Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkında Tüzük (İşçilere yönelik)
ESKİ HÜKÜMLÜLERİN İSTİHDAMI HAKKINDA TÜZÜK
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 26.2.1987, No: 87/11546
Dayandığı Kanunun Tarihi : 25.8.1971, No: 1475
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 17.3.1987, No: 19403
Ekinin Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi :
20.3.1987, No: 19406
Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi :26, S. 1143
BİRİNCİ BÖLÜM
Kapsam, Tanım ve Deyimler
Kapsam
Madde 1 - Elli ve daha çok işçisi bulunan işyerlerinde çalıştırılması mecburi eski
hükümlülerin nitelikleri, çalıştırılabilecekleri işler, genel hükümler dışında bağlı olacakları özel şartlarla ücret
şartları, bunların işverenlerce işe
alınma usul ve esasları bu Tüzükte gösterilmiştir.
Tanım
Madde 2 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)
Altı aydan daha uzun süreli hürriyeti
bağlayıcı bir cezadan veya Devlet memuru olmaya engel bir suçtan hüküm giymiş
ve cezasını infaz kurumlarında tamamlamış veya cezası tescil edilmiş yahut
şartlı salıverme yoluyla tahliye edilmiş olanlar ile özel kanunlarında
belirtilen şartlardan dolayı istahdam
edilmeleri olanağı bulunmayanlar veya ömür boyu kamu hizmetlerinden
yasaklı bulunanlar bu Tüzük hükümleri
bakımından eski hükümlü sayılırlar.
Mükerrer suç işlediği belirlenen eski
hükümlüler, bu Tüzük hükümlerinden
yeniden yararlanamazlar.
Deyimler
Madde 3 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)
Bu Tüzük'te geçen:
Kurum; İş ve İşçi Bulma Kurumu'nu
İşveren; elli ve daha çok sayıda daimi
işçi çalıştıran gerçek ve tüzel
kişiyi ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Eski Hükümlülerin İstihdamına Dair Hükümler
Yükümlülük
Madde 4 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)(1)
İşverenler, elli ve daha çok daimi işçi
çalıştırdıkları işyerlerinde % 2 oranında eski hükümlüyü mesleklerine uygun
işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.
Çalıştırılacak eski hükümlü sayısının
belirlenmesinde yarıma kadar olan kesirler dikkate alınmaz. Yarım ve daha çok
olanlar tama çıkarılır.
Aynı il sınırları içinde birden çok işyeri
bulunan işverenlerin çalıstırmakla yükümlü oldukları eski hükümlü sayısı,
toplam daimi işçi sayısına göre hesaplanır.
Ancak, yurt güvenliği ile ilgili mal ve hizmet
üreten işyerleri ile öğrenci yurtları ve eğitim kurumları, eski hükümlü
çalıştırmakla yükümlü değildir. Bu
işyerlerinin belirlenmesinde Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıkları ile
Milli Eğitim Bakanlığının görüşleri
esas alınır.
Kurumun
aracılığı
Madde 5 - (Mülga: 27/11/1996 - 96/8849 K.)
Kayıt
işlemleri
Madde 6 - Bu Tüzük hükümlerinden faydalanabilecek eski hükümlüler,Cumhuriyet
savcılıklarından getirecekleri hükümlüluk belgelerine göre,Kuruma verdikleri
tarih esas alınmak üzere, meslekli ve mesleksiz tasnifiyle kaydolunurlar.
Talep ve
gönderme
Madde 7 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)
İşverenler; çalıştırmakla yükümlü
bulundukları eski hükümlüleri yükümlülüğün doğmasından itibaren bir ay içinde
niteliklerini de belirterek işyerlerinin bulunduğu bölgedeki Kurum ünitesinden
isterler.
Kurum, her açık iş için durumu istemde
belirtilen koşullara uyan kayıtlı en az
iki eski hükümlüyü niteliklerini belirten belgelerle birlikte on beş gün içinde işverene gönderir.
İşe göndermede başvuru tarihi esas
alınmakla birlikte, Kurum aşağıdaki öncelik sırasını da gözönünde
bulundurabilir.
A) Eğitimi daha yüksek olanlar veya
mesleği bulunanlar,
B) Cezası tecil edilmiş olanlar,
C) İstemde bulunan işyerince daha önce
çalışmış bulunanlar,
D) 16-18 yaş arasında bulunanlar,
E) Sakatlar.
İşverenler, gönderilen eski hükümlülerden
işe alınan ve alınmayanları alınmama
nedenleri ile birlikte onbeş gün içinde Kuruma bildirmek zorundadırlar.
İşverence talebin ilk gönderilenler arasından karşılanamadığının
bildirilmesi veya bu durumun Kurumca belirlenmesi halinde, Kurumda bu Tüzük
kapsamında kayıtlı olanların niteliklerini
içeren listelerle birlikte ikinci kez gönderme
yapılır. İşveren ikinci kez gönderilenler ya da listede yer alanlar
arasından seçim yapmak ve istihdam
etmek zorundadır.
Kurum aracılığı olmadan eski hükümlüyü işe
alan işverenler durumu en geç bir ay içinde Kuruma bildirmek ve tescil ettirmek
kaydıyla bu Tüzük hükümlerine göre eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğünü yerine
getirmiş sayılırlar.
Eski hükümlülerin istihdam edilebilecekleri
işler
Madde 8 - Eski hükümlülerin istihdam edilebilecekleri işler,Tüzüğe bağlı çizelgede gösterilmiştir.
Seçim
Madde 9 - İşverence yapılacak seçimde eski hükümlülerin işe alınmalarını
güçleştirici uygulamalar yapılamaz.İşveren,nitelik belirlemesi için imtihan
yapabilir.İmtihanlar;
A) Yazılı,
B) Sözlü,
C) Yazılı ve sözlü,
D) Uygulamalı
olarak yapılabilir.
İmtihan kurulu,işverenin görevlendireceği
bir başkan ve üç üyeden oluşur.
Kurul eski hükümlünün çalıştırılacağı işin
hususiyetine göre imtihan şekillerinden birini seçmekte serbesttir.
Kurulun çalışma usul ve esasları,işverence
belirlenir.
Ücret ve sosyal yardımlar
Madde 10 - Eski hükümlü olmak,daha düşük ücretle çalıştırma sebebi olamaz.
Eski hükümlü işçiler,diğer işçilere
yapılan sosyal yardımlardan aynen faydalanırlar.
Toplu iş sözleşmelerine eski hükümlü
işçiler aleyhine hükümler konulamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Denetim, Tüzük Hükümlerine Uymayan İşverenler Hakkında
Yapılacak İşlemler
Denetim
Madde 11 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)
İşverenler, ay sonları itibariyle
çalıştırdıkları daimi işçi ve eski hükümlü sayısını gösterir, 1 Kasım - 30 Ekim
tarihleri arasını kapsayan listeyi 7 nci
maddedeki yükümlülüğe ilişkin olarak Kuruma yaptıkları bildirimlerin
birer örneğini de ekleyerek her yıl en geç Kasım ayının sonuna kadar Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığına
göndermekle yükümlüdürler.
Askeri
işyerlerinin denetimi
Madde 12 - Yukarıdaki madde hükmü, askeri işyerleriyle Yurt emniyeti için gerekli maddeler imal olunan işyerlerinden,
Askeri İşyerleriyle Yurt Emniyeti İçin Gerekli Maddeler İmal Olunun İşyerlerinin
Denetim ve Teftişi Hakkında Tüzük'ün 2 nci maddesinin b bendi kapsamında
bulunanlar hakkında uygulanır.
Kurum,bu işyerlerini denetime yetkili
kıldığı, memurların kimliklerini Milli Savunma Bakanlığına bildirir. Bakanlıkça
işyerlerinin denetimi için özel belge
verilen Kurum memurları,denetime başlamadan önce,bu
belgeleri,işyerlerinin amirlerine göstermek mecburiyetindedirler.
Aykırı davranışlar
Madde 13 - (Değişik : 1/8/1989 - 89/14381 K.)
Eski hükümlü çalıştırma mükellefiyetiyle
Tüzükte öngörülen diğer mükellefiyetleri yerine getirmeyen işverenler hakkında
kanuni işlem yapılmak üzere,durum, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
ilgili bölge müdürlüğüne bildirilir
İşverence
tutulacak kayıtlar
Madde 14 - İşverenler,çalıştırdıkları eski hükümlülerin kimliklerini, işe
alındıkları tarihleri,çalıştırıldıkları işleri,verilen ücretleri ve diğer
sosyal yardımları gösteren kayıtları düzenli olarak tutmak
mecburiyetindedirler.
