınca ilçe belediyesi tarafından onaylanır.
(2) Mevzuatla il özel idarelerine yapılan atıflar bu Kanun kapsamında tüzel kişiliği kaldırılan il özel idareleri için ilgisine göre bakanlıklara, bakanlıkların bağlı veya ilgili kuruluşları ile bunların taşra teşkilatına, Hazineye, valiliklere, büyükşehir belediyelerine ve bağlı kuruluşlarına veya ilçe belediyelerine yapılmış sayılır. Tüzel kişiliği kaldırılan il özel idarelerine 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ve diğer mevzuatla verilmiş olan yetki, görev ve sorumluluklar ilgisine göre bu kurum ve kuruluşlar tarafından kullanılır ve yerine getirilir. Söz konusu il özel idarelerinin mahkemelerde süren davaları ile il özel idaresi olarak faaliyet gösterdikleri dönem ve yapılan işlemlere ilişkin olarak açılacak davalarda muhatap, devir işleminin yapıldığı ilgili kurum ve kuruluştur.
(3) Bu Kanun ile tüzel kişiliği kaldırılan köylerde görev yapan geçici ve gönüllü köy korucuları halen görev yaptıkları yerlerde görev yapmaya devam ederler. Bunlar 18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanunu ve diğer mevzuatta kendileri için öngörülen haklardan aynı şekilde yararlanmaya devam ederler. Bu yerler için ihtiyaç olması halinde aynı usulle yeni görevlendirmeler yapılabilir.
(4) Bu Kanunun uygulanması ile ilgili tereddütleri gidermeye, düzenleyici ve yönlendirici işlemler yapmaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.
Yatırım izleme ve koordinasyon merkezi
MADDE 4- (1) Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde yatınm ve hizmetlerin etkin olarak yapılması, izlenmesi ve denetlenmesi; afet ve acil yardım hizmetlerinin koordinasyonu ve yürütülmesi; ilin tanıtımı; gerektiğinde merkezi idarenin taşrada yapacağı yatırımların yapılması ve koordine edilmesi; ildeki kamu kurum ve kuruluşlarına rehberlik edilmesi, hukuki destek sağlanması ve bunların denetlenmesini gerçekleştirmek üzere valiye bağlı olarak kamu tüzel kişiliğini haiz, özel bütçeli Yatınm İzleme ve Koordinasyon Merkezleri kurulmuştur. Bakanlar Kurulu kararı ile bu illere bağlı ilçeler ve diğer illerde de Yatınm İzleme ve Koordinasyon Merkezi kurulabilir. Bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşları, ödeneğini göndermek şartıyla illerde yapacakları her türlü yatırım, yapım, bakım, onarım ve yardım işlerini yatırım izleme ve koordinasyon merkezleri aracılığıyla yapabilirler.
(2) Yatırım izleme ve koordinasyon merkezi tarafından, merkezi idarenin adli ve askeri teşkilat dışında taşradaki tüm birimlerinin hizmet ve faaliyetlerinin etkinliği, verimliliği ve kurumların stratejik plan ve performans programlarına uygunluğu ile ilgili hazırlanacak rapor, valinin değerlendirmesiyle birlikte Başbakanlığa ve bu kurumların bağlı veya ilgili olduğu bakanlığa gönderilir. Bu raporlar yıllık olarak hazırlanır ve takip eden yılın mart ayı sonuna kadar yukarıdaki mercilere gönderilir.
(3) Yatırım izleme ve koordinasyon merkezleri hukuk, afet ve acil yardım, yatırım izleme, rehberlik ve denetim, strateji ve koordinasyon birimi ile idari birimden oluşur. Gerektiğinde geçici birimler kurulabilir. Yatırım izleme ve koordinasyon merkezlerinin çalışma usul ve esasları İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
(4) Yatırım izleme ve koordinasyon merkezinin sevk ve idaresi, vali tarafından görevlendirilecek bir vali yardımcısı tarafından yerine getirilir. Vali yardımcısı bu görevlerini vali adına yürütür ve valiye karşı sorumludur. İlçelerde bu görev kaymakamlar tarafından yerine getirilir.
(5) Yatırım izleme ve koordinasyon merkezinin personeli 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidir. Ayrıca özel uzmanlık isteyen konularda kadro karşılığı olmaksızın ve diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılması hakkındaki hükümlerine tabi olmadan tam veya kısmi zamanlı veya belli bir konu veya proje süresiyle sınırlı olmak koşulu ile sözleşmeli personel çalıştırılabilir. Bunlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır ve bunlara ödenecek ücret İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenir. Yatırım izleme ve koordinasyon merkezi ihtiyaç duyduğu alanlarda hizmet alımı yapabilir. Yatırım izleme ve koordinasyon merkezi norm kadro ilke ve standartları İçişleri Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca tespit edilir. Norm kadroları bu ilke ve standartlar çerçevesinde vali tarafından belirlenir. Gerektiğinde valiler tarafından diğer kamu kurum ve kuruluşlarından personel görevlendirilebilir.
(6) Yatırım izleme ve koordinasyon merkezleri özel bütçeli kuruluşlardır. Valiler tarafından hazırlanan bütçeler İçişleri Bakanlığınca uygun görüşle Başbakanlığa sunulur. Başbakanın onayı ile yürürlüğe girer. Bütçe yılı devlet mali yılıyla aynı olup bütçe dışında harcama yapılamaz. Gerekli olması halinde ek bütçe yapılabilir. Yatırım izleme ve koordinasyon merkezleri bütçesiyle muhasebe işlemlerine ilişkin esas ve usuller İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilir. Kurumun üst yöneticisi vali, harcama yetkilisi görevli vali yardımcısıdır.
a) Yatırım izleme ve koordinasyon merkezinin gelirleri şunlardır;
1) Genel bütçe vergi gelirlerinden verilecek pay.
Merkezi idare kuruluşlarınca gönderilecek ödenekler.
2) Faiz, kira ve hizmet gelirleri.
3) Bağış ve yardım gelirleri.
4) Diğer gelirler.
b) Yatırım izleme ve koordinasyon merkezinin giderleri şunlardır;
1) Doğal afet ve acil yardım giderleri.
2) Her türlü proje giderleri.
3) Avukatlık, danışmanlık ve denetim giderleri.
4) Temsil, tören ve ağırlama giderleri.
5) Tanıtım ve ödüllendirme giderleri.
6) Yapım, bakım ve onarım için yapılacak giderler.
7) Faiz, borçlanma ve sigorta giderleri.
8) Dava takip ve icra giderleri.
9) Kanunlarla yatırım izleme ve koordinasyon merkezlerine verilen görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler.
10) Mevzuatla vali ve kaymakamlara verilmiş görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler.
11) Personel giderleri.
12) Diğer giderler.
(7) Kamu kurum ve kuruluşlarının 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu kapsamındaki araçlarının alımı, işletilmesi, bakım ve onarımı ile bürolarının ihtiyaçları; kamu konutlarının yapım, bakım, işletme ve onarımı ile emniyet hizmetlerinin gerektirdiği harcamalar yatırım izleme ve koordinasyon merkezi bütçesinden karşılanabilir.
(8) Genel bütçe vergi gelirlerinden verilecek pay, aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde dağıtılır:
a) Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatının % 0.25'i, büyükşehir belediye sının il sının olan illerdeki yatırım izleme ve koordinasyon merkezlerine, bu Kanun ve diğer kanunlarla verilmiş olan görev ve hizmetlerin yürütülmesi amacıyla ayrılır. Ayrılan bu pay, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden hesaplanır. Maliye Bakanlığı tahsil edilen payın % 60'ını eşit olarak doğrudan, % 40'ını ise yatınm izleme ve koordinasyon merkezleri arasında nüfus esasına göre dağıtır. Her il için öngörülen payın % 75'i valilik, % 25'i ise kaymakamlıklara ayrılır. İldeki kaymakamlıklar için ayrılan payın % 60'ı ilçelerin sayısına, % 40'ı ise ilçelerin nüfusuna göre dağıtılır.
b) Yatınm izleme ve koordinasyon merkezlerinin bütçesinde bu merkezlerin amacı doğrultusunda kaymakamlık tarafından harcanmak üzere valinin onayı ile ilçelere ödenek tahsis edilebilir. Kaymakamlıklara tahsis edilen ödenekler yatırım izleme ve koordinasyon merkezleri adına ilçede açılacak bir hesaba yatmlır ve bu merkezlerin tabi olduğu harcama usul ve esaslanna göre harcanır.
c) Bu fıkra kapsamındaki payların dağıtımına esas il ve ilçe nüfusları, her yılın Ocak ayından geçerli olmak üzere İçişleri Bakanlığı tarafından Türkiye İstatistik Kurumundan alınarak Maliye Bakanlığına bildirilir.
