Mağdur sayısı hızla artıyor! Banka dolandırıcılığını dünya nasıl çözdü?

Türkiye'de son yıllarda banka dolandırıcılığı ile ilgili örneklerin sonu gelmiyor. Hacker'lar tarafından tüketicilerin banka hesapları boşaltılıyor, limitleri yükseltiliyor ve krediler çekiliyor. Banka müşterisinin bilgisi olmadan çok kısa süre içinde vurgun tamamlanıyor. Buna karşın bankalar yaşanan bu mağduriyetler karşısında sorumluluk almaktan kaçınıyor. Ancak dünyada durum çok daha farklı. Amerika'dan Avrupa'ya, Rusya'dan Uzak Doğu'ya kadar birçok ülkede müşterilerin zararları bankalar tarafından şartsız şekilde karşılanıyor. Mahkemeye uzanan süreçler tüketici ombudsmanları tarafından ücretsiz olarak takip ediliyor. Ayrıca bankalar güvenlik tedbirlerini de sıkı tutuyor. Kredi kullanımı, para transferleri veya kredi limiti yükseltme gibi konularda 'parmak izi' 'ses tanıma' ve 'yüz tanıma' gibi güvenlik denetimler uygulanıyor.

ZARARI BANKA KARŞILIYOR
Dünyada bu konuda sıkı tedbirler alınıyor. Öncelikle 48 saat içinde fark edilen bütün dolandırıcılık vakalarında bankalar sorumluluk üstleniyor. Tüketici dolandırıldığını 48 saat içinde fark edip bankaya bildirdiğinde; her ne şekilde olursa olsun, bankalar müşterisinin kaybının 24 saat içinde hesabına yatırıyor. Şayet mağdur tüketici 48 saatte bunu fark etmediyse olay mahkemeye taşınıyor, burada da yüzde 90 oranla tüketici yine haklı çıkıyor. Dolandırıcılık vakaları ile ilgili 50 dolar veya avro limiti bulunuyor. Bankalar 50 dolar veya avro üzerindeki bütün zararı karşılıyor, bunun altındaki rakamlar ise tüketiciyi ilgilendiriyor. Türkiye'de ise dolandırıldığını anlayan kişinin en az 3 saat içerisinde bankaya başvurması gerekiyor. Ancak bunu yerine getiren dahi zararını tazmin edemiyor.

MÜŞTERİLER SİGORTALANIYOR
Öte yandan dünya bankaları, yıllık bilançolarında kazançlarının bir kısmını siber dolandırıcılığa karşı harcamaya ayırıyor. Bunun için siber ekipler kuruluyor. Aplikasyon veya internet bankacılığı hesaplarına girilirken; kredi limiti yükseltilirken veya kredi çekilirken, ek doğrulama katmanları kullanılıyor. Birden fazla kez onay alınıyor. Ayrıca parmak izi, yüz tanıma ve ses tanıma gibi hem sesli hem de biyometrik güvenlik tedbirleri uygulanıyor. En önemlisi ise müşteriler dolandırıcılık vakalarına karşı sigorta yapılıyor. Bazı bankalar bunu mecburi, bazıları ise isteğe göre uyguluyor. Yıllık cüzi bir ödeme karşılığında, tüketici bu tür durumlara karşı sigortalanıyor.

DÜNYADA ÖRNEKLERİ VAR
Konuyla ilgili çeşitli örnekler bulunuyor. 2020 yılında İngiliz TSB Bank (Trustee Savings Bank) 200'den fazla kişinin karıştığı dolandırıcılık olayında, mağdurlara şartsız ve koşulsuz şekilde para ödemesi yaptığı görülüyor. Aynı şekilde 2021 yılında Amerika'da Bank of America, Avusturalya'da ANZ bank, Hindistan'da HDFC, Singapur'da OCBC, Hollanda da ise ING Bank, hiçbir gerekçe sunmadan, mağdurların parasını iade ettiği kamuoyuna yansıyan diğer vakalar. Ancak ülkemizde yüz binlerce mağduriyet yaşanırken, tüketicilerin zararını karşılayan banka yok denecek kadar az.

KAAN ZENGİNLİ