Kuyumcu ve müteahhitler dahil 27 meslek grubu, asgari ücretliden az vergi veriyor
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın deyişiyle kayıtdışı ekonomiyle mücadelede yaratılan
'kuru gürültü' de sonuç vermedi. Ekonomideki pempe tablo, vergi beyannamelerine
yansımadı. Gelir vergisi mükellefleri, Maliye'nin 'beyan artışı' zorlamasına
karşın yine aylık ortalama 71 milyon, yıllık 852 milyon lira düzeyinde kaldı.
Bu tutar, asgari ücretlinin kamuda en alt dilimde ücret alan memurun gelirinin
bile altında bir kazancı ifade ediyor.
Gelirler Genel Müdürlüğü, beyannameli gelir vergisi mükelleflerinin 2003 gelirleri
için geçen ay verdikleri beyannamelere ilişkin değerlendirmesini tamamladı.
Ortaya çıkan rakamlar, Maliye'nin, 'Beyanını gerçek rakamlara yükselt, yoksa
denetlerim' baskısına rağmen mükelleflerin vergi kaçırma ısrarının sürdüğünü
ortaya koydu. Beyanların düşük kalmasında, Maliye'nin dar denetim kadrosunun
toplam vergilerin ancak yüzde 1-2 düzeyinde denetim yapabilmesi de etken rol
oynuyor.
Unakıtan'ı doğruladılar
Unakıtan'ın, "Yanlarında çalıştırdıkları işçi kadar bile vergi ödemeyen
mükellefler var" sözleri beyannamelerle bir kez daha doğrulandı. Maliye'nin
verilerine göre, gelir vergisi mükelleflerinin ortalama aylık kazançları aylık
510 milyon lira. Aylık ortalama vergi 71 milyon lira. Brüt asgari ücret 423
milyon lira, işverene maliyeti 560 milyon lira. İşyeri sahiplerinin beyan ettikleri
ortalama kazanç asgari ücretin altında.
Asgari ücretten aylık 53.9 milyon lira vergi kesintisi yapılıyor. Yıllık vergi
ise 653 milyon liraya ulaşıyor. Bordrosunda brüt ücreti 689.4 milyon lira olan
bir işçinin ödediği vergi ise patronlardan yüksek. Eline net 500 milyon geçen
bu işçi, aylık 89 milyon, yıllık 1 milyar 68 milyon lira vergi ödüyor.
Beyanlara göre, kuyumcular ayda ortalama 38 milyon, ayakkabı imalatçıları 28
milyon, bakkal ve süpermarket sahipleri 18 milyon, müteahhitler 19 milyon, deterjan
ticareti yapanlar 14 milyon, dericiler 21 milyon, diş hekimleri 25 milyon, mobilyacılar
23 milyon, lokanta sahipleri de 24 milyon lira vergi ödemesinde bulunuyor. 46
meslek grubundan 27'si asgari ücretlinin altında vergi ödüyor.
Milyar sınırını geçenler
46 meslek grubunun yer aldığı listede sadece 10 meslek mensubunun aylık ortalama
geliri milyar sınırını geçiyor. Bunların başını bütün işlemlerini belgelendirmek
zorunda olan noterler çekiyor. Aylık 19.4 milyarlık ortalama kazanç ile Türkiye'nin
en zengin meslek grubu noterler. Onları, 3 milyar 53.5 milyon 621 bin lira sanatçılar,
2 milyar 430.5 milyon lira ortalama kazanç ile eczacılar izliyor.
Deterjan sanayicileri, demir çelik ticareti yapanlar, ecza ve ilaç depo sahipleri,
avukatlar, toprak sanayicileri, ihracat ve ithalatçılar ile yeminli mali müşavir
ve muhasebeciler de aylık ortalama gelirleri 1 ile 2 milyar arasındaki yüksek
kazançlı kesim arasında yer aldı.
Benzinci az ödeyecek
Beyannamelere göre, bazı mükellef grubu vergi ortalamaları geçen yıl ödenen
vergilerin de altında kaldı. Bayi payları yükseltilen akaryakıt istasyonlarının,
verdikleri gelir vergisi beyannamelerine göre aylık gelirleri yarı yarıya düştü.
Akaryakıt istasyonlarının aylık ortalama vergisi 286 milyon liradan 97 milyon
liraya geriledi.
Deterjan sanayicileri, mobilyacılar ve inşaat malzemesi ile deriden mamul eşya
satanlar, diş hekimleri, konfeksiyonda perakende satış yapanlar, toprak sanayicileri,
ayakkabı satıcıları ve lokantacıların beyan ettikleri gelirler de 2002 yılı
gelirlerinin altında kaldı.
Denetimler başlıyor
Gelir vergisi beyanlarının bu yıl da gerçek rakamları yansıtmaması üzerine Gelirler
Genel Müdürlüğü, performans kriterlerinden de yararlanarak farklı bir denetime
gitmeye hazırlanıyor. Gelirler Genel Müdürvekili Osman Arıoğlu'nