Robot üretiminde çağ atlıyoruz

Dünyada artan iş gücü maliyeti ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki zorlayıcı rekabet bir çok şirketi verimliliğini arttırmak için "endüstriyel robot" kullanımına yönlendirirken, Türkiye robot üretiminde çağ atlıyor. Küresel endüstriyel robot pazarının yıllık yüzde 8.1'lik bir büyüme hızıyla 2023 yılında 70.26 milyar dolarlık bir hacme ulaşacağı öngörülüyor. Türkiye'de endüstriyel robotlar sanayinin her alanında ve üretimin her aşamasında kullanılır hale geldi. Otomotiv sektöründe montaj, boya, kaynak, kalite kontrol aşamalarında, elektronik sanayiinde montaj, kalite kontrol boya, nakliye, paketleme, gıda sanayiinde üretim, paketleme, nakliye, etiketleme gibi çok çeşitli işlerde endüstriyel robotlar kullanılmakta. Türkiye'de robot satışları 2016 yılında 1840 adetle zirveye ulaştı.

İŞ BİRLİKÇİ ROBOTLAR

Yıllık ortalama büyüme 2011-2016 yılları arasında yüzde 16 olarak gerçekleşti. Türkiye küresel sıralamada ise 17'nci. Dolar bazında robot azalan ithalat ve artan ihracat rakamları ise gelişimi gözler önüne serdi. Buna göre, 2013 yılında 7 milyon 058 bin 777 dolar ihracat, 129 milyon 791 bin 897 ithalat gerçekleşti. Bu rakamlar 2017 yılı sonu itibariyle 12 milyon 914 bin 544 dolar ihracat, 88 milyon 747 bin 482 odalar ithalat olarak istatistiklere yansıdı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, "iş birlikçi robotlar ve yapay zekanın önümüzdeki yıllarda robotik alana yön vereceği" ve "insanlar ile robotların aralarında çitler olmadan yakın ve güvenlik şekilde çalışacağı" tespitini yaptı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Uzmanı Dinçer Gonca "Endüstriyel robotlar" ekseninde Türkiye'nin robot teknolojisini gözler önüne seren çarpıcı bir çalışma yaptı.

SATIŞ YÜZDE 31 ARTTI

Verilere bakıldığında, küresel endüstriyel robot pazarının yıllık yüzde 8.1'lik bir büyüme hızıyla 2023 yılına kadar değer bazında iki katına çıkarak 70.26 milyar dolarlık bir hacme ulaşacağı öngörülüyor.

2018 Dünya Robot Raporunun ilk bulgularında, 2017 yılında endüstride kullanılan robot satışları 387 bin üniteyle yeni rekora ulaştı. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 31'lik bir artış (2016 yılındaki satış miktarı 294 bin 300 ünite) anlamına geliyor.

Çin, endüstriyel robotlara olan talepteki en büyük artışı yüzde 58 oranında artırdı. Bir önceki yıla göre ABD'de satışlar yüzde 6, Almanya'da ise yüzde 8 oranında arttı. Dünya genelinde 2010 yılında 121 bin ünite endüstriyel robot fabrikalarda iş başında iken bu sayı 2012 yılında 159 bin üniteye, 2013 yılında 178 bin üniteye, 2014 yılında 221 bin üniteye, 2015 yılında 254 bin üniteye, 2016 yılında 294 bin üniteye ve 2017 yılında rekor bir artışla 387 bin üniteye ulaştı. Bu artış oranı bir önceki yıla göre rekor kırarak yüzde 31 olarak gerçekleşti.

OTOMOTİV SEKTÖRÜ LİDER

Endüstrinin etkisiyle otomotiv sektörü, endüstriyel robotlara yönelik küresel talebe liderlik ediyor. 2017 yılında bu sektörde yaklaşık 125 bin 500 ünite robot satıldı. Bunun anlamı yüzde 21'lik bir büyüme demek. 2017 yılında en çok büyüyen sektörler metal sanayii (yüzde 55), elektrik- elektronik sektörü (yüzde 33) ve gıda sektörü (yüzde 19) oldu. Satış hacmi açısından Asya'nın en güçlü bireysel pazarları da var. Bu doğrultuda Çin, 2017 yılında yaklaşık 138 bin ünite endüstriyel robotu iş başında göreve başlattı. Bunu Japonya, yaklaşık 46 bin adet ve 40 bin adet ile Güney Kore izledi. Amerika'da, ABD, yaklaşık 33 bin endüstriyel robotun satıldığı en büyük tek pazardır.

Avrupa'da, yaklaşık 22 bin robotun satıldığı ülke Almanya oldu. Endüstriyel robot satışlarının bütün bölgelerde 2017 yılında oldukça büyük bir oranda artış gösterdiği dikkati çekiyor. Robot satışlarının en çok artış gösterdiği bölgenin Asya/Avustralya bölgesi olduğunu gösteriyor. 2017 yılında artış oranı ikinci sırada bulunan bölge ise yüzde 20'lik oranla Amerika olarak gözüküyor. Amerika'da 2017 yılında 50 bin ünite robot satıldı. Bu bölgeyi yüzde 20'lik bir artış oranı ile Avrupa bölgesi izliyor. Avrupa'daki satış ise 2017 yılında ise 67 bin üniteye ulaştı. Böylece dünya genelinde robot satışları yüzde 16 artışla 294 bin 312 adet düzeyinde gerçekleşerek, yükselişini sürdürdü. Toplam satış hacminin yüzde 74'ü; Çin, Kore, Japonya, ABD ve Almanya'ya ait.

