Memurların yemek yardımına ilişkin Danıştay'dan kritik karar!

Danıştay İdari Dava Daireleri, Devlet Memurları Yiyecek Yardım Yönetmeliği'nin 3. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "...Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmaz." ibaresinin iptali için açılan davanın reddine ilişkin mahkeme kararını onadı.

657 sayılı Kanun'un 212. maddesinin verdiği yetki çerçevesinde kabul edilen Yönetmelik ile yapılan düzenlemeyle yemek yardımı karşılığında nakdi bir ödemede bulunulmayacağına ilişkin düzenlemede dayanağı olan üst norm kurallarına aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilen bireysel işlemde de hukuka aykırılık görülmemiştir, dedi.

Anılan Yönetmelik'te, yiyecek yardımı şartlarının belirlendiği, söz konusu şartları taşıyan sanat birimlerinde çalışan sözleşmeli personelin yiyecek yardımından faydalandığı; bir kısmının ise, idarenin müdahale edemeyeceği davacı Sendikanın üyelerinin kendilerinden kaynaklanan nedenlerden dolayı faydalanamadığı anlaşıldığından, bu konuda idarenin yargı kararıyla işlem tesisi için zorlanamayacağını belirtti.

T.C.

DANIŞTAY

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

ESAS NO: 2020/2046

KARAR NO: 2020/3388

KARAR TARİHİ: 23.12.2020

İSTEMİN KONUSU:

Danıştay Onikinci Dairesinin 12/09/2019 tarih ve E:2018/4418, K:2019/5865 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem: Davacı Sendika tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığına 15/04/2013 tarihinde, "üyesi sözleşmeli personele, 01/06/2012 tarih ve 28310 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 29/05/2012 tarih ve 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının "Sözleşmeli Personele Yiyecek Yardımı" başlıklı 8. maddesi uyarınca 01/07/2012 tarihinden itibaren sağlanmayan yemek yardımının nakden ödenmesi, başvuru tarihinden sonrası için yemek verilmesi ya da yemek bedeli olarak ödeme yapılması" istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin. tarih ve. sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan Devlet Memurları Yiyecek Yardım Yönetmeliği'nin 3. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "...Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmaz." ibaresinin iptali istenilmiştir.

Daire kararının özeti:

Danıştay Onikinci Dairesinin 12/09/2019 tarih ve E:2018/4418, K:2019/5865 sayılı kararıyla;

Devlet Memurları Yiyecek Yardım Yönetmeliği'nin uyuşmazlık konusu olay tarihinde yürürlükte bulunan 3. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "...Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmaz." ibaresine yönelik olarak;

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 212. maddesinde, Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacaklarının ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esasların Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit edileceği kuralına yer verilerek bu konuda gerekli düzenlemeleri yapma konusunda idareye takdir yetkisi tanındığı,

Anılan maddenin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği'nde, Devlet memurlarının yiyecek yardımından yararlanabilmesi belirli kural ve koşullara bağlanarak yiyecek yardımı biçiminin yemek verme şeklinde olması gerektiğinin düzenlendiği, bu yardım karşılığında nakden bir ödeme yapılmasına imkan bulunmadığı da vurgulanmak suretiyle ayni yiyecek yardımı dışında başkaca bir yöntem izlenmesinin engellendiği,

Öte yandan iptal istemine dayanak gösterilen Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararında sözleşmeli personelin Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği hükümlerinden aynı usul ve esaslar çerçevesinde yararlanacağının karara bağlandığı ve nakdi ödeme yapılacağına dair herhangi bir düzenlemeye de yer verilmediği,

Buna göre, Devlet memurlarının yiyecek yardımından yararlanmaları ile ilgili olarak tüm memurlar yönünden tek tip bir düzenleme yapılması mümkün olmayıp, bu yardımın kapsamı ve miktarının; yürütülen kamu hizmetinin niteliğine, memurların çalışma saatlerine, kamu kurumlarında çalışan memur sayısına, kurum tarafından yemek verilip verilmemesine, verilen yemeğin kurumda yapılmasına veya satın alınmasına, yemek maliyetlerindeki farklılıklara, kamu kurumlarının bütçe olanaklarına göre değişkenlik arz ettiği,

Bu durumda, Devlet memurlarının yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanmasıyla ilgili esasların belirlenmesi konusunda idareye verilen yetki uyarınca hazırlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardım Yönetmeliği'nin 3. maddesinin birinci fıkrasında yer alan "...Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmaz." ibaresinde kamu yararı ve hizmet gerekleri ile üst hukuk normlarına aykırılık görülmediği,

