İade olan personel, mali haklarını faiziyle alır mı?

SORU: Merhaba, kamuya iade edildim en son morbeyin khk sı ile bu kapsamda tarafıma yapılacak olan toplu maaş ödemesinde yasal faiz işletilmesi gerekir mi? Bu konuda kurumum faiz işletilmeyeceğini söylüyor. İşin doğrusu nedir? İyi çalışmalar.

CEVAP: 697 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin "İade hükümleri" başlıklı 2. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"İade hükümleri

MADDE 2- (1) Ekli (2) sayılı listede yer alan kişiler, ilgili kanun hükmünde kararnamenin eki listelerin ilgili sıralarından çıkarılmıştır.

(2) İlgili kanun hükmünde kararname hükümleri, birinci fıkrada belirtilen kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ilgili kanun hükmünde kararnamenin yayımı tarihinden geçerli olmak üzere ortadan kalkmış sayılır. Söz konusu personelden bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren on gün içerisinde göreve başlamayanlar çekilmiş sayılır. Bu kapsamda göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenir. Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz. Bu personelin görevlerine iadesi, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihte bulundukları yöneticilik görevi dışında öğrenim durumları ve kazanılmış hak aylık derecelerine uygun kadro ve pozisyonlara atanmak suretiyle de yerine getirilebilir. Bu maddeye ilişkin işlemler ilgili bakanlık ve kurumlar tarafından yürütülür.

(3) Olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereği öğrencilikle ilişikleri kesilmiş olanlardan bu Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (3) sayılı listede yer alanlar, ilgili kanun hükmünde kararnamenin eki listelerin ilgili sıralarından çıkarılmıştır. İlgili kanun hükmünde kararname hükümleri, bu kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ilgili kanun hükmünde kararnamenin yayımı tarihinden itibaren ortadan kalkmış sayılır.

(4) Ekli (4) sayılı listede yer alan kişiler, ilgili kanun hükmünde kararnamenin eki listenin ilgili sıralarından çıkarılmıştır. İlgili kanun hükmünde kararname hükümleri, bu kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ilgili kanun hükmünde kararnamenin yayımı tarihinden geçerli olmak üzere ortadan kalkmış sayılır. Bu fıkraya ilişkin işlemler ilgili bakanlık ve kurumlar tarafından yürütülür."

İlgili Kanun Hükmünde Kararnamenin açık hükmü gereği memurların kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal haklarının ödenmesi gereklidir. Mali ve sosyal haklar kavramına yasal faizin de dahil olduğu açıktır. İade KHK'sında adı geçen memurların on gün içerisinde kuruma başvurmaları gerekmektedir. İlgili memurlar kuruma başvurduklarında yoksun kaldıkları mali haklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesini bir dilekçe ile talep edip olumsuz bir yanıt almaları durumunda idari yargıda "tam yargı davası" açmak suretiyle haklarını aramalarının doğru olacağı değerlendirilmektedir.

Uygulamada benzer bir durum olarak açığa alınan memurların göreve iade edildikten sonra yoksun kaldıkları mali hakları ödenirken yasal faizin ödenmemesi gösterilebilir. Anayasanın 125. Maddesine göre "İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür." İdari yargı kararlarında yasal faizin ödenmesinin gerekli olduğu hüküm altına alınmıştır. Örneğin Ankara 6. İdare Mahkemesinin E.2013/1179, K.2015/161 sayılı kararında "davalı idarenin yargı kararıyla belirlenen hukuka aykırı işlemi nedeniyle belli bir süre mesleğini icra edemediği ve anılan işlemin de hukuka aykırı olduğunun yargı kararıyla açık olarak tespit edildiği hususları ile yukarıda yer verilen Anayasa ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, davacının açıkta geçen 11.08.2008-14.05.2009 tarihleri arasında hakettiği özlük haklarının ve parasal haklarının yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır." şeklinde hüküm tesis edilmiştir.

Ancak kurumlar göreve iade edilen personelin açıkta kaldığı süreye dair mali hakları ödenirken mahkeme kararı bulunmadıkça gecikme faizi ödenemeyeceği şeklinde bir uygulama yoluna gitmektedir.