Kamu işçisiyken istifa edenler sonradan işçi olarak yeniden işe alınabilir mi?

Soru: İçişleri Bakanlığında kamu işçisi olarak çalışmaktaydım. 2018 yılında Adalet Bakanlığında memuriyeti kazandım ve kamu işçisi olduğum kurumdan istifa edip memuriyete geçtim. İşçilikten memurluğa geçtiğim için eski işim olan kamu işçiliğine dönebilirmiyim?

Cevap: Kamuda iş kanunları hükümlerine göre çalıştırılmak üzere işçi alınmasına ilişkin düzenlemeler Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Baştan belirtelim ki Yönetmelikte, istifa eden işçilerin belli bir süre sonra sınavsız olarak kurumların takdiri ile yeniden sürekli işçi olarak atanmasına imkan sağlayan bir düzenleme yer almamaktadır.

Yönetmeliğe göre genel olarak kamu kurum ve kuruluşları işçi alım taleplerini İŞKUR'a bildirmekte, İŞKUR ilana çıkmakta, aldığı başvurulara göre oluşturacağı listeleri işçi talep eden kuruma bildirmekte, kurum da yapacağı seçme veya sınav ile işçi ihtiyacını karşılamaktadır.

Yönetmelikte önlisans ve lisans düzeyindeki işçi taleplerine başvuru için KPSS sınavına girmiş olma şartı bulunmakta, lise ve daha alt düzeydeki işçi alımlarında ise KPSS şartı aranmamakta, aday listeleri noter huzurunda çekilecek kura ile belirlenmektedir.

Önlisans ve lisans düzeyindeki işçi alımlarında başvuru sahipleri KPSS puan üstünlüğüne göre sıraya konulmakta, alınacak işçi sayısının dört katı aday işçi talep eden kuruma bildirilmektedir. Ayrıca Yönetmeliğin 5. maddesinde "işe göndermede öncelikli olanlar" kapsamına girenlerden de alınacak işçi sayısının dört katı aday ayrı bir liste ile bildirilmektedir.

Lise ve daha alt düzeydeki işçi alımlarına başvurularda ise başvuru listesi işçi talep eden kuruma bildirilmekte, noter huzurunda çekilen kura ile alınacak işçi sayısının dört katı aday tespit edilmektedir. Yine İŞKUR tarafından işe göndermede öncelikli olanlar kapsamında başvuru yapanlardan gerekli şartları sağlayanlar arasından dört katı aday da noter kurası ile belirlenmektedir. Ayrıca temizlik hizmetleri, güvenlik ve koruma hizmetleri ile bakım ve onarım hizmetleri için yapılacak alımlar hariç olmak üzere kamu kurum kuruluşlarının kuraya tabi işgücü taleplerinde işe alınacak işçiler sadece noter kurasıyla da belirlenebilmektedir. Kurumlar işçi ihtiyaçlarını yukarıda belirtilen listelerde yer alan adaylar arasından yapacakları sınav veya seçme ile karşılamaktadır.

Kamuda sürekli işçi olarak çalışırken işten ayrılan ve yeniden kamuda işçi olarak istihdam edilmek isteyenler bakımından işe göndermede öncelikli olanların kimler olduğu önem arz etmektedir. Yönetmeliğin 5. maddesinde kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda çalışırken disiplin soruşturması veya 4857 sayılı İş Kanununun 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendi kapsamında (Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri) hizmet akdinin feshi dışında bir nedenle iş akdi feshedilenler işe göndermede öncelikli olarak tanımlanmıştır. Maddenin yazımından, hizmet akdinin işveren tarafından feshi halinin öncelik hakkı sağladığı, haklı nedenle bile olsa işçi tarafından fesih halinde öncelik hakkının söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak;
- Kamuda işçi statüsünde çalışanların istifa (iş akdinin tek taraflı feshi) etmeleri halinde kamuda yeniden işçi olarak işbaşı yapabilmelerinin ilk defa işçi alımı prosedürüne tabi olduğunu,
- İş akdinin disiplin soruşturması veya ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller sebebiyle feshi dışında bir sebeple işveren tarafından feshi halinde "işe göndermede öncelikli" adaylar kapsamına dahil olacağını,
- İşe göndermede öncelikli olanların KPSS'ye tabi adaylar veya noter kurası ile belirlenen adaylarla eşit fırsata sahip olduğunu,
- Kamu işçiliğinden ayrılanların Devlet memurlarında olduğu gibi kamu işvereninin takdiri ile doğrudan işe başlatılmasının mümkün olmadığını,
değerlendirmekteyiz.