(9) Merkezi idare tarafından bu illerde yapılan her türlü yardım ve desteğin koordinasyonu, denetimi, izlenmesi ve acil durumlarda bizzat yerine getirilmesi yatırım izleme ve koordinasyon merkezi tarafından sağlanır.
(10) İldeki kamu kurum ve kuruluşlarınca yürütülmesi gereken yatırım ve hizmetlerin yerine getirilmediğinin vali veya ilgili bakanlığınca tespit edilmesi durumunda, vali söz konusu yatırım ve hizmetin ildeki diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yerine getirilmesini isteyebileceği gibi yatırım izleme ve koordinasyon merkezi aracılığıyla da yerine getirebilir. Yapılan harcamalar ilgili kurumun pay ve ödeneklerinden tahsis yapan kurum tarafından kesilerek il yatırım izleme ve koordinasyon merkezine veya hizmeti yerine getiren kamu kurum ve kuruluşuna gönderilir.
(11) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki (II) sayılı Cetvelin "B) ÖZEL BÜTÇELİ DİĞER İDARELER" bölümünün 45 inci sırasından sonra gelmek üzere ekli (25) sayılı listedeki illerde kurulan Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezleri listedeki sırasıyla eklenmiştir.
Değiştirilen hükümler
MADDE 5- (1) 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (d) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
"a) Büyükşehir belediyesi: Sınırlan il mülki sının olan ve sınırlan içerisindeki ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan; idarî ve malî özerkliğe sahip olarak kanunlarla verilen görev ve sorumluluklan yerine getiren, yetkileri kullanan; karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişisini,"
(2) 5216 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 4- Toplam nüfusu 750.000'den fazla olan illerin il belediyeleri
kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir."
(3) 5216 sayılı Kanunun 5 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "MADDE 5- Büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki sınırlarıdır. İlçe belediyelerinin sınırlan, bu ilçelerin mülki sınırlarıdır."
(4) 5216 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi yürürlükten kaldınlmıştır.
(5) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin başlığı "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumluluklan" şeklinde değiştirilmiştir.
(6) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci ve üçüncü, 8 inci maddesinin birinci, 9 uncu maddesinin birinci, 11 inci maddesinin birinci, 12 nci maddesinin üçüncü, 14 üncü maddesinin son, 17 nci maddesinin ikinci, 23 üncü maddesinin birinci ve son, 25 inci maddesinin birinci, üçüncü ve dördüncü, 27 nci maddesinin beşinci fıkralarındaki "ve ilk kademe" ibaresi ile 7 nci maddesinin
birinci fıkrasının b) bendindeki "ve mücavir alan" ibaresi, 23 üncü maddesinin son, 27 nci maddesinin dördüncü fıkrasındaki "veya ilk kademe" ibaresi, 24 üncü maddesinin birinci fıkrasındaki ", ilk kademe" ibaresi, 27 nci maddesinin ikinci fıkrasının başındaki "yeni kurulan" ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
(7) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"g) Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yollan yapmak, yaptırmak, bakım ve onanmı ile bu yollann temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek; kentsel tasanm projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaralan ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek."
(8) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde yer alan "tedbirler almak;" ibaresinden sonra gelmek üzere aşağıdaki ibare eklenmiştir, "madencilik faaliyetleri için iş yeri açma ve çalışma ruhsatlannı düzenlemek;"
(9) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (m) bendindeki "amatör spor kulüplerine" ibaresinden sonra gelmek üzere "nakdi yardım yapmak,", "spor müsabakalan düzenlemek," ibaresinden sonra gelmek üzere "sporu teşvik etmek amacıyla hemşehrilerine spor malzemesi vermek," ibaresi ve aynı bentteki "derece alan sporculara" ibaresinden sonra gelmek üzere ", teknik yönetici, antrenör ve öğrencilere" ibaresi eklenmiştir.
(10) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (n) bendindeki "Gerektiğinde" ibaresinden sonra gelmek üzere " mabetler ile" ibaresi eklenmiştir.
(11) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (z) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı maddenin üçüncü fıkrasının (e) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiştir.
"z) Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binalan tahliye etme ve yıkım konusunda ilçe belediyelerinin talepleri halinde her türlü desteği sağlamak."
"f) Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binalan tahliye etmek ve yıkmak."
(12) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Büyükşehir belediyeleri birinci fıkranın (1), (s), (t) bentlerindeki görevleri ile temizlik hizmetleri ve adres ve numaralandırmaya ilişkin görevlerini belediye meclisi karan ile ilçe belediyelerine devredebilir, birlikte yapabilirler."
(13) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendindeki "beceri kursları açmak;" ibaresinden sonra gelmek üzere "mabetler ile" ibaresi eklenmiştir.
(14) 5216 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
"Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının uygun görüşü ile elektronik haberleşme altyapısını yapmak ve işletmek."
(15) 5216 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin başlığı "Büyükşehir belediyesi ve ilçe belediyelerinin yetkileri ve imtiyazları" olarak değiştirilmiş ve aynı maddedeki "ilçe ve ilk kademe" ibaresi madde metninden çıkarılmış, aynı yere "ve ilçe" ibaresi eklenmiştir.
(16) 5216 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan "büyükşehir kapsamındaki ilçe ve ilk kademe" ibaresi "ilçe" şeklinde değiştirilmiştir.
(17) 5216 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
(18) 5216 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin birinci fıkrasındaki "eylem ve işlemlere katılan büyükşehir" ibaresinden sonra gelen ", ilçe ve ilk kademe" ibaresi "ve ilçe" şeklinde değiştirilmiştir.
(19) 5216 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe" ibaresi "Büyükşehir ve ilçe" şeklinde değiştirilmiştir.
(20) 5216 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "büyükşehir" ibaresinden sonra gelen ", büyükşehir ilçe ve ilk kademe" ibaresi "ve ilçe" şeklinde değiştirilmiştir.
(21) 5216 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile ulaşımla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcilerinin katılacağı ulaşım koordinasyon merkezi kurulur. İlçe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Gündemdeki konularla ilgili olarak ayrıca üye olmayan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır."
(22) 5216 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"n) Bu Kanunda büyükşehir belediyesine verilen görevlerle sınırlı olarak, yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kuruluşlar ve sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve diğer proje giderleri."
(23) 5216 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
"Ancak bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir."
(24) 5216 sayılı Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddenin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir."
"İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler büyükşehir belediyesine aktarılır. Büyükşehir belediyeleri bu geliri tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanır. Bu gelirler bu fıkrada belirtilen amaç dışında kullanılamaz."
(25) 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
"Belediye sınırları içinde nüfusu 500'ün altında mahalle kurulamaz."
(26) 5393 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"Mevzuatla orman köyleri ve orman köylüsüne tanınan hak, sorumluluk ve imtiyazlar orman köyü iken mahalleye dönüşen yerler için devam eder. İlçe belediyesine katılarak mahalleye dönüşen köy, köy bağlısı ve belediyelerce kullanılan mera, yaylak, kışlak gibi yerlerden bu mahalle sakinleri ve varsa diğer hak sahipleri 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri çerçevesinde yararlanmaya devam eder."
(27) 5393 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin son cümlesi yürürlükten kaldırılmış, aynı bendin sonuna aşağıdaki cümleler eklenmiş, aynı fıkranın (b) bendinin birinci cümlesindeki "sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve işletebilir;" ibaresinden sonra gelmek üzere "mabetlerin yapımı, bakımı, onarımını yapabilir;" ibaresi eklenmiş ve ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000'in üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konuk evleri açmak zorundadır. Diğer belediyeler de mali durumları ve hizmet önceliklerini değerlendirerek kadınlar ve çocuklar için konuk evleri açabilirler."
"Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdi yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir."
