Harcırah Kanunundaki 90 günlük sınırlamanın iptali için dava açıldı

Haksen'e bağlı Büro Çalışanları Hak Sendikası (Büro Hak-Sen) 6245 sayılı Harcırah Kanununu 42.maddesinin (a) bendinde yer alan ?İlk 90 gün için tam, takip eden 90 gün için 2/3 oranında ödenir.? hükmünün Anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla iptali için dava açtı.

Maliye Bakanlığı Mesleki Eğitim Kursuna katılan sendika üyesine ilk 90 gün için geçici görev yolluğunun tamamının , ikinci 90 gün için 2/3'ü oranında ödeme yapılması nedeniyle Adana İdare Mahkemesine dava açıldı.

Dava dilekçesinde; iptali istenen düzenlemenin gerekçesinde yer alan ; bir kimsenin geçici görevle gittiği bir mahalde ikamet müddeti uzadıkça o mahallin yaşama şartlarına intibak ederek daha az masrafla geçim imkanını sağlamasının mümkün olması, ibaresi hatırlatılarak, Bir kamu çalışanı için, eğitim/geçici görev için geldiği Ankara'da (veya İstanbul) kaldığı süreye bağlı olarak değişen bir harcama söz konusu olmayacağı, şehirlerin otuz yıl önceki halleri ile bugünkü halleri göz önüne alındığında, 90 gün değil de bir yıl dahi kalınsa, asgari harcama tutarlarının pek de değişmeyeceği, bu nedenle söz konusu gerekçenin günümüz koşullarında hukuki ve maddi temelini kaybettiği belirtildi.

Dilekçede; Anayasa Mahkemesince daha önce verilen kararda, harcırahın, kamu hizmetinin gerektirdiği hizmetler için görevlendirilen kamu personelinin giderlerini karşılamak üzere tesis edilen parasal işlem niteliği ortaya konulmuştur. Bu temel ilke gereği, kamu personelinin kamu yararına yaptığı giderlerin tam olarak karşılanması gerektiği açıktır, denilerek, kısmı ödemeye ilişkin hükmün Anayasaya aykırı olması sebebiyle iptali için itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvuru yapılması talep edildi.

Adana İdare Mahkemesi Başkanlığına

Gönderilmek Üzere

Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesi Başkanlığına

13.07.2009

Anayasaya Aykırılık İtirazı İçerir

İptal davası

Davacı : Üye Koray Sarımsak'ı temsilen Büro Çalışanları Hak Sendikası (Büro Hak Sen)

Vekili : Avukat Gökhan Candoğan

Bestekar Sokak No:61/B-3 Kavaklıdere, Ankara

Davalı : T.C.Maliye Bakanlığı

D.Konusu : Davalı idare Yumurtalık/Adana Mal Müdürlüğü bünyesinde ?veznedar? olarak çalışmakta olan Sendika üyesinin, mesleki eğitim kursuna katıldığı dönemde ödenen geçici görev yolluğunun eksik kısmının ödenmesine dair istemi reddeden 12.05.2009 tarih ve 395 sayılı idare işleminin iptali ile yoksun kalınan tutarın yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsili, 6245 sayılı Harcırah Yasası'nın dayanak 42.maddesinin (a) bendinde yer alan ?İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün için 2/3 oranında ödenir.? hükmünün Anayasaya aykırı olması sebebiyle iptali için itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvuru yapılması istemini içerir dava dilekçesidir

Tebliğ Tarihi : 12.05.2009

A. Açıklamalar:

1. Vekili bulunduğum Büro Çalışanları Hak Sendikası (Büro Hak Sen), 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu hükümleri doğrultusunda kurulmuş ve faaliyet yürüten bir Sendika'dır.

2. 18.06.2006 tarih ve 26202 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulu'nun 2005/1 E. 2006/1 K. Sayılı 03.03.2006 tarihli ve

.. kamu görevlileri Sendika ve üst kuruluşlarının, Sendika üyesi olan kamu görevlilerinin isteği üzerine, statüsü ve bu statüden kaynaklanan hak, yükümlülük, görev ve sorumlulukları ile atama, nakil, disiplin ve personel hukukuna ilişkin diğer düzenlemelere dayalı olarak, üyeleri hakkında tesis edilen bireysel (subjektif) işlemlere karşı, üyelerini temsilen avukatları aracılığıyla dava açabilecekleri ve bu nedenle açılan davalarda taraf olabilecekleri sonucuna ulaşılmaktadır...

gerekçesine dayalı kararı ile, memur sendikalarının üyeleri adına dava açabilecekleri ortaya konulmuştur.