İşten ayrılanların bildirilmesi
Madde 15 - (Değişik: 27/11/1996 - 96/8849 K.)
İşverenler, herhangi bir nedenle hizmet
akdi sona eren veya işten ayrılan eski hükümlüleri bir ay içerisinde ayrılma
nedenleri ile birlikte Kuruma bildirmek zorundadırlar.
Kayıtların
saklanması
Madde 16 - Kuruma eski hükümlü olarak kaydolunanlar,son işlem tarihinden başlayarak iki yıl süreyle bu Tüzük
hükümlerine göre işleme tabi tutulurlar.İki yıllık sürenin dolması, eski
hükümlünün kapsam dışı kalması,geçerli özürü olmaksızın iş çağrısına iki kez
uymaması veya gönderildiği işyeriyle ilişki kurmaması halinde, Kurumdaki sicil
kartları yürürlükten kaldırılır.
Geçici
madde 1 - İşverenler,işveren vekilini,işçi sayısını,çalışma konusunu,
yapılmakta olan işlerin niteliğini, çalıştırdıkları eski hükümlü sayısını,
Tüzük'ün yürürlüğe girmesinden sonraki 90 gün içinde Kuruma bildirmek
mecburiyetindedirler.
Geçici madde 2
- İşverenler,Kurum aracılığı olmadan aldıkları veya
çalışmakta iken eski hükümlü durumuna düştüğü halde Kuruma bildirmedikleri eski
hükümlü işçileri,bu Tüzük'ün yürürlüğe girmesinden sonraki 90 gün içinde Kuruma
kaydettirmek şartıyla o işçi yönünden Tüzük hükümlerini yerine getirmiş
sayılırlar.
Yurürlük
Madde l7 - İş Kanununun 2869 sayılı Kanunla değişik 25 inci maddesinin B bendine
dayanılarak hazırlanmış ve Danıştay'ca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri,
Resmi Gazete'de yayımı gününde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 18 - Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
17 Mart 1987 tarih ve 19403 sayılı Resmi
Gazete'de Yayımlanan 87/11546 sayılı "Eski Hükümlülerin İstihdamı hakkında
Tüzük" ekidir.
ÇİZELGE
ESKİ
HÜKÜMLÜLERİN İSTİHDAM EDİLEBİLECEKLERİ İŞLER
------------------------------------------------------------------
1 - Tarım ve ormancılık,avcılık ve
balıkçılık işkollarındaki işler
2 - Madencilik işkollarındaki işler
3 - Petrol, kimya ve lastik sanayii
işkollarındaki işler
4 - Gıda sanayii işkollarındaki işler
5 - Şeker sanayii işkollarındaki
işler
6 - Dokuma sanayii işkollarındaki
işler
7 - Deri sanayii işkollarındaki işler
8 - Ağaç işkollarındaki işler
9 - Kağıt sanayii işkollarındaki
işler
10 - Basın ve yayın işkollarındaki
işler
11 - Banka ve sigorta işkollarındaki
işler
l2 - Çimento, toprak ve cam sanayii
işkollarındaki işler
13 - Metal sanayii işkollarındaki
işler
l4 - Gemi işkollarındaki işler
15 - İnşaat işkollarındaki işler
16 - Enerji işkollarındaki işler
17 - Ticaret, büro, eğitim ve güzel
sanatlar işkollarındaki işler
18 - Kara taşımacılığı işkollarındaki
işler
19 - Demiryolu taşımacılığı işkollarındaki
işler
20 - Hava taşımacılığı işkollarındaki
işler
21 - Deniz taşımacılığı işkollarındaki
işler
22 - Ardiye ve antrepoculuk işkollarındaki
işler
23 - Haberleşme işkollarındaki işler
24 - Sağlık işkollarındaki işler
25 - Konaklama ve eğlence yerleri
işkollarındaki işler
26 - Milli Savunma Bakanlığınca işletilen
gizlilik ve güvenlikle ilgili olma yan
işler
27 - Gazetecilik işkollarındaki işler
28 - Genel işler işkollarıadaki işler
29 - Bu listede yer almayan ancak işçi
niteliğini taşıyanlarca yapılan işler.