(28) 5393 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının sonuna aşağıdaki (r) bendi ve dördüncü fıkranın sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
"r) Belediye ve mücavir alan sınırlan içerisinde ilgili mevzuata göre kuruluş izni verilen alanda tesis edilecek elektronik haberleşme istasyonlarına kent ve yapı estetiği dikkate alınarak yer seçim belgesi vermek ve bu belge karşılığında alınacak ücreti belirlemek. Bu yetki büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi tarafından kullanılır."
"Belediye ve bağlı idareler, meclis kararıyla mabetlere indirimli bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilirler."
(29) 5393 sayılı Kanununun 75 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, maddenin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"c) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanunu kapsamına giren meslek odalan ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir.
"5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz."
(30) 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına "Valinin önerdiği hususlar" ibaresinden sonra gelmek üzere "meclisin ilk toplantısında" ibaresi eklenmiştir.
(31) 5302 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasının sonuna aşağıdaki cümleler eklenmiştir.
"Denetim komisyonu çalışmalarına, il özel idaresi dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilenlere 5393 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen miktarı geçmemek üzere, il genel meclisince belirlenecek miktarda günlük ödeme yapılır. Denetim komisyonunun emrinde görevlendirilecek kişi ve gün sayısı il genel meclisince belirlenir. Uzman kişilerde aranacak nitelikler il genel meclisinin çalışmasına dair yönetmelikte düzenlenir."
(32) 5302 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"İl encümeni valinin başkanlığında, genel sekreter ile il genel meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından seçeceği üç üye ve valinin her yıl birim amirleri arasından seçeceği iki üyeden oluşur."
(33) 5302 sayılı Kanunun 27 inci maddesinin ikinci fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
"Encümenin ihale komisyonu olarak yapacağı toplantılarda da bu fıkra hükümleri geçerlidir."
(34) 5302 sayılı Kanunun 45 inci maddesinin ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"Bütçe tasarısının süresi içerisinde kesinleşmemesi halinde vali, görüşüyle birlikte durumu İçişleri Bakanlığına bildirir. İçişleri Bakanının otuz gün içinde vereceği karar kesindir."
(35) 2/7/2008 tarihli ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
ıı
"(2) Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 1,50'si büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 4,50'si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ve yüzde 0,5'i il özel idarelerine ayrılır."
"(3) Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 6'sı ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30'u büyükşehir belediye payı olarak ayrılır."
(36) 5779 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"(2) Birinci fıkrada belirtilen gelişmişlik endeksine göre dağıtılacak miktar için Kalkınma Bakanlığı tarafından tespit edilen en son veriler esas alınır. Bu endeksin kullanımında, belde belediyeleri için bağlı bulunduğu ilçenin endeks değeri uygulanmak üzere, il, ilçe ve belde belediyeleri gelişmişlik katsayılarına göre en az gelişmiş olandan en çok gelişmiş olana doğru ve eşit nüfus içeren beş gruba ayrılır. Eşitliği bozan ilçe, denge kurulacak şekilde beldeleriyle birlikte bir önceki gruba veya bir sonraki gruba ilave edilir. Birinci fıkraya göre belirlenen miktarın yüzde 23'ü birinci gruba, yüzde 21'i ikinci gruba, yüzde 20'si üçüncü gruba, yüzde 19'u dördüncü gruba ve yüzde 17'si beşinci gruba tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren belediyelerin nüfuslarına göre dağıtılır."
(37) 5779 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve beşinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.
"(3) 2 nci maddenin ikinci fıkrasına göre ayrılan büyükşehirlerdeki ilçe belediyeleri payının; yüzde 90'lık kısmı ilçelerin nüfusuna, yüzde 10'luk kısmı ise ilçelerin yüzölçümüne göre dağıtılır. Hesaplanan tutardan yüzde 30'luk büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra kalan miktar büyükşehir ilçe belediyelerinin hesabına İlbank A.Ş. tarafından aktarılır."
"(4) 2 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre ayrılan yüzde 6'lık büyükşehir belediye payının; yüzde 60'ı doğrudan ilgili büyükşehir belediyesi hesabına aktarılır. Kalan yüzde 40'lık kısmının yüzde 70'i nüfusa, yüzde 30'u yüzölçümü esasına göre büyükşehir belediyeleri arasında dağıtılır."
(38) 5779 sayılı Kanunun 6 nci maddesinin birinci fikrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"(1) Kesinleşmiş en son genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının binde biri Maliye Bakanlığı bütçesine nüfusu 10.000'e kadar olan belediyeler için kullanılmak üzere denkleştirme ödeneği olarak konulur. Maliye Bakanlığı bu ödeneğin yansını iki eşit taksit halinde dağıtılmak üzere Mart ve Temmuz aylarında İlbank A.Ş. hesabına, diğer yarısını ise proje karşılığı dağıtılmak üzere Mayıs ayında İçişleri Bakanlığı bütçesine aktarır. İlbank A.Ş., hesabına aktarılan ödeneğin yüzde 65'ini eşit şekilde, yüzde 35'ini ise nüfus esasına göre dağıtır. İçişleri Bakanlığı proje karşılığı yapılacak dağıtımın usul ve esaslarını her yıl Ocak ayında belirleyerek ilan eder."
(39) 5779 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin dördüncü fikrası yürürlükten kaldırılmıştır.
(40) 26/5/1981 tarih ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 86 ncı maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Belediyelerce veya belediyelere bağlı müesseselerce aşağıdaki şekillerde inşa, tamir ve genişletilmeye tabi tutulan yolların iki tarafında bulunan veya başka bir yola çıkışı olmaması dolayısıyla bu yoldan yararlanan gayrimenkullerin sahiplerinden meclis karan ile Yol Harcamalanna Katılma Payı alınabilir."
(41) 2464 sayılı Kanununun 87 nci maddesinin birinci fıkranın ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Belediyelerce ve belediyelere bağlı müesseselerce, aşağıdaki şekilde kanalizasyon tesisi yapılması halinde, bunlardan faydalanan gayrimenkullerin sahiplerinden meclis kararı ile Kanalizasyon Harcamalarına Katılma Payı alınabilir."
(42) 2464 sayılı Kanununun 88 inci maddesinin birinci fıkranın ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Belediyelerce veya belediyelere bağlı müesseselerce beldede aşağıdaki şekillerde su tesisleri yapılması halinde, dağıtımın yapıldığı saha dahilindeki gayrimenkullerin sahiplerinden meclis karan ile Su Tesisleri Harcamalanna Katılma Payı alınabilir."
(43) 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıklan ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 4- Büyükşehir belediye başkanının seçiminde seçim çevresi, büyükşehir belediye sınırlanndan oluşur."
(44) 2972 sayılı Kanunun 32 nci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Muhtar ile ihtiyar meclisi ve ihtiyar heyeti üyelerinin seçimi için adlannm birlikte yazıldığı asıl ve yedek üye sayısı kadar ad yazılı tek oy pusulası kullanılır. Pusula Yüksek Seçim Kurulunca hazırlanan özel zarfa konularak oy sandığına atılır."
(45) 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanununun 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasındaki "Diyanet İşleri Başkanına" ibaresinden sonra gelmek üzere "Vali, Büyükşehir Belediye Başkanı" ibaresi eklenmiştir.
(46) 5682 sayılı Pasaport Kanununun 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrasındaki "Büyükşehir" ibaresi yürürlükten kaldınlmıştır.
(47) 18/2/1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine "köy tüzel kişilikleri" ibaresinden sonra gelmek üzere " ile bunların üyesi olduklan mahalli idare birlikleri " ibaresi eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanundaki devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlannın katılımıyla devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kurulur. Bu komisyona yardımcı olmak üzere valinin görevlendirmesi ile alt komisyonlar da kurulabilir.
