Tekerrür sebebiyle hangi durumlarda üst disiplin cezası uygulanır?

Soru: Bir kamu kurumunda Şef unvanı ile görev yapmaktayım. Daha önce Kademe İlerlemesi Durdurma cezası ile tecziye edilecek iken (takdirlerim olduğu için) Aylıktan Kesme cezası ile tecziye edildim. Daha sonra farklı bir nedenden Kademe İlerlemesi Durdurma cezası aldım. Ve şimdi yine öncekilerden farklı bir fiil sebebiyle Kademe İlerlemesi Durdurma cezası verilmesi için Yüksek Disiplin Kuruluna sevk edildim. Cezanın Yüksek Disiplin Kurulunca onaylanması halinde Devlet memurluğundan çıkarılır mıyım?

Cevap: Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinde disiplin cezası verilmesinde bazı özel durumlar düzenlenmiştir. Maddenin ilgili fıkralarında, "Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir.

Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir.

Yukarıda sayılan ve disiplin cezası verilmesini gerektiren fiil ve hallere nitelik ve ağırlıkları itibariyle benzer eylemlerde bulunanlara da aynı neviden disiplin cezaları verilir.

Öğrenim durumları nedeniyle yükselebilecekleri kadroların son kademelerinde bulunan Devlet memurlarının, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının verilmesini gerektiren hallerde, brüt aylıklarının ¼'ü - ½'si kesilir ve tekerrüründe görevlerine son verilir." denilmektedir.

657 sayılı Kanunun 133. maddesine göre ise, uyarma ve kınama cezaları uygulanmasından 5 sene, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları ise uygulanmasından 10 sene sonra özlük dosyasından silinebilmektedir.

Kanunun 125. maddesinde düzenlenen tekerrüre ilişkin düzenlemede ikili bir uygulama söz konusudur. Bunlardan ilki disiplin cezası verilmesine sebep olan fiilin ikinci kez işlenmesi, ikincisi ise aynı cezayı gerektiren farklı fiiller sebebiyle aynı cezanın üçüncü kez uygulanmasıdır. Örneğin, 125/D maddesinin (n) bendinde yer alan "Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak," fiili sebebiyle kademe ilerlemesinin durdurulması (KİD) cezasıyla tecziye edilen memur bu cezanın özlük dosyasından silinebilmesine ilişkin 10 yıllık süre içerisinde aynı fiili yeniden işlerse bu durumda alacağı ceza bir üst ceza olan Devlet memurluğundan çıkarma cezası olacaktır.

Diğer taraftan, 125/D maddesinin (f) bendinde yer alan "Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek" fiilini işlemesi sebebiyle KİD cezası verilen memur 10 yıllık süre içerisinde (j) bendinde yer alan "Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak" fiilini de işlerse yeniden KİD cezasıyla tecziye edilecektir. Çünki aynı cezayı gerektirmesine rağmen fiiller farklıdır. Bu durumdaki memurun yine 10 yıllık süre içerisinde verilen emir ve görevleri kasten yapmaması halinde ise alması gereken ceza Devlet memurluğundan çıkarma cezası olacaktır. Belirttiğimiz bu durumlar yukarıda yer verdiğimiz tekerrrürün ikinci uygulaması olan cezanın tekerrürüne örnektir.

Tekerrür uygulamasında dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli durum ise tahfif olarak bilinen bir alt ceza uygulamasında yaşanmaktadır. Yukarıda verdiğimiz örnekten hareket ederek, gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenleme sebebiyle KİD cezası alması gerekirken geçmiş hizmetleri olumlu değerlendirilerek aylıktan kesme cezası verilen, sonrasında on yıllık süre içinde 125/D maddesinin (j) bendi sebebiyle KİD cezası alan memurun durumunu değerlendirelim. Bu memur yine on yıllık süre içinde olması kaydıyla verilen emir ve görevleri kasten yapmamak fiilini işlerse Devlet memurluğundan çıkarma cezası alacak mıdır? Burada farklı bir durum söz konusudur. Her üç fiil de KİD cezasını gerektirmesine rağmen ilk durumda tahfif uygulanmış ve aylıktan kesme cezası verilmiştir. İkinci fiil karşılığında KİD cezası uygulanan memura üçüncü fiili karşılığında uygulanacak ceza Devlet memurluğundan çıkarma cezası değil yine KİD cezası olacaktır. Çünki KİD cezası ikinci kez uygulanmış olup, bu durumda Devlet memurluğundan çıkarma cezası verilebilmesi için 125. maddede aranan aynı disiplin cezasının üçüncü kez uygulanması koşulu gerçekleşmemiştir.

Sonuç olarak; KİD cezasının Devlet memurluğundan çıkarma cezasına dönüşebilmesi için memurun bu cezayı gerektiren aynı fiili ikinci kez işlemesi ya da farklı fiiller sebebiyle iki kez KİD cezası ile tecziye edilen memurun üçüncü kez aynı cezayı hak etmesinin gerekli olduğunu değerlendirmekteyiz.