3. Ötesinde, 4688 sayılı Yasa'nın 19.maddesinde yer alan,

MADDE 19.- ? f) Üyelerin idare ile ilgili doğacak ihtilaflarında, ortak hak ve menfaatlerinin izlenmesinde veya hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini veya mirasçılarını, her düzeyde ve derecedeki yönetim ve yargı organları önünde temsil etmek veya ettirmek, dava açmak ve bu nedenle açılan davalarda taraf olmak.

hükmü sendikaların yetkili oldukları kurumlarda üyelerini her düzeyde temsil etme hakkına sahip olduklarını göstermektedir.

4. Bu çerçevede, Sendika üyesi olan Koray Sarımsak, ekte bir örneği sunulu yetkilendirme ile, davalı idare ile olan uyuşmazlığının çözümü için Sendika'nın hukuki girişimde bulunması için yetki vermiş olduğundan, işbu dava açılmaktadır.

B. Davaya Konu İdari İşlem

5. Sendika üyesi Koray Sarımsak, davalı idare Adana Defterdarlığı Yumurtalık Mal Müdürlüğü bünyesinde ?veznedar? olarak çalışmakta olup, Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünün 22.07.2008 tarihli onayı ile, 2008/2009 öğretim yılında Mesleki Eğitim Kursu'na katılmıştır.

6. Eğitime katılmış olmasıs ebebiyle, kendisine, 6245 sayılı Harcırah Yasası'nın 42.maddesi hükmü gereği, ?geçici görev yolluğu? alan üyeye, yasanın 42/a bendi gereği, ilk doksan (90) gün için tam, takip eden doksan (90) gün içinse 2/3 oranında ödeme yapılmıştır.

7. Bu eksik ödemenin hukuka uygun olmadığını düşünen üye Koray sarımsak, 04.05.2009 tarihli dilekçesiyle idareye başvuru yaparak, eksik ödemenin tamamlanması isteminde bulunmuştur.

8. Bu başvuruya yanıt olarak hazırlanan ve işbu dava ile iptali istenilen 12.05.2009 tarih ve 395 sayılı idare yazısında; Bakanlığın 22.07.2008 tarihli onay yazısında, kursa katılanlara geçici görev yolluğu ödeneceğinin belirtildiği, bu nedenle 6245 sayılı yasanın 42/a bendi hükmü gereği yapılacak bir işlem olmadığı belirtilerek, istem reddedilmiştir.

9. İşbu davamızla, 12.05.2009 tarihli red yanıtının iptali ile yoksun kalınan tutarın yasal faiziyle birlikte ödenmesi, dayanak 6245 sayılı yasanın 42/a bendine yer alan ?İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün için 2/3 oranında ödenir? hükmünün iptali için itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurulması isteminde bulunulmaktadır.

C. Anayasaya Aykırılık İtirazı

10. 6245 sayılı yasanın 42.maddesinde,

Geçici görev gündeliğinin verilebileceği azami süre:

Madde 42 ? (Değişik: 11/12/1981 - 2562/17 md.)

Geçici bir görev ile başka bir yere gönderilenlere, görev mahalline varış tarihinden itibaren bu Kanuna göre verilen gündelikler:

a. Yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı şahsa 180 günden fazla verilemez. İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün için 2/3 oranında ödenir.

b. Yurtdışında ilk 180 gün tam ve müteakip günler için 2/3 oranında ödenir.

Geçici görevlendirmelerde meydana gelecek ara vermeler bu müddetleri veya gündelik miktarını artırmaya neden olamaz.

(Değişik: 16/6/1983 - 2851/3 md.) Gündelikleri 33 üncü maddenin (b) fıkrasına göre tespit edilenlerle, 50 nci maddede sayılanlar etüd ve inşaat maksadıyla arazi üzerinde bilfiil çalışan yüksek mühendis, mühendis, jeolog, fen memuru, desinatör, topograf ve bunlarla birlikte çalışmaları zorunlu bulunan diğer memur ve hizmetliler; Hükümeti temsilen uluslararası konferanslara katılanlar;1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 26 ncı maddesinin (b) bendindeki personelden sıkıyönetim süresince memuriyet mahalli dışında geçici olarak görevlendirilenler ile bunlardan sıkıyönetim mahkemelerinde görevlendirilenler (Bu mahkemelerin görevleri sona erinceye kadar) ve sıkıyönetim mahkemelerince verilmiş bulunan kararlara ilişkin olarak kanunları uyarınca Askeri Yargıtay Daireler Kurulu, Daireler ve Başsavcılığında görevlendirilecek tetkik hakimi, Cumhuriyet savcısı ve savcı yardımcılarından (Bu görevleri sona erinceye kadar) hakkında bu madde hükmü uygulanmaz.

hükmü yer almaktadır. Bu maddenin (a) bendinde yer alan ilk 90 gün için tam, ikinci 90 gün içinse 2/3 oranında ödeme yapılmasının gerekçesinde, özet olarak; bir kimsenin geçici görevle gittiği bir mahalde ikamet müddeti uzadıkça o mahallin yaşama şartlarına intibak ederek daha az masrafla geçim imkanını sağlamasının mümkün olması, iddiası yer almaktadır.

11. Anayasa Mahkemesi, 2004/54 E. sayılı dosyasında verdiği 4.5.2005 tarih ve 2005/24 K. Sayılı kararıyla, harcırahla ilgili hukuki nitelemeleri açıkça ortaya koymuştur;

..Temel ve asli fonksiyonları kamu hizmetini yürütmek olan ve bir statü içerisinde görevlerini yerine getiren kamu görevlileri, kamu hizmetinin iyi işlemesi, idarenin fonksiyonlarını rasyonel ve verimli olarak yerine getirebilmesi için, ya kendi isteklerine dayalı olarak ya da re'sen, kanunlarda yer alan kurallar çerçevesinde, yetkili idari makamlarca bulundukları yerden başka bir yere veya bulundukları görevden başka bir göreve atanabilmektedirler. Bu atamaya bağlı olarak da, yeni görev yerlerinde göreve başlayabilmek için bazı giderler yapmak zorunda kalmaktadırlar. İşte, kanunkoyucu tarafından, atama işlemi sonucunda, görev yeri değişen kamu görevlisinin, maddi açıdan belli bir külfetle karşı karşıya kalması ve bu külfetin, kamu hizmetinin yürütülmesinden kaynaklanması nedeniyle ve kamuca karşılanması amacıyla, yasal düzenlemeler yapılmıştır.

Harcırah Kanunu, kamu hukuku alanında, çalışanla çalıştıranlar arasındaki istihdam ilişkilerini ve buna dayanan mali hakları düzenleyen bir Kanun değil, 1'inci maddesinde belirtildiği üzere, genel, katma ve özel bütçeli idarelerde, bunlara bağlı sabit ve döner sermayeli kurumlarda, özel kanunlarla kurulmuş banka ve teşekküllerde (...) yolluk ödenmesini gerektiren hizmet yapılması hallerinde uygulanacak kuralları içeren bir gider kanunudur.

Yolluk ödemesi, kamu hizmetinin gerektirdiği durumlarda, bu hizmet için görevlendirilen kişilerin katlanacakları giderleri karşılamak üzere yapılan parasal bir idari işlemdir. Başka bir deyişle, gerektiğinde görevlendirilen kişilere, katlandıkları zorunlu giderlerin karşılığı olarak yapılan bir ödemedir...

Anayasa'nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin sosyal bir hukuk devleti olduğu belirtilmiştir. Bu maddede belirtilen sosyal hukuk devleti, temel hak ve özgürlükleri en geniş ölçüde gerçekleştiren ve güvence altına alan, toplumsal gerekleri ve toplum yararını gözeten, kişi ve toplum yararı arasında denge kuran, toplumsal dayanışmayı en üst düzeyde gerçekleştiren, güçsüzleri güçlüler karşısında koruyarak eşitliği, sosyal adaleti sağlayan, çalışma hayatının gelişmesi için önlemler alarak çalışanları koruyan, sosyal güvenlik sorunlarını çözmeyi yüklenmiş, ülkenin kalkınmasıyla birlikte ulusal gelirin sosyal katmanlar arasında adaletli biçimde sağlanmasını amaç edinmiş devlettir. Güçsüzleri güçlülere ezdirmemek ilkesi, herkesi, bu arada çalışanları, emeklilerle yaşlıları, durumlarına uygun düzenlemelerle, sağlıklı, mutlu ve güven içinde yaşatmayı gerektirir.

12. Kararda, harcırahın, kamu hizmetinin gerektirdiği hizmetler için görevlendirilen kamu personelinin giderlerini karşılamak üzere tesis edilen parasal işlem niteliği ortaya konulmuştur. Bu temel ilke gereği, kamu personelinin kamu yararına yaptığı giderlerin tam olarak karşılanması gerektiği açıktır.

13. Bu çerçevede, kamu hizmetini daha etkin/verimli yürütmek üzere katılınan mesleki eğitim kursunun geçici görev yolluğu ile karşılanması ne kadar yerinde ise, eğitim süresinin ilk 90 günü için tam ödenen günlüğün, takip eden 90 gün için 2/3 oranında ödenmesi de o kadar isabetsiz bir yaklaşımdır. 6245 sayılı yasanın anılan hükmünün yürürlüğe girdiği tarih itibariyle, bir olasılıkla, anlamlı olabilecek yukarıda alıntılanan gerekçe bugün itibariyle hukuki ve maddi temelini kaybetmiştir.

14. Bir kamu çalışanı için, eğitim/geçici görev için geldiği Ankara'da (veya İstanbul) kaldığı süreye bağlı olarak değişen bir harcama söz konusu olmayacaktır. Şehirlerin otuz yıl önceki halleri ile bugünkü halleri göz önüne alındığında, 90 gün değil de bir yıl dahi kalınsa, asgari harcama tutarlarının pek de değişmeyeceği açıktır.

15. Hal böyle olunca, geçici görevli kamu personeli, yaptığı harcamaların bir bölümünü kendi aylığından karşılamak zorunda kalmaktadır. Memur aylığının asgari yaşam standartını sağlamaktaki yetersizliği göz önüne alındığında, ekstra bir yük anlamına gelen bu gider nedeniyle dayanak yasa hükmünün Anayasaya aykırı olduğu kanımızca açıktır. Bu sebeple, 6245 sayılı yasanın 42/a bendine yer alan, ?İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün için 2/3 oranında ödenir.?hükmünün iptali için itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvuru yapılması isteminde bulunuyoruz.

D. Anayasaya Aykırı Yasa Hükmüne Dayalı İdari İşlem

16. Yukarıda belirtilen sebeplerle, dava konusu red işleminin dayanağı olarak gösterilen 6245 sayılı yasanın 42/a bendi açıkça hukuka/anayasaya aykırıdır. Talebimizin kabulü ile Anayasa Mahkemesine başvurulması ve iptali halinde, dava konusu işlem yasal dayanaktan yoksun hale gelecektir.

E. Dilekçemiz Ekinde Sunulan Belgeler

Vekaletname

Sendika üyelik belgesi ve yetki belgesi

Red yanıtı

F. Sonuç ve İstem

17. Yukarıda belirtmeye çalıştığımız hususlar doğrultusunda,

Davalı idare Yumurtalık/Adana Mal Müdürlüğü bünyesinde ?veznedar? olarak çalışmakta olan Sendika üyesinin, mesleki eğitim kursuna katıldığı dönemde ödenen geçici görev yolluğunun eksik kısmının (ikinci doksan gün için yevmiyenin 1/3'ü) ödenmesine dair istemi reddeden 12.05.2009 tarih ve 395 sayılı idare işleminin iptaline, yoksun kalınan harcırah tutarının faiziyle birlikte hesaplanarak üyeye ödenmesine,

6245 sayılı Harcırah Yasası'nın dayanak 42.maddesinin (a) bendinde yer alan ?İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün için 2/3 oranında ödenir.? hükmünün Anayasaya aykırı olması sebebiyle iptali için itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvuru yapılmasına,

Dava masrafları ve vekalet ücretinin davalı idare üzerinde bırakılmasına,

karar verilmesini saygıyla müvekkil adına dilerim.

Davacı Vekili

Avukat Gökhan Candoğan