(2) Bu Kanuna göre tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler, mevcut personelini, taşımr ve taşınmazlarını, iş makineleri ve diğer taşıtları ile kamu kurum ve kuruluşlarına olan alacak ve borçlarını katılacakları ilçe belediyesine bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren bir ay içinde bildirir. Bu belediye ve köylerin taşınmazlarının tahsisi ve kiralanması, iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, yeni nazım ve uygulama imar planının yapılması, imar planı değişikliği ve revizyonu ile her türlü imar uygulaması (inşaat ruhsatı hariç), iş makineleri ve diğer taşıtların satışı ile borçlanmaları katılacakları ilçe belediyesinin onayına bağlıdır. Henüz ilçe belediyesi oluşmamış yerlerde bildirimler il belediyesine yapılır ve onaylar il belediyesince verilir. Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı yapılmış memur alımları hariç olmak kaydıyla, yine bu Kanun ile tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dahil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamaz ve bu belediye ve köyler tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlarının kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemez.
(3) Bu Kanuna göre tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köylerin personeli, her türlü taşımr ve taşınmaz mallan, hak, alacak ve borçlan Komisyon karanyla ilgisine göre büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine devredilir. Devir işlemi ilk mahalli idareler genel seçimi itibariyle uygulamaya konulur.
(4) Bu Kanun ile tüzel kişilikleri kaldınlan il özel idareleri personelini, her türlü taşınır ve taşınmaz malları ile hak, alacak ve borçlarını bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir ay içinde valiliğe bildirir. Bu idarelerin taşınmazlannm satışı, tahsisi ve kiralanması, iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, her türlü imar uygulaması (inşaat ruhsatı hariç), iş makineleri ve diğer taşıtlann satışı ile borçlanmalan İçişleri Bakanlığının onayına bağlıdır. Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce ilanı yapılmış memur alımlan hariç olmak kaydıyla, bu Kanun ile tüzel kişilikleri kaldınlan il özel idareleri tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dahil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamaz ve bu il özel idareleri tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlanmn kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemez.
(5) Bu Kanun ile tüzel kişilikleri kaldınlan il özel idarelerinin her türlü taşınır ve taşınmaz mallan, hak, alacak ve borçlan Komisyon karanyla ilgisine göre bakanlıklara, bakanlıkların bağlı veya ilgili kuruluşlan ile bunlann taşra teşkilatına, valiliklere, yatınm izleme ve koordinasyon merkezine, büyükşehir belediyesine ve bağlı kuruluşuna veya ilçe belediyesine devredilmesine karar verilir. Devir işlemi, yapılacak ilk mahalli idareler genel seçimi tarihinde uygulamaya konulur. Maliye hazinesine devredilen taşınmazlar Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle kullanmakta olan kurumlara tahsis edilmiş sayılır.
(6) Bu Kanuna göre tüzel kişilikleri kaldınlan il özel idarelerinin personeli Komisyon karanyla ilgisine göre yatınm izleme ve koordinasyon merkezi, büyükşehir belediyesi, bağlı kuruluşu veya ilçe belediyesine devredilir.
(7) Bu Kanunla büyükşehir belediyesine dönüşen il belediyesinin sahip olduğu her türlü taşınır, taşınmaz malları ve personeli Komisyon kararıyla ilgisine göre büyükşehir belediyesi ve ilçe belediyeleri ile bağlı kuruluşlar arasında paylaştırılır.
(8) Bu Kanunla büyükşehir ilçe belediyesi olan belediyelerce yürütülen su, kanalizasyon, katı atık depolama ve bertaraf, ulaşım, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere personel, her türlü taşınır ve taşınmaz mallan ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatmm, alacak ve borçlan komisyonca ilgisine göre büyükşehir belediyesi ile ilgili bağlı kuruluş arasında paylaştınlır.
(9) Bu Kanuna göre belediye ve bağlı kuruluşlara devredilen personelden ihtiyaç fazlası olanlar, ilgili belediye ve bağlı kuruluş tarafından en geç üç ay içinde valiliğe bildirilir. Komisyon, ilgili idarelerden gönderilen listeleri 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesindeki oranlar, kurumun bütçe dengesi, norm kadrosu ve yürütmekle görevli olduğu hizmetin gereği ile nüfus kriterlerini
değerlendirmek suretiyle ihtiyaç fazlası personelin tespitini yapar. Komisyon çalışmasını 45 gün içinde tamamlayıp oluşturulan listeleri valinin onayına sunar. Vali tarafından onaylanan listeler 10 gün içerisinde İçişleri Bakanlığına, İçişleri Bakanlığınca da atama teklifleri yapılmak üzere Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Bu personelden;
a) 14/7/1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurlan Kanununa tabi memur kadrolanndaki personel 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalan Hakkında Kanunun değişik 22 nci maddesinin ikinci, üçüncü, beşinci ve altıncı fıkralannda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde diğer kamu kurum ve kuruluşlanna, Devlet Personel Başkanlığına bildirim tarihinden itibaren 90 gün içinde nakledilir. Personel nakledildiği kurumda göreve başlayıncaya kadar eski kurumunda çalışmaya devam eder ve bu personelin her türlü mali ve sosyal haklan çalıştıkları kurum tarafından karşılanır.
b) 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi kapsamında istihdam edilen tam zamanlı sözleşmeli personel bildirim unvanı esas alınarak Devlet Personel Başkanlığınca (a) bendinde yer alan süreler esas alınarak 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlanna sözleşmeli personel olarak atanır. Bu kapsamda atanan sözleşmeli personelin mali ve sosyal haklan sözleşme süresi sonuna kadar devredildiği tarihteki sözleşme hükümlerine göre uygulanır. Bu personelin yeni sözleşmeleri ise 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi çerçevesinde yapılır.
c) 22/5/2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanununa tabi sürekli işçi statüsünde istihdam edilen personel Devlet Personel Başkanlığınca diğer kamu kurum ve kuruluşlannda unvanları belirlenecek kadrolara (a) bendinde yer alan süreler dahilinde atanır. Ataması tekemmül ettirilen işçiler, çalıştıklan kurumlannca atama emirlerinin tebliğini izleyen günden itibaren beş iş günü içinde yeni görevlerine başlamak zorundadırlar. Bu süre içinde yeni kurumunda işe başlamayan işçilerin atamaları iptal edilerek 4857 sayılı Kanunun 17 nci maddesine göre iş sözleşmeleri sona erdirilir.
ç) Bu fıkra kapsamında yer alan personele ilişkin kadro ve pozisyonlar; Devlet Personel Başkanlığınca kamu kurum ve kuruluşlarına nakledildikleri veya atandıkları tarih itibariyle diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek kalmaksızın ihdas, tahsis ve vize edilmiş sayılır. İhdas edilmiş sayılan memur kadroları, 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye ekli cetvellerin ilgili bölümüne eklenmiş sayılır. Atama işlemi yapılan personele ilişkin bilgiler ve bu bilgilerdeki değişiklikler en geç on beş gün içinde Devlet Personel Başkanlığına bildirilir.
e) Bu fıkra kapsamında ortaya çıkabilecek tüm tereddütleri gidermeye, gerekli bilgi ve belgeleri istemeye, araştırma ve inceleme yapmaya, uygulamayı yönlendirmeye Devlet Personel Başkanlığı yetkilidir.
(10) Bu Kanun kapsamında devre konu personel bakımından devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devralan kurum sorumlu tutulamaz. Devir işlemine tabi tutulan işçilerin ilgili takvim yılında mahalli idarelerde çalışılan süreyle kısıtlı olmak üzere ilave tediye haklarından ödeme tarihine bağlı olmaksızın mahalli idareler sorumludur. Kıdem tazminatına ilişkin hükümler saklıdır.
(11) Devredilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu iş sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir işleminden önce tabi oldukları toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, toplu iş sözleşmesi olmayan işçiler bakımından 2012 yılı Eylül ayında geçerli olan bireysel iş sözleşmesi hükümlerine göre belirlenir.
(12) Yapılacak devir, tasfiye ve paylaştırma işlemleri ve hizmetlerin yürütülmesi bakımından bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 5216 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi hükümleri uygulanır.
(13) Bu Kanuna göre tüzel kişiliği kaldırılan belediye ve köylerin taşınmazlarının satışı ile vadesi tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi aşan borçlanmaları İçişleri Bakanlığının onayına tabidir.
(14) Bu Kanuna göre tüzel kişiliği kaldırılan belediye ve köylerin mahkemelerde süren davalarında katıldıkları ilçe belediyesi taraf olur.
(15) Bu Kanunla mahalleye dönüşen köylerde, bu Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle, 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa göre oluşturulan Ulusal Adres Bilgi Sistemine kayıtlı konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile bu yerlerde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, fırın, kahve, lokanta, tanıtım ve teşhir büfeleri ve yerleşim yeri halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar usulüne göre ruhsatlandınlmış sayılır.
(16) Bu Kanuna göre tüzel kişiliği kaldırılan köylerde, 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım payları 5 yıl süreyle alınmaz. Bu yerlerde içme ve kullanma sulan için alınacak ücret 5 yıl süreyle en düşük tarifenin %25'ini geçmeyecek şekilde belirlenir. 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun
geçici ikinci maddesi ile köy tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülen yerlerde de bu fıkra hükmü uygulanır.
(17) Belediye hizmetlerinin aksaması halinde, valiler seçim tarihinden itibaren altı aylık sürede, bu Kanunla kurulan belediyeler arasında koordinasyonu sağlar ve gerekli tedbirleri alır.
(18) Ekli (26) sayılı listede yer alan büyükşehir ilçe belediyelerine 5779 sayılı Kanun uyarınca seçimleri müteakip ayda tahakkuk ettirilecek miktar İlbank A.Ş. tarafından üç katı artırımlı olarak ödenir. İlave kaynak 2013 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun Yedek Ödenek Tertibinden Maliye Bakanlığınca karşılanır.
(19) Bu Kanunun 1 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında belirtilen illerdeki belediyeler yetkili organlarının karanyla bu Kanunla sorumluluk alanlarına dahil edilen yerleşim yerlerine yetkisi dahilindeki her türlü yatırım ve hizmeti götürebilir.
(20) Bu Kanunla kurulan ilçelerin ihtiyacını karşılamak üzere ekli (27) sayılı listede yer alan çeşitli kurum ve kuruluşlara ait kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye bağlı cetvellerin ilgili bölümlerine eklenmiştir. Bu kadrolara yapılacak atama işlemleri, 2013 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunundaki sınırlamalara tabi olmaksızın bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde tamamlanır.
(21) Teşkilatlanma tamamlanıncaya kadar yeni kurulan ilçelerde merkezi idareye ait her türlü iş ve işlemler ile idari ve adli davalar ve bunlara ilişkin bütün iş ve işlemler mevcut bağlılık durumuna göre yürütülür. Yeni kurulan ilçelerde ilçe idare kurulları teşekkül edinceye kadar bu yerlerdeki işlemlerle ilgili olarak, eskiden bağlı oldukları il ve ilçelerin idare kurulları görevli ve yetkilidir.
(22) Bir defaya mahsus olmak üzere 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının uygulanmaması kaydıyla, bu Kanunla kurulacak ilçe kaymakamlıkları için, Kanunun yürürlüğe girdiği yılın Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (T) işaretli cetvelin (T-2) sırasından 24 adet binek otomobil alınır.
(23) Bu Kanuna göre yeni kurulan ilçelerin hükümet konaklan ile kaymakamlık lojmanlannın yapılması, satın alınması ve kiralanması için gerekli ödenek, 2013 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun Yedek Ödenek Tertibinden Maliye Bakanlığınca karşılanır.
(24) Bu Kanundaki, il özel idaresi, belediye ve köy tüzel kişiliklerinin kaldmlmasına, il belediyesinin büyükşehir belediyesine dönüştürülmesine, büyükşehir belediye sımnnın ilin mülki sınırlanna genişletilmesine, ilçe belediyesi kurulmasına dair hükümler ilk mahalli idareler genel seçimlerinde uygulanır ve seçimler bu yerlerin yeni durumlanna göre yapılır. İlçe kurulmasına ilişkin hükümler bu Kanunun
yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
(25) İstanbul ve Kocaeli hariç, büyükşehir, büyükşehir ilçe belediyeleri ve bağlı idareler yatınm bütçelerinin en az %10'unu 10 yıl süre ile bu Kanun kapsamında
.s
belediye sınırlarına dâhil olan yerleşim yerlerinin altyapı hizmetleri için ayırır ve kullanırlar.
(26) Bakanlıklar ve merkezi idare kuruluşları tarafından il özel idarelerine ödenek aktarılmış olan işlerden, özel idarelerin tüzel kişiliğinin kalkacağı tarihe kadar tamamlanamayacak olanlara ait kaynaklar, ilgili kuruma veya kurumun talebi üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na iade olunur. İade olunan kurum; genel bütçeli kurum ise genel bütçeye gelir, ilgili kurum bütçesine ödenek, özel
bütçeli kurum ise ilgili kurum bütçesine gelir ve ödenek kaydedilir. Bu ödeneklerden harcanmayan tutarlar ertesi yıl bütçesine devren ödenek kaydedilir. Bu fıkra kapsamındaki ödenek işlemleri Maliye Bakanlığı'nca yapılır. Ayrıca kaynağı gönderen bakanlıklar ve merkezi idare kuruluşları, söz konusu kaynağın iadesi yerine aralarında yapacakları protokole göre işi ilgili belediyeye devredebilir. İl özel idare bütçesine bu amaçla gönderilen aynaklardan harcanmayan tutarlar protokol yapılan belediyeye aktarılır. Yüklenici firma ile il özel idareleri arasındaki sözleşme kaynağın gönderildiği kuruma devredilir.
Mevzuattan kaynaklanan tüm hak, alacak, borç ve diğer ilişkilerde muhatap, devrin yapıldığı kurumdur.
(27) Bu Kanunla tüzel kişiliği kaldırılan belediye, il özel idaresi ve köylerden oluşan veya bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren amaçlan ortadan kalkacak olan mahalli idare birlikleri, ilk mahalli idareler genel seçiminden önce tüzüklerindeki hükümlere göre tasfiye olunur. Tüzüklerinde hüküm bulunmayan hallerde bu Kanunun devir, tasfiye ve paylaştırmaya ilişkin hükümleri
uygulanır. Bu birlikler, Kanunun yayımı tarihind en itibaren, yeni personel istihdamedemezler, taşınır ve taşınmaz mal edinemezler, kendilerine ait taşınır ve taşınmaz
mallan satamazlar, hizmet alımına ilişkin sözleşme ve borçlanma yapamazlar.(28) Bu Kanunla özel idare teşkilatı kaldınlan illerde 4/6/1985 tarihli ve3213 sayılı Maden Kanununda köylere hizmet götürme birliklerine yapılan atıflar, ilgili ilçe belediyesine yapılmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 2- (1) Türkiye İstatistik Kurumu tarafından tespit edilen 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayım sonuçlanna göre nüfusu 2.000'in altındaki Ekli (28) sayılı listedeki adlan yazılı belediyelerin tüzel kişilikleri ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kaldınlarak bu belediyeler köye dönüştürülmüştür.
(2) Bu madde ile tüzel kişilikleri kaldınlan belediyelerin personeli, her türlü taşımr ve taşınmaz mallan, hak, alacak ve borçlan il özel idaresine devredilir. Ancak, köye dönüştürülen belediyelerin ihtiyaç duyulan taşınmazları ile araç ve gereçleri Komisyon karanyla ilgili köy tüzel kişiliğine bırakılır. Mahkemelerde süren davalan ile belediye olarak faaliyet gösterdiği döneme ve yapılan işlemlere ilişkin olarak açılacak davalarda, muhatap ilgili il özel idaresidir.
(3) Bu yerleşim yerleri için 5779 sayılı Kanun uyarınca verilen paylar, tüzel kişiliğin kalktığı yıl için İçişleri Bakanlığınca İlbank A.Ş.'ye bildirilen nüfus esas alınmak suretiyle beş yıl süreyle ilgili il özel idarelerine gönderilir.
(4) Köye dönüştürülen belediyelerin kanunlarla yapılandırılan borçları ile kamu kurumlanna ve İlbank A.Ş.'ye olan borçları, bu belediyelerin tüzel kişiliklerinin fiilen sona erdiği tarihi takip eden yıldan itibaren İlbank A.Ş. tarafından ilgili il özel idaresi tahakkukundan dördüncü fıkrada öngörülen miktarı geçmeyecek taksitler halinde ödenir.
(5) Birinci fıkra hükmü uyarınca köye dönüştürülen belediyeler, 30/06/2013 tarihine kadar 5393 sayılı Belediye Kanununun 8 inci maddesindeki usule bağlı olmaksızın, belediye meclisinin karan ile ortak sının olan ve ekli (28) sayılı listeyle tüzel kişiliği sona ermeyen belediyeye mahalle olarak katılma talebinde bulunabilir. Katılma işleminin gerçekleşebilmesi için katılacak belediye ile katılınacak olan belediyenin sınırları arasında başka bir belediye veya köy bulunamaz. Bu belediyelerin meskun sahalan arasındaki uzaklık on kilometreden fazla olamaz. Katılım işlemi katılınacak belediye meclisinin olumlu karan ile sonuçlanır. Başka il ya da ilçe -mülki sınınndaki bir belediyeye katılım olması durumunda belediye sının ile birlikte mülki sınır değişmiş sayılır. Ekli (28) sayılı listede yer almakla birlikte, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar 5393 sayılı Kanunun 8 inci maddesine uygun olarak birleşme veya katılma yoluyla nüfusunu 2000'in üzerine çıkaran belediyelerin tüzel kişilikleri korunur.
(6) Bu madde uyarınca bir başka belediyeye katılmak suretiyle tüzel kişilikleri sona eren belediyelerin personeli, her türlü taşımr ve taşınmaz mallan, hak, alacak ve borçlan bağlandığı belediyeye devredilir. Bu belediyelerin mahkemelerde süren davalar ile yapılan işlemlere ilişkin olarak açılacak davalarda muhatap, katıldığı belediyedir.
(7) Bu belediyeler, personelini, taşınır ve taşmmazlan ile kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçlannı il özel idaresine veya katılacaklan belediyeye, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde bildirir. Bu belediyelerin taşınmazlannın tahsisi ve kiralanması, iş ve toplu iş sözleşmesinin yapılması, yeni nazım ve uygulama imar planının yapılması, her türlü imar uygulaması (inşaat ruhsatı hariç), iş makineleri ve diğer taşıtların satışı ile borçlanmalan il özel idaresinin veya katılacaklan belediyenin onayına bağlıdır. Bu maddeye göre tüzel kişiliği kaldınlan belediyelerin taşınmazlannın satışı ile vadesi tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi aşan borçlanmalan İçişleri Bakanlığının onayına tabidir. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilanı yapılmış memur alımlan hariç olmak kaydıyla, bu madde kapsamına giren belediyeler tarafından nakil yoluyla atanacaklar da dahil olmak üzere hiçbir şekilde yeni personel alımı yapılamaz ve bu belediyeler tarafından aynı tarihten itibaren tüzel kişiliğinin sona erdiği tarihi geçecek şekilde veya mevcut hizmet alımlannın kapsamını ve personel sayısını genişletecek şekilde hizmet alımı sözleşmesi düzenlenemez.
(8) Bu maddeye göre il özel idaresi veya belediyelere devredilen personelden ihtiyaç fazlası olanlar geçici 1 inci madde hükümlerine göre kamu kurumlarına devredilir.
(9) Daha önce, birden fazla köy veya köy kısımlarının birleşmesiyle oluşan ve bu Kanuna göre yeniden köye dönüşen belediyelerde, başka bir işleme gerek kalmaksızın valinin uygun görüşü ve İçişleri Bakanlığının onayı ile birden fazla köy kurulabilir.
Yürürlük
MADDE 6- (1) Bu Kanunun;
a) 1 inci maddesi; 2 nci maddesi; 3 üncü maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları; 5 inci maddenin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu, onbirinci, onikinci, onüçüncü, ondördüncü, onyedinci, yirmidördüncü, otuzbeşinci, otuzaltıncı, otuzyedinci fıkraları; geçici 1 inci maddesinin beşinci, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu, onbirinci, ondördüncü, onbeşinci, onaltıncı, onyedinci,onsekizinci, yirmibeşinci, yirmisekizinci fıkraları; geçici 2 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü, dördüncü, altıncı, sekizinci ve dokuzuncu fıkraları ilk mahalli idareler genel seçiminde;
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
GENEL GEREKÇE
Günümüzde küreselleşme ile birlikte, yönetim paradigması değişmekte ve bu değişim beraberinde yeni değerleri ortaya çıkarmaktadır. Etkin, etkili, vatandaş odaklı, hesap verebilen, katılımcı, saydam ve olabildiğince yerel bir yönetim anlayışı pek çok gelişmiş ülkedeki kamu yönetimi reformları için temel ilke ve değerler olarak ön plana çıkmıştır.
Bu ilke ve değerler bir yandan vatandaşlar için hizmet kalitesini geliştirerek vatandaş memnuniyetini arttırmayı, diğer yandan da vatandaşların kamu yönetimine daha fazla katılımını sağlamayı öngörmektedir. Bu yeni anlayışta kamu yönetimi, etkinliği, verimliliği ve vatandaşın artan hizmet beklentilerini karşılamak zorundadır.
Anayasanın temel düzenlemeleri çerçevesinde, idari sistemimiz temel olarak merkezi idare ve mahalli idare biçiminde iki ana eksende mütalaa edilmektedir.
Bu iki ana eksenden birisini oluşturan mahalli idareler, mahalli müşterek nitelikteki kamu hizmetlerinin yürütülmesinden sorumlu anayasal kurumlar olup, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak teşekkül etmektedirler. Mahalli idareler tarafından sunulan kamu hizmetleri, özellikleri itibariyle vatandaşlarımızın günlük yaşantısını ve hayat kalitesini doğrudan etkileyen bir nitelik arz etmekte olup halkımızın refahının artırılması ve vatandaşlarımızın hayatının kolaylaştırılması yerel yönetimlerin sundukları hizmetlerle doğrudan ilgilidir. Bunun yanında, mahalli idareler halkımızın demokratik hayata katılımını sağlamak bakımından da çok önemli bir fonksiyon ifa etmektedirler. Bu sebeple, mahalli idarelerin sürekli biçimde geliştirilmesi ve etkin hizmet üretme kapasitesine sahip hale getirilmesi gerekmektedir.
Büyükşehirlerin temel niteliklerinden birisi, sınırlan içinde birden çok yerleşim merkezi ve yönetim birimi bulundurmasıdır. Büyükşehir sınırlan içinde yer alan yerel yönetimler küçük ölçekli planlar yapabilseler de bu planlann geniş bir çerçeve içinde bütüncül olarak tüm büyükşehir bölgesini kapsayan ve makro politikaları belirleyen bir çerçeve içinde ele alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Büyükşehirleri zorunlu kılan temel hususlardan bir başkası, belli bir coğrafi alanda çok sayıda yerel yönetimin yetkili olması halinde planlama ve koordinasyonun sağlanamayışı ve ölçek ekonomisinden yeterince yararlanılamaması nedeniyle kaynak israfına yol açılmasıdır. Sanayileşme, ulaşım ve çevre gibi artan sorunlann hizmet üretme kapasitesi ve yeterli mali kaynaktan yoksun küçük ölçekli mahalli idarelerce çözülmesi mümkün görünmemektedir. Bu durum, kaynaklann etkin ve yerinde kullanımını engellemekte, küçük yerleşim birimlerinin yanı sıra nüfusun yoğun olduğu büyükşehirlerde de ciddi yönetim sorunlanna yol açmaktadır. Uygun büyüklükte hizmet üretecek güçlü yerel yönetimlerin olmayışı, halkın yerel yönetimlerden beklediği kamu hizmetlerinin kaliteli biçimde karşılanamaması ve kamu hizmetlerinin sunumunda koordinasyon eksikliği sorunlannı ortaya çıkarmaktadır.
Bu çerçevede yönetim, planlama ve koordinasyon açısından belediye sının mülki sınır olacak biçimde optimal ölçekte hizmet üretebilecek güçlü yerel yönetim yapılarının varlığına ihtiyaç duyulmaktadır.
Büyükşehir alanında sunulan hizmetlerin tek merkezden yürütülmesi ile ortaya çıkan ölçek ekonomileri sayesinde hizmetlerde etkinlik, koordinasyon ve kalite yükselecek, daha az kaynak ile daha çok ve daha kaliteli hizmet sunulması mümkün hale gelebilecektir. Halihazırda birden fazla merkezden verilen hizmetlerin daha büyük ve ideal ölçekteki bir merkez tarafından verilmesi birim
maliyetler ve kişi başına kamusal harcamaları da azaltacaktır. ,
Bu açıdan değerlendirildiğinde il sınırında hizmet üretecek büyükşehir belediye modeli aşağıda belirtilen olumlu gelişmeleri ortaya çıkaracaktır;
> Geniş ölçekte hizmet üreten yerel yönetim birimleri gelişmiş teknolojilerle donatılabilecektir.