Nitekim iptali istenilen Yönetmeliğin dayanağı olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 212. maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemiyle itiraz yoluna başvurulduğu, Anayasa Mahkemesinin 14/02/2012 tarih ve 28204 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 22/12/2011 tarih ve E:2010/96, K:2011/168 sayılı kararıyla, yasayla düzenleme ilkesinin, düzenlenen alanda temel ilkelerin yasayla konulmasını ve çerçevenin yasayla çizilmesini ifade ettiği, bu niteliği taşıyan bir yasal düzenleme ile uzmanlık ve teknik konulara ilişkin ayrıntıların belirlenmesi konusunda yürütme organına yetki verilmesinin, yasal düzenleme ilkesine aykırılık oluşturmadığı, yiyecek yardımı bir sosyal yardım olmakla birlikte, diğer sosyal yardımı farklı olarak ayrıntılı düzenlemeyi gerekli kıldığından ve söz konusu teknik ve ayrıntılı düzenlemenin mutlaka yasa ile yapılması zorunluluğundan bahsedilemeyeceğinden, yiyecek yardımından faydalanılmasının usul ve esaslarının düzenlenmesinin yürütme organına bırakılmasında yasayla düzenleme ilkesine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istemi reddettiği,

Dava konusu bireysel işlem yönünden;

Dava konusu uyuşmazlığın, davacı Sendika tarafından, davalı kurumda görev yapan sözleşmeli personele 01/07/2012 tarihinden itibaren sağlanmayan yemek yardımının nakden ödenmesi, başvuru tarihinden sonrası için de yemek verilmesi ya da yemek bedeli olarak ödeme yapılması isteminin reddinden kaynaklandığı,

Anılan Dairenin 11/04/2019 tarihli ara kararı ile; davalı Kültür ve Turizm Bakanlığında sözleşmeli olarak çalışan personelin, dava konusu işlem tarihi itibarıyla yiyecek yardımından yararlanıp yararlanmadıkları, sözleşmeli personelden, yiyecek yardımından yararlandırılmayanlar yönünden yararlandırılmama sebeplerinin sorulması üzerine, anılan Bakanlıkça ara kararına cevaben gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden, Yiyecek Yardımı Yönetmeliği'ne göre yemek servisinin, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla, atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabileceği kuralı gereği belirtilen şartlara sahip, sanat birimlerinde görev yapan sözleşmeli personelin yiyecek yardımından faydalandığı; bir kısım personelin ise, kendilerine bağlı sebeplerle yiyecek yardımından faydalanamadığının anlaşıldığı,

Buna göre; anılan Yönetmelik'te, yiyecek yardımı şartlarının belirlendiği, söz konusu şartları taşıyan sanat birimlerinde çalışan sözleşmeli personelin yiyecek yardımından faydalandığı; bir kısmının ise, idarenin müdahale edemeyeceği davacı Sendikanın üyelerinin kendilerinden kaynaklanan nedenlerden dolayı faydalanamadığı anlaşıldığından, bu konuda idarenin yargı kararıyla işlem tesisi için zorlanamayacağı,

Davanın, Bakanlığa başvuru tarihi olan 15/04/2013 tarihinden sonraki dönemde nakdi yemek bedeli ödenmesi istemine yönelik kısmı açısından;

İptal istemine dayanak gösterilen Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının sözleşmeli personele yiyecek yardımına ilişkin olarak getirdiği düzenlemede, sözleşmeli personelin, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği hükümlerinden aynı usul ve esaslar çerçevesinde yararlanacağı karara bağlanmış olup; nakdi ödeme yapılacağına dair herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği,

657 sayılı Kanun'un 212. maddesinin verdiği yetki çerçevesinde kabul edilen Yönetmelik ile yapılan düzenlemeyle yemek yardımı karşılığında nakdi bir ödemede bulunulmayacağına ilişkin düzenlemede dayanağı olan üst norm kurallarına aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilen bireysel işlemde de hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle,

davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:

Davacı tarafından, idare tarafından yemek verilmediği dönemler için nakden ödeme yapılmamasının yiyecek yardımının amacına ulaşmasını engellediği; sözleşmeli personelin dışardan yemek almak zorunda kaldığı ve maddi açıdan zarara uğradığı; dava konusu Devlet Memurları Yiyecek Yardım Yönetmeliği'nin 3. maddesinde yer alan "...Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulamaz." ibaresinin, Anayasa'da yer alan sosyal devlet ilkesine ve eşitlik ilkesine aykırı olduğu; temyize konu kararın eksik inceleme sonucu verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI:

Davalı idareler tarafından, Danıştay Onikinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİNIN DÜŞÜNCESİ:

Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;

"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,

b) Hukuka aykırı karar verilmesi,

c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.

Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin reddine,

2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onikinci Dairesinin temyize konu 12/09/2019 tarih ve E:2018/4418, K:2019/5865 sayılı kararının ONANMASINA,

3. Kesin olarak, 23/12/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.