Kim Daimi İşçi Olacak, Kim Sözleşmeli Olacak?

Kanunun birinci ve ikinci maddesine göre bazı kamu kurumlarındaki geçici işçiler daimi olacak, bazıları ise sözleşmeli olacaktır. Aşağıda 3'lü bir ayrım yapılarak süreç açıklanmaya çalışılmıştır.

1- GENEL KURUMLARDAKİ GEÇİCİ İŞÇİLER NE OLACAK?

Kanunun 1. maddesine göre bu kapsam şu şekilde ifade edilmiştir: "Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler ve (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunlarla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları, özel kanunlarla kurulan kuruluş ve teşekküller ile hizmetlerini genel bütçenin transfer tertiplerinden yardım alarak yürüten kamu kurum ve kuruluşlarında,"

Buradaki her terimin tek tek açıklanması gerekmektedir:
a- Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri: 5018 sayılı Kanunun ekindeki (I) sayılı cetvelde yer alan kurumlardır. Görmek için tıklayınız.
b- Özel bütçeli idareler: 5018 sayılı Kanunun ekindeki (II) sayılı cetvelde yer alan kurumlardır. Görmek için tıklayınız.
c- Sosyal güvenlik kurumları: 5018 sayılı Kanunun ekindeki (IV) sayılı cetvelde yer alan Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğüdür.
d- Yukarıda a, b ve c bentlerinde belirtilen kurumlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar
e- Kanunlarla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları
f- Özel kanunlarla kurulan kuruluş ve teşekküller
g- Hizmetlerini genel bütçenin transfer tertiplerinden yardım alarak yürüten kamu kurum ve kuruluşları

Bu kurumlardaki geçici personel hakkında nasıl bir işlem uygulanacak?

Yukarıda belirtilen kurumlarda,
- 2006 yılı içerisinde usûlüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay veya daha fazla süreyle çalışmış olan geçici işçileri kapsar.
- 2005 veya 2006 yıllarında aynı şartlarda çalışıp da askerlik, doğum veya sağlık kurulu raporuyla belgelendirilen sağlık sorunları sebebiyle iş sözleşmeleri askıda kalanlar da bu kapsamında değerlendirilir.

Genel kurumdaki hangi geçici işçi daimi olacak hangi geçici işçi sözleşmeli olacak?

Bu konudaki açıklama Kanunun 2. maddesinde yer almıştır. İlgili fıkra şu şekildedir: "Bu Kanunun 1 inci maddesinin (a) bendinde belirtilen idarelerde fabrika, şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi işçi istihdamının zorunlu olduğu yerlerde işçiler eliyle gördürülmesi gereken işlerde fiilen çalışanlar sürekli işçi kadrolarına, bunların dışında kalan geçici işçiler ise istekleri hâlinde 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası hükümleri uyarınca sözleşmeli personel pozisyonlarına,"

Buna göre yukarıda yer verilen genel kurumlardaki tüm geçici işçiler daimi olmayacaktır. Sadece "fabrika, şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi işçi istihdamının zorunlu olduğu yerlerde işçiler eliyle gördürülmesi gereken işlerde fiilen çalışanlar" sürekli işçi kadrolarına geçirilecektir. Bunun dışındakiler 4/B'li sözleşmeli yapılacaktır.

Örneklerle açıklama

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü genel bütçe kapsamındaki bir kamu idaresidir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğündeki bir geçici işçiye hangi statü verileceği, bu geçici işçinin nerede çalıştığına bağlıdır. Eğer bu kurumdaki geçici işçi, fabrika, şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi işçi istihdamının zorunlu olduğu yerlerde işçiler eliyle gördürülmesi gereken işlerde fiilen çalışıyor ise daimi işçi olacaktır. Aksi halde geçici işçi 4/B'li sözleşmeli olacaktır.

Bu kapsamdaki sorunlu konu

Bu kapsamdaki kamu kurumlarında çalışan geçici işçilerin kadroya geçirilmesinde bazı sorunlar yaşanacaktır. En temel çıkabilecek sorun şu şekildedir: Madde metnindeki "gibi", "fiilen" ve "işçiler eliyle gördürülmesi gereken" ifadeleri tespit esnasında sorun çıkarabilecektir.

2- KİT'LERDEKİ GEÇİCİ İŞÇİLER NE OLACAK?

Kanunun 1. maddesine göre bu kapsam şu şekilde ifade edilmiştir: "Kamu iktisadî teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları (iştirakler hariç), 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde özelleştirme kapsamında veya programında bulunanlardan sermayesinin % 50'sinden fazlası kamuya ait kuruluşlar ile 4/2/1924 tarihli ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu ile kurulmuş ve sermayesinin tamamı Hazineye ait kuruluşlarda"

Bu maddedeki bazı terimlerin açıklaması şu şekildedir:
1- "Bağlı ortaklık" sermayesinin yüzde ellisinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerdir. (233 sayılı KHK'nın 2. maddesi)
2- "İştirak"; İktisadi devlet teşekküllerinin veya kamu iktisadi kuruluşlarının veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az yüzde onbeşine, en çok yüzde ellisine sahip bulundukları anonim şirketlerdir. (233 sayılı KHK'nın 2. maddesi)
3- Kamu iktisadî teşebbüsleri: İktisadi devlet teşekkülü ile kamu iktisadi kuruluşunun ortak adıdır. Sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadi teşebbüsüne İktisadi devlet teşekkülü; sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüne ise kamu iktisadi kuruluşu denmektedir. (233 sayılı KHK'nın 2. maddesi)
4- Özelleştirme kapsam veya programında olan kurumlar: Kapsama alınan kuruluşlar için tıklayınız.
5- 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu ile kurulmuş ve sermayesinin tamamı Hazineye ait kuruluşlarda"

Bu kurumlardaki geçici personel hakkında nasıl bir işlem uygulanacak?

Yukarıda yer verilen KİT'lerde, 2006 yılı içerisinde usûlüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay veya daha fazla süreyle çalışmış olan geçici işçilerin tümü daimi işçi olacaktır.
2005 veya 2006 yıllarında aynı şartlarda çalışıp da askerlik, doğum veya sağlık kurulu raporuyla belgelendirilen sağlık sorunları sebebiyle iş sözleşmeleri askıda kalanlar da bu kapsamında değerlendirilir.

3- MAHALLİ İDARELERDEKİ GEÇİCİ İŞÇİLER NE OLACAK?

Kanunun 1. maddesine göre bu kapsam şu şekilde ifade edilmiştir: "İl özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile müessese ve işletmelerinde (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşlarında,"

Yukarıdaki maddeye göre belediyelerin Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurmuş olduğu şirketler kapsam dışındadır. Bu bağlamda örneğin ANKARAY veya Metroda çalışan bir işçi kadro düzenlemesinden yararlanamayacaktır. Ancak, EGO, İSKİ, ASKİ gibi kuruluşlar Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş şirket olmadığı için buralarda çalışan geçici işçiler de düzenlemeden yararlanacaktır.

Bu kurumlardaki geçici personel hakkında nasıl bir işlem uygulanacak?

Mahalli idarelerde çalışan geçici işçilere ne tür bir işlem uygulanacağı Kanunun 2. maddesinde yer almaktadır. Madde şu şekildedir: "Bu Kanunun 1 inci maddesinin (c) bendinde belirtilen kurum ve kuruluşlarda çalıştırılanlardan, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen görevlerde çalışmakta olup, bu görevlere ilişkin olarak norm kadro çerçevesinde ihdas edilmiş kadro unvanlarına atanabilmek için gerekli olan şartları taşıyanlar istekleri halinde aynı fıkra hükümlerine uygun olarak sözleşmeli personel statüsüne, norm kadro çerçevesinde ihdas edilmiş kadro unvanlarına atanabilmek için gerekli olan şartları taşımayanlar ile durumuna uygun boş kadro olmayanlar sürekli işçi kadrolarına, geçirilir. (c) bendine göre aynı kadro unvanı esas alınarak sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesi gerekenlerin sayısının boş kadro sayısından fazla olması hâlinde; sözleşmeli personel statüsüne geçirilecekler, geçici işçi statüsünde çalışanların kıdemleri, eğitim durumları, ihtisas alanları ve hizmet ihtiyaçları birlikte değerlendirilerek il genel meclisleri, belediye meclisleri veya bağlı idare yönetim kurulu ile birlik meclisleri tarafından tespit olunur. "

5393 sayılı Belediye Kanununun 49. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen görevler şunlardır: "Çevre, sağlık, veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim ve iletişim, plânlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plâncısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker gibi uzman ve teknik personel"

Buna göre yukarıda belirtilen görevlerde çalıştırılan geçici işçilerden, bu kadrolara atanabilmek için gerekli olan şartları taşıyanlar, istekleri halinde 4/B'li yapılacaktır. Şartları taşımayanlar ile durumuna uygun boş kadro olmayanlar sürekli işçi kadrolarına geçirilecektir.

Aynı kadro unvanı esas alınarak sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesi gerekenlerin sayısının boş kadro sayısından fazla olması hâlinde; sözleşmeli personel statüsüne geçirilecekler,
- geçici işçi statüsünde çalışanların kıdemleri,
- eğitim durumları,
- ihtisas alanları ve hizmet ihtiyaçları birlikte değerlendirilerek,
il genel meclisleri, belediye meclisleri veya bağlı idare yönetim kurulu ile birlik meclisleri tarafından tespit olunacaktır.