> Geniş ölçekte hizmet üretecek bu yönetimlerde nitelikli teknik personel istihdam edilebilecek, ayrıca iş gücü uzmanlaşacağından verimlilik artışı sağlanacaktır.
> Geniş ölçekli yerel birimlerden oluşan yerel yönetim sistemi, merkezden gönderilecek kaynakların etkin kullanımını sağlayacaktır.
> İl sınırlan içinde bütünleştirilmiş yerel yönetim birimleri arasında kaynaklann kullanımı ve sahip olunacak imkanlar açısından daha adil bir yapı ortaya çıkabilecektir.
> Düzenleyici üst imar planlan çerçevesinde il çapında uyumlu imar uygulamaları gerçekleştirilebilecektir.
Anayasanın 127 inci maddesi yerel yönetimlerimizi il, belediye ve köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu tüzel kişileri olarak nitelendirmekte ve Anayasa'da büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilmesine imkan sağlanmaktadır.
Anayasanın bu hükmüne paralel olarak ülkemizde büyükşehir yönetimleriyle ilgili ilk temel düzenleme 1984 yılında kanun hükmünde kararname olarak çıkarıldıktan sonra aynı yıl kanunlaşan, 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunla yapılmıştır. Söz konusu Kanunla bir taraftan büyükşehir belediyeleri yönetiminin hukuki statüsü, hizmetlerin planlı, programlı, etkin ve uyum içinde yürütülmesini sağlayacak bir düzenleme yapılmış, diğer taraftan da Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde büyükşehir belediyesi kurulmuştur. Takip eden yıllarda 19/06/1986 tarih ve 19139 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3306 sayılı Kanunla Adana^
27/06/1987 tarih ve 19500 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3391 sayılı Kanunla Bursa, 27/06/1987 tarih ve 19500 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 3398 sayılı Kanunla Gaziantep, 27/06/1987 tarih ve 19500 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 3399 sayılı Kanunla Konya, illerinde, 14/12/1988 tarih ve 20019 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3508 sayılı Kanunla Kayseri, 09/09/1993 tarih ve 21693 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 504 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Antalya, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, İzmit, Mersin ve Samsun, 06/03/2000 tarih 23985 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 593 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile de Sakarya ilinde büyükşehir belediyesi kurulmuştur.
2004 yılında büyükşehir belediyesi yönetiminin hukukî statülerinin düzenlenmesi ve buralardaki hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesi için 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu çıkarılmış olup bu Kanun ile aynı zamanda İstanbul ve Kocaeli illerinde büyükşehir belediye sınırlan il sınırı olarak kabul edilmiştir.
5216 sayılı Kanunun yürürlüğe girişinden bu güne kadar İstanbul ve Kocaeli illerinde uygulanan il sınınnda büyükşehir belediye modelinin imar, planlama, ulaşım, itfaiye gibi geniş çerçevede eşgüdüm ve bütünlük içerisinde yürütülmesi gereken mahalli müşterek nitelikteki kamu hizmetlerinin sunumunda etkinlik sağladığı görülmüştür. Hazırlanan Kanun Tasansı bu düzenlemenin mevcut 14 büyükşehir belediyesinin yanı sıra yeni kurulacak 13 büyükşehir belediyesi için de uygulamaya konulmasını da öngörmektedir.
Ülkemizde son büyükşehir belediyesinin kurulması üzerinden 12 yıl geçmiş bulunmaktadır. Geçen 12 yıllık süre sonrasında idari, ekonomik ve sosyal nedenlerle yeni büyükşehir belediyelerinin kurulmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Kanun Tasarısıyla Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüş ve İstanbul ve Kocaeli'ne benzer biçimde bu illere ilaveten Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya, Samsun illerindeki büyükşehir belediyelerinin sınırlan il mülki sının haline getirilmiştir.
Kanun Tasanyla bu illerdeki büyükşehir sınırları içindeki belde belediyeleri ve orman köyleri dahil köylerin tüzel kişilikleri kaldınlmakta, büyükşehire dönüştürülecek illerde en az bir ilçe kurulmakta, büyükşehir olmayan 52 ilde, nüfusu 2.000'nin altındaki belde belediyelerinin tüzel kişiliğine son verilmektedir. Hazırlanan Tasarının getirdiği düzenleme çerçevesinde 56 milyon vatandaşımız büyükşehir belediye sınırlan içinde yer alacaktır.
Kanun Tasarısıyla 29 il özel idaresi, 1591 belde belediyesi ile 16.082 köyün tüzel kişiliği sona ermekte, büyükşehir sınırlanndaki beldeler mahalleleri ile köyler ise mahalle olarak ilçe belediyelerine katılmakta, diğer illerde tüzel kişiliği sona erdirilen belde belediyeleri ise köye dönüştürülmektedir.
Gerek yeni büyükşehir belediyelerinin gerekse sınırları genişleyen büyükşehir ve ilçe belediyelerinin daha etkin hizmet sunabilmesini sağlayabilmek amacıyla bu yönetimlere gönderilen ödeneklerde artış sağlanmaktadır.
Bu Kanun Tasansıyla mevzuatla orman köyleri ve orman köylüsüne tanınan hak, sorumluluk ve imtiyazlann orman köyü iken mahalleye dönüşen yerler için devam edeceği şeklinde düzenleme yapılmıştır. Aynı biçimde, ilçe belediyesine katılarak mahalleye dönüşen köy, köy bağlısı ve belediyelerce kullanılan mera,
yaylak, kışlak gibi yerlerden bu mahalle sakinleri ve varsa diğer hak sahiplerinin 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri çerçevesinde yararlanmaya devam edeceği hüküm altma alınmaktadır. Buna ilaveten, tüzel kişiliği kaldırılan köylerde, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununca alınması gereken vergi, harç ve katılım paylan 5 yıl süreyle alınmayacağı, bu yerlerde içme ve kullanma suları için alınacak ücretin 5 yıl süreyle en düşük tarifenin %25'ini geçmeyecek şekilde belirleneceği bu yerlerde yapılacak yapılaşmalarda mahalle sakinleri lehinde kolaylıklar sağlanacağı yönünde düzenlemede bulunulmaktadır. Ayrıca, köy iken mahalleye dönüşen yerleşim yerlerinin altyapı hizmetleri için belediye ve bağlı idarelere yatırım bütçelerinin %10'unu 10 yıl süre ile ayırma zorunluluğu getirilerek bu yerlerde etkin hizmet sağlanması için tedbir alınmıştır.
Kanun Tasarısıyla getirilen düzenleme çerçevesinde ilçe belediye sınırlan ilçe sınmna, büyükşehir belediye sınırlan da il mülki sınmna genişlediği için yerel yönetimlerle ilgili temel metinlerde bu yeni duruma uygun biçimde düzenleme yapma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda, Kanun Tasansında yerel yönetimlerle ilgili mevzuatta bu ihtiyacı karşılayacak nitelikte düzenleme yapılmıştır.
Kanun Tasarısıyla tüzel kişiliği kaldınlan yerel yönetimlerin yapacağı bazı işlemler onaya tabi kılınmakta, bu idarelerin personeli ile sahibi olduklan mallan ilgili idarelere devredilmektedir. Ayrıca kurulan yeni ilçelerin ihtiyaç duyacağı kadrolarda Tasarıda ekli cetveller ile düzenlenmiştir.
Sonuç olarak Kanun Tasansıyla mevcut yerel yönetim yapısı ile yerel nitelikteki kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde sunulması olanağı kalmayan bazı illerde, bu hizmetlerinin vatandaşlarımızın artan beklentilerini karşılayabilecek nitelik ve kabiliyetle donatılmış, ideal ölçekte etkin hizmet sunma potansiyeline sahip yerel yönetimlerce sağlanması öngörülmekte ve bu doğrultuda düzenleme yapılmaktadır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1-Bu madde ile Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde yeni büyükşehir belediyeleri kurulmakta; ayrıca Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki sınırı olarak belirlenmektedir. Bu illerde yer alan il özel idaresi ve belde belediyeleri ile İstanbul ve Kocaeli illerindeki orman köyleri de dahil olmak üzere köylerin tüzel kişiliği kaldırılmaktadır.
MADDE 2 - Yeni kurulan 13 büyükşehirde coğrafya durumu, ekonomik şartlar ve kamu hizmetlerinin gerekleri göz önünde bulundurularak yeni ilçeler kurulmaktadır.
MADDE 3 -Bu kanunla büyükşehir ilçe belediyelerine, tüzel kişiliği kaldırılıp mahalleye dönüştürülen köylerde yapılacak yapılar için yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun tip mimari projeler yapma ve bu projelerden hemşerilerini ücretsiz yararlandırma görevi verilmektedir. Ayrıca, tüzel kişiliği kaldırılan il özel idarelerinin yetki, görev ve sorumluluklanm yerine getirecek kurum ve kuruluşları tespit eden genel bir atıf maddesi yer almaktadır.
MADDE 4 - Merkezi idarenin taşrada yürüttüğü işlerle ilgili olarak hizmetlerin etkinliğini ve verimliliğini artırmak, kaynakların yerinde kullanımını sağlamak, hizmetteki aksamalara engel olmak, denetim alanındaki boşluğu doldurmak, rehberlik etmek, ayrıca afet ve acil yardım hizmetlerini yürütmek üzere büyükşehir belediyesi bulunan 29 ilde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezleri kurulmaktadır.
MADDE 5- Büyükşehir belediye sisteminde yapılan yeni düzenlemeye paralel olarak, 5216 sayılı Kanununun değişik maddelerinde uyumlaştırmalar yapılmıştır. Bu kapsamda olmak üzere; Kanunda "ilk kademe" ibareleri çıkarılmış, yeni büyükşehir tanımı yapılmış, büyükşehir ve ilçe belediyeleriyle ilgili görevlerde yeni düzenlemeye gidilmiştir. Ayrıca, oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere Ulaşım Koordinasyon Merkezleri (UKOME) toplantılarına katılan ulaşımla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları temsilcilerinin UKOME toplantılarına üye olarak katılmalarına imkan sağlanmaktadır. Büyükşehir belediyelerinin bazı varlık ve kaynaklarını şirketleri aracılığıyla yarışma ve rekabet şartlan oluşturmadan üçüncü kişilere ihalesiz olarak kiralama yetkisi sona erdirilmektedir. İmar mevzuatı uyarınca
ı
tahsil edilen otopark gelirlerinin büyükşehir belediyesine devri öngörülmekte ve bu gelirlerin otopark inşası dışında kullanılması engellenmektedir. Amatör spor kulüplerine malzeme yardımının yanında nakdi yardım yapabilme imkanı ile uluslararası alanda basan gösteren sporcularla birlikte onlan yetiştiren teknik yönetici ve antrenörlerine ödül verilebilmesi imkanı sağlanmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanununda mahalle büyüklükleriyle ilgili yeni esaslar getirilmektedir. Orman köylerinin mahalleye dönüşmesi halinde, orman köyü ve köylüsünün sahip olduğu haklar ile tüzel kişiliği kaldınlarak mahalleye dönüşen köy ve belde halkının kadimden beri kullandığı mera, yaylak ve kışlak gibi yerlerle ilgili haklarının korunması sağlanmaktadır. Belediyelerin yetki, görev ve imtiyazlannda bazı değişiklikler yapılmıştır. Belediyelerin kamu yararına çalışan dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar dışındaki dernek ve vakıflara bütçelerinden yardım yapabilmeleri engellenmektedir.
İl özel idareleri denetim komisyonunda çalışacak görevlilere verilecek ücretler Belediye Kanunundaki hükme uyumlu hale getirilmiştir. İl encümeninin üye sayısı azaltılmıştır.
Bu kanunla 29 ilde il özel idareleri ile belde belediyelerin tüzel kişiliği sona erdirildiğinden, 13 ilde il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürüldüğünden ve büyükşehir sınırları il mülki sınırlara genişletildiğinden dolayı, 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunun öngördüğü pay dağıtımında adil dağılımı sağlamak üzere revizyon yapılmıştır. Gelişmişlik endeksinden kaynaklanan adaletsiz dağıtımın önüne geçilmektedir. Küçük belediyeler için öngörülen denkleştirme ödeneği yeni getirilen sisteme uygun olarak yeniden düzenlenmekte ve daha adil bir gelir dağılımı sağlanmıştır. Ayrıca, 01.07.2013 tarihinde uygulaması sona erecek olan Geçici 1 'inci maddenin dördüncü fıkrası kaldınlarak, küçük belediyeler için öngörülen denkleştirme ödeneğinin %30'unun her yıl İller Bankasına aktarılması uygulamasına son verilerek, bu ödeneğin belediyelere doğrudan kaynak olarak aktarılması sağlanmıştır.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yapılan düzenleme ile yol, kanalizasyon ve su tesisleri harcamalarına katılma paylannın mükelleflerden alımı meclis kararma bağlanmıştır.
18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıklan ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunda büyükşehir belediye başkanının seçim çevresi ile muhtar ve ihtiyar heyeti ile ihtiyar meclisinin seçimlerde aynı pusulada yer alması düzenlenmektedir. 24/07/1950 tarih ve 5682 sayılı Pasaport Kanunu'nda yapılan değişiklikle, vali ve büyükşehir belediye başkanlanna diplomatik pasaport verilmekte, 18/02/1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nda yapılan değişiklikle mahalli idare birliklerinin taşıtlarına vergi muafiyeti getirilmektedir.
GEÇİCİ MADDE 1- Bu madde ile tüzel kişiliği sona eren il özel idaresi, belediye ve köylerin personel, taşımr ve taşınmaz mallan ile alacak, borç ve haklannın ilde vali yardımcısı başkanlığında oluşturulacak devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu tarafından devir ve paylaştınlması ile devir sonrası belediye ve il özel idarelerinde ortaya çıkacak istihdam fazlası personelin Devlet Personel Başkanlığı aracılığıyla kamu kurum ve kuruluşlara devri sağlanmaktadır. İlk mahalli idareler genel seçiminde tüzel kişiliği sona erecek belediye, il özel idare ve köylerin bir kısım yetkileri sınırlandınlmakta, izin mekanizması getirilmektedir.
Bu madde ile tüzel kişiliği sona erecek köylerdeki hâlihazır yapı stokunun ruhsatlandınlması düzenlenmekte, aynca bu yerlerde yaşayanlara sunulan bir kısım belediye hizmetleri karşılığında alınacak harç ve ücretlerde muafiyet ve indirimler sağlanmaktadır. Tüzel kişiliği sona erecek mahalli idarelerin mahkemelerdeki taraf durumu düzenlenmekte, uzun vadeli borçlanmalan ve taşınmaz satışlan sınırlandırılmaktadır.
Bu Kanunla kurulan ilçelerin teşkilat, personel, kadro, araç ve ödenekleriyle ilgili düzenleme yapılmıştır.
Bu Kanunla 29 ilde tüzel kişiliği sona eren mahalli idarelerin ilk mahalli idareler genel seçimiyle birlikte tüzel kişiliklerini kaybedecekleri düzenlenmektedir. Üyelerinin tüzel kişiliği sona ermesi nedeniyle üyesi kalmayan veya amacı ortadan kalkan mahalli idare birliklerinin tasfiyesi ve personelinin devri sağlanmaktadır. Aynca, büyükşehir ve ilçe belediyelerinin büyükşehir kapsamına alman kırsal alana yeterli hizmet götürülebilmesi için bütçelerine zorunlu olarak 10 yıl süre ile ödenek konması öngörülmektedir.
GEÇİCİ MADDE 2- Büyükşehir kapsamına girmeyen diğer illerde, nüfusu 2000'in altına düşen belde belediyelerinin tüzel kişiliklerinin sona erdirilmesi, personel, taşınır ve taşınmaz mallan ile alacak borçlannın devir ve paylaşımı ile ihtiyaç fazlası olan personelin devlet personel başkanlığınca kamu kurumlarına devri düzenlenmektedir.
MADDE 6 - Yürürlük maddesidir.
MADDE 7 - Yürütme maddesidir.