5510 kapsamında olan profesörün hangi statüden emekli olması avantajlı olur?

Soru : Sayın İlgili, Bir devlet üniversitesinde profesörüm, 25 yıllık çalışma süresini doldurdum, 7000 gün de çoğunluğu vakıf üniversitesinde olmak üzere tamamlandı, devlet üniversitesine geçince hizmet birleştirme yaptım. Devlet üniversitesine yani memuriyete girişim 2008 sonrası olduğu için 5510'a tabiyim. Ben 5510'dan emekli olacağım için maaşım 5434'e göre düşük olacak, buralar tamam... Fakat şunu yapmak daha mı mantıklı: Emeklilik için tekrar bir vakıf üniversitesine geçip, orada 4 sene çalışıp 4/a'dan emekli olmak gibi bir seçeneğim de var. Sizce 4/c'den vazgeçip 4/a'ya geçmem daha mı mantıklı olur? Profesör çalışan maaşları kanun gereği her ikisinde de aynı çünkü. Eğer 5510 sayılı kanun daha düşük emekli maaşı veriyorsa, eğer 5434'ün avantajından faydalanamıyorsam, 4/a'yı seçmem daha mı mantıklı olur? Ya da kaç hizmet yılından sonra diğeri ötekisine göre avantajlı hale gelir? Kimisi 4/a emekli maaşı açısından daha iyi diyor, ancak kimisi de eski alışkanlıklardan 4/c'nin daha sağlam olduğunu söylüyor. Konuyla ilgili olarak yol gösterebilirseniz çok sevinirim. Saygılarımla,

Detaylar/Değerlendirmeler:

1 Ekim 2008 tarihinden sonra ilk defa memurluğa başlamış olanlar 5510 sayılı Kanun kapsamında olurlar ve emekliliklerinde de emekli aylıklarının hesaplanması, 5434 sayılı Kanuna tabi olanlardan farklı olur. Yani, özetle 5510 sayılı Kanuna göre aylık hesabı tüm çalışma hayatları içerisindeki görevleri değil, bulunmuş olduğu görevleri itibariyle prime esas kazançları esas alınır, 5434 sayılı Kanuna göre ise en üst ödemeye imkan veren görev esas alınır.
5510 kapsamında olanlar için prime esas kazançların neler olduğu ve prim oranları konusunda yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için
https://www.memurlar.net/haber/1125020/
adresimiz ziyaret edilebilir.

5510 sayılı Kanunda yer alan ifadesi ile "Yaşlılık Aylığı" nasıl hesaplanmaktadır:
5510 sayılı Kanun Madde 29 hükmüne göre yaşlılık aylığının genel olarak formülü:
Yaşlılık Aylığı = Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı şeklindedir.

Bu madde hükmüne göre de Ortalama Aylık Kazancın açılımı, sigortalının her yıla ait prime esas kazancının, kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, itibari hizmet süresi ile fiili hizmet süresi zammı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın otuz katıdır, şeklindedir.

Aylık bağlama oranı da, sigortalının malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için %2 olarak ifade edilmiş ve bu hesaplamada 360 günden eksik sürelerin orantılı olarak dikkate alınacağı, aylık bağlama oranının %90'ı geçemeyeceği de belirtilmiştir.

Güncelleme katsayısı ise; 5510 sayılı Kanun Madde 3 hükmünde açıklanmış, buna göre de her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının % 100'ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının % 30'unun toplamına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucunda bulunan değeri, ifade etmektedir.
Görev aylıkları açısından bakıldığında ise, memurların prime esas kazançları genel olarak az olmakta, bu duruma kesintiden muaf tutulan vergiler de etkili olmaktadır. Ancak, bu durum görev aylıklarının yüksek olmasını sağlasa da prime esas kazançlarının düşük olması sonucunu getireceğini, dolayısıyla da emekli aylığı hesabındaki kazanç tutarını da azaltmaya yol açabileceğini, özetle, emekli aylığı tutarının az olmasına yol açabileceğini değerlendirmekteyiz.

Ayrıca, 1 Ekim 2008 tarihinden önce işçilik, esnaflık gibi hizmetleri olan ve bu tarihten sonra ilk defa memur statüsünde çalışmaya başlayanların emekliliklerinde aylık hesaplanma şekli 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 2 hükmünde açıklanmıştır.

Bu durumda olanlar için aylık hesaplama şeklinde dönemsel olarak (2000 yılına kadar ayrı, 2000-2008 arası ayrı, 2008 sonrası ayrı şekilde) aylıklar hesaplanır ve son olarak da AYLIK= Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı formulü ile hesaplanan bir aylık sistemine dahil olurlar.

Ayrıca, 5682 sayılı Pasaport Kanunu Madde 14 hükmüne göre, vakıf yükseköğretim kurumlarında görev yapanlardan en az 15 yıl mesleki kıdemi olan öğretim üyelerinin de yeşil pasaport alma hakları da bulunmaktadır. Dolayısıyla, bu durumda ister memur statüsünden ister işçi statüsünden emeklilik durumunun engel olmayacağı değerlendirilmektedir.

Hizmet birleştirme sisteminde de 1 Ekim 2008 tarihinden önce çalışmaya başlamış olanlar hakkında son 7 yıl hizmet kuralı işletilmektedir.

Sonuç bağlamında değerlendirmemiz şöyle olacaktır:
Yukarıda da açıkladığımız üzere, 5510 kapsamında memurların görev aylıkları kesintilerden kaynaklı yüksek olsa da bu durum her görev aylığından SGK kesintileri kesilmeyeceğinden prime esas kazançları da düşük kalma durumunu ortaya çıkarabileceğini, dolayısıyla da emekli aylık hesabındaki ortalama aylık kazancı da düşürme ihtimalinin olacağını değerlendirmekteyiz. Ancak, kısa süreli bir statü değişikliğinin de emekli aylık tutarlarında fazla bir değişikliğe de yol açmayacağını da ayrıca değerlendirmekteyiz.
Kısaca, işçi statüsünden veya 5510 kapsamında memur statüsünden emekli olunduğunda aylık hesabında kullanılan unsurlar aynı olmakta ve bu işlemlerde, ortalama aylık kazanç birinci unsur olmakla birlikte genel olarak yıllık enflasyon, güncelleme katsayısı, gelişme hızı gibi veriler hesaplanacak olan aylık tutarında belirleyici olmaktadır.

Sonuç bağlamında, her iki durumda da sizin mesleki göreviniz esas alındığında statü farklılığının sizin için bir avantaj veya dezavantaj olarak çok farklı bir durumu ortaya çıkarmayacağını düşünmekteyiz, dolayısıyla da emekliliğinizde işçi statüsünden mi, yoksa memur statüsünden mi emekli olma tasarrufunuzun kendinizde olacağını söyleyebiliriz.