100 gencimizin 20'si işsiz kaldı

Güngör Uras

2014 yılı ocak ayında işsizlik yüzde 10.3 idi.

Demek ki bir yılda işsizlikte artış oldu.

İşsizlikteki artışın nedeni hızlı nüfus artışı. Çalışmak isteyenlerin sayısının artışı.

Son 1 yılda çalışmak isteyen kadın ve erkek sayısı 1 milyon 450 bin arttı.

Ekonominin yavaşlamasına rağmen iş piyasasına giren bu 1.5 milyona yakın kadın ve erkeğin 1 milyonuna iş imkanı bulundu. Kalan 450 bini işsizler ordusuna eklendi.

2014 Ocak ayından 2015 Ocak ayına iş bulabilen 1 milyonun 560 bini kadın, 440 bini erkek. Son 1 yılda kadınlar daha kolay iş bulabildi.

Büyümenin yavaşladığı bir dönemde ekonominin 1 milyon insana iş yaratması önemlidir.

Ne var ki ocaktan ocağa iş bulabilen 1 milyon kadın ve erkeğin 830 bini hizmetler sektöründe iş bulabildi.

Sanayi kesimi sadece 17 bin kişiye, tarım 55 bin kişiye iş imkanı sağladı.

İnşaat kesiminde ocaktan ocağa çalışan sayısı artmadı.

İşsizlikte en olumsuz gösterge 15-24 yaş arası genç nüfustaki işsizlik oranı. 2014 Ocak ayında iş arayan 100 gencin 18'e yakını iş bulamamış durumdaydı. 2015 Ocak ayında iş arayan her 100 gencin 20'si işsiz.

Alt gelirin talebi daraldı üst gelirli çok harcıyor!

2015 yılının ilk 3 ayında bütçe 5.4 milyar TL açık verdi. Geçen yılın aynı döneminde açık 1.5 milyar TL idi.

Yılın ilk 3 ayında bütçe giderleri yüzde 12.1 artarken, gelirlerdeki artış yüzde 8.5 oldu. Geçen yılın aynı döneminde giderler yüzde 11.3 artarken, gelirler yüzde 10.8 oranında artmıştı.

Bu yılın ilk 3 ayında bütçe giderlerinden makine ve hizmet satın alma harcamaları ile mahalli idarelere bütçeden ayrılan paydaki artış dikkati çekiyor.

Genel görünümü ile bütçe "seçim bütçesi" olarak nitelendirilebilecek bir bütçe değil. Açığın büyümesine rağmen bütçe disiplinine dikkat edildiği anlaşılıyor.

Bilindiği gibi, harcamalardan alına vergiler vergi gelirlerinin büyük bölümünü oluşturuyor. Bu vergiler kısa sürelerde ödeniyor. Bu vergilerin değişimi ekonomide talebin yapısını sergiliyor.

Dahilde alınan KDV, halkın genel talebini gösterir. 2014 yılının ilk 3 ayında dahilde alınan KDV yüzde 15 artmıştı. Bu yılın aynı döneminde yüzde 8.6 arttı. Demek ki talepte geçen yıla göre yavaşlama var.

ÖTV genelde üst gelir grubunun harcamalarından alınan vergidir. Bu yılın ilk 3 ayında yüzde 19.8 arttı. Geçen yıl artış oranı yüzde 3.3 idi. Özellikle otomotivde talep patlaması ve diğer pahalı eşya satışlarının yılın ilk 3 ayında artışı, ÖTV artışını sağladı.

İthalde alınan KDV, ithalat miktarına ve değerine bağlıdır. Geçen yılın ilk 3 ayında yüzde 7.7 oranında artan vergi bu yılın aynı döneminde yüzde 1.1 azaldı. İthalatta gerilemeyi gösteriyor.