Emeklilikte prim günü esas alınacak

Emeklilik sisteminde kalıcı değişikliklerin hayata geçirilmesini öngören reform paketi 2024 yılı bitmeden devreye alınacak. Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin sağlanması için yeni sigorta başlangıcı yapılanların makul bir yaşa kadar çalışması zorunlu olacak. Bu sigortalılar, tamamlayıcı emeklilik sisteminde yapılacak değişiklikle daha rahat bir emekli hayatı yaşayacak. Emekli aylıkları da sigorta prim günü esasına dayalı olduğu için en düşük emekli aylığı ve kök aylık gibi kavramları yaşamadan emeklilik hayatı sürecekler. Ekonomi yönetiminin bir süredir üzerinde çalıştığı yeni emeklilik sistemi ve tamamlayıcı emeklilik modeli yasama yılı tamamlanmadan Meclis gündemine gelecek. Paketle, yeni sigorta başlangıcı yapılan çalışanların ileriye dönük hakları belirlenecek. Aynı zamanda mevcut emeklilerin sorunlarına da yönelik çözüm önerileri getirilecek.

PRİM ÖDEME ŞEKLİ DEĞİŞİYOR
Yeni sistemde sigorta prim günü ve prim ödeme şekilleri değişecek. Yeni sistemin devreye alınmasıyla kadınlarda 60, erkeklerde 65 yaşta emekli olma zorunlu hale getirilecek. Yalnız bu zorunluluk yasa yürürlüğe girdiği tarihten sonra sigorta başlangıcı yapılanları kapsayacak. Yani çoğunluğu 2000 ve sonrasında dünyaya gelenler, bu emeklilik sistemine tabi olacak. Emeklilik sistemindeki bir diğer değişiklikse herkesin ödediği prim gün sayısına göre maaş alması olacak. Prim gün sayısı esasının uygulanmasına bağlı olarak, yeni dönemde emekli olan sigortalıların hayatından kök emekli aylığı ve taban emekli aylığı gibi kavramları da ortadan kalkacak.

KIDEM TAZMİNATI VEYA MAAŞ İMKANI
Mevcut çalışanlar içinse tamamlayıcı emeklilik sistemi genişletilecek. Otomatik Katılım Sistemi yeniden gözden geçirilecek. Bu sistem, işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşecek. Tamamlayıcı emeklilik; 2017 yılından bu yana uygulanan ve işverenlerin, çalışanlarını, zorunlu olarak bireysel emeklilik sistemine dahil ettiği Otomatik Katılım Sistemi üzerine kurgulanacak. Tamamlayıcı emeklilik başladığında Otomatik Katılım Sistemi artık olmayacak. Tamamlayıcı emeklilik sistemini emeklilik şirketleri yürütecek. Çalışan emekliliği geldiğinde sosyal güvenlik kapsamında işvereninden kıdem tazminatını, devletten de emekli maaşını alacak. Ayrıca bir de tamamlayıcı emeklilik sisteminden emekli olup, birikimlerini elde etme veya maaş hakkı kazanacak.

ÇALIŞANDAN KESİNTİ YAPILMASI GÜNDEMDE
Çalışan emeklilerden genel sağlık sigortası priminin kesilmesi de yeni sistemde öngörülen modellerden biri. Bu modele göre de hali hazırda çalışan 2 milyondan fazla emekliden sigorta primi kesilecek. Emekli aylıklarını almaya devam eden bu emeklilerden yüzde 12,5 oranında maaş kesintisi yapılması da gündemde. Çalışan emeklilerin 1 milyon 797 bin 390'ını erkek, 225 bin 621'ini kadın çalışanlar oluşturuyor.

GEÇİNEMEYENE SOSYAL YARDIM
En düşük emekli aylığı belli bir limite getirilecek. Artık en düşük emekli maaşına Hazine destek vermeyecek. Hane bazlı emekli maaşlarına destek sağlanacak. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından geçinemeyen ve emekli maaşı düşük olan dar gelirlilere yol-yakıtgıda ulaşım gibi destekler sağlanacak. Kira yardımı nakit olarak verilecek. AK Parti'nin üzerinde çalıştığı reform paketinin 2025 bütçesi sonrasında ele alınması bekleniyor. Kademeli bir geçiş süreci de öngörülüyor.

UĞUR DUYAN