TÜRKİYE UMUT VERİYOR

Endistriyel üretim dışındaki en büyük robot pazarı olan savunma ve tarımdan sonra en çok gelecek vaat eden pazarlar "sağlık-bakım sektörleri öngörülüyor. Hizmet robotlarının da önümüzdeki dönemde giderek artan bir taleple karşılaşacağı düşünülüyor.

Otomotiv ve ticari araçlar açısından önemli bir üretim kapasitesine sahip olan Türkiye'de robot montajları konusunda umut verici gelişmeler gözlemleniyor. 2016 yılında 1.6 milyon araç üretildi. İmalat sanayiinde 10 bin kişi başına 23 robot kurulumu yapıldı. Çin'de 10 bin işçi başına 36 endüstri robotu kullanılmakta iken küresel ortalama ise 74 robot.

SATIŞ ZİRVEYE ÇIKTI

Türkiye'de robot satışları 2016 yılında 1840 adetle zirveye ulaştı. Yıllık ortalama büyüme 2011-2016 yılları arasında yüzde 16 olarak gerçekleşti. Türkiye küresel sıralamada ise 17. Türkiye'de toplum robot arzının dağılımı; malzeme taşımada yüzde 55, kaynak işlemlerinde yüzde 27, otomotiv sanayiinde yüzde 42, metal sanayiinde yüzde 16, plastik ve kimya sanayiinde ise yüzde 16. Operasyonel robot stokumuz ise 9 bin 800 ünite ile yüzde 23 artış gösterdi. Yıllık ortalama büyüme yüzde 27 olarak gerçekleşirken, stoklamada Türkiye küresel sıralamada 20'nci durumda.

Robot yoğunluğu ise imalat sanayiinde 10 bin kişi başına 23 robot, otomotiv sanayiinde 10 bin kişi başına 154 robot ve diğer sektörlerde 10 bin kişi başına 15 robot olarak şekilleniyor. Dolar bazında robot ithalat ve ihracat rakamları ise gelişimi gözler önüne serdi. Yıllar bazında ihracat artarken ithalatın düştüğü gözlendi. Buna göre, 2013 yılında 7 milyon 058 bin 777 dolar ihracat, 129 milyon 791 bin 897 ithalat gerçekleşti. Bu rakamlar 2017 yılı sonu itibarıyla 12 milyon 914 bin 544 dolar ihracat, 88 milyon 747 bin 482 dolar ithalat olarak istatistiklere yansıdı.

YAPAY ZEKA YÖN VERECEK

Sanayi Bakanlığı'nın endüstriyel robotlar konusundaki olumlu ve olumsuz öngörüleri ise şöyle:

- Gerçek hayattaki fabrikayla sanal gerçekliği bağdaştıran Sanayi 4.0 küresel imalatta giderek daha önemli bir rol oynayacak.

- İşbirlikçi robotlar, IoT ve Makinelerin Öğrenmesi/Yapay Zeka(AI) önümüzdeki yıllarda robotik alanına yön verecek.

- Yeni jenerasyon hafif robotlar, insan ve makinenin aralarında çitler olmadan birlikte yakın ve güvenlik bir şekilde çalışmasını sağlayacak.

- Robotlar, öğrenme süreçleri aracılığıyla yeni beceriler kazanacak veya bunlara adapte olacaklar.

- Zekası esas olarak bulutta bulunan akıllı robotlar, büyük verilerden ve kolektif öğrenmeden faydalanacak.

- Basite indirgenmiş -kullanıma hazır uygulamalar müşteriler arasında daha popüler hale geliyor.

- Küresel rekabet, üretim tesislerinin sürekli modernleştirilmesini gerektiriyor.

- Enerji verimliliği ve yeni malzemeler kullanmak üretimin sürekli yeniden düzenlenmesine sebep oluyor.

- Büyüyen tüketici pazarları, üretim kapasitelerinin genişletilmesini zorunlu kılıyor.

- Ürünlerin yaşam döngüsünde azalma ve ürün çeşitliliğindeki artış, esnek otomasyon gerektiriyor.

- Kalitenin sürekli olarak iyileştirilmesi için gelişmiş yüksek teknolojili robot sistemlerine ihtiyaç duyuluyor.

- Robotlar, insanların gerçekleştirmesi mümkün olmayan veya güvenli olmayan tehlikeli, sıkıcı ve kirli işleri üstlenerek iş kalitesini geliştiriyor.

- Otomotiv endüstrisinden gelen ve çevreye duyarlı sürüş sistemleri konusundaki güçlü yatırım talepleri devam ediyor.

- Elektrik/elektronik sanayii kaynaklı talep artışı devam ediyor.

- Metal ve makine sanayii, kauçuk ve plastik sanayii, yiyecek ve içecek sanayii kaynaklı talep artışı devam ediyor.

- Küçük ve orta ölçekli şirketler giderek daha fazla endistriyel robot kullanmaya başlayacaklar.

- Çin büyümenin baş aktörü olmaya devam edecek.

- Diğer büyüyen Asya pazarındaki robot montajlarının artışı devam ediyor. Örneğin: Hindistan, Tayvan ve diğer Güneydoğu Asya pazarları.

- Japonya'da ve Kore Cumhuriyetindeki artış devam ediyor.

- Kuzey Amerika'da devam eden önemli artış-genel sanayi diğer sektörlere yetişiyor.

- Orta ve Doğu Avrupa'da robot satışları hızlanıyor.

- Batı Avrupa'da robot satışları büyüyor.

Önder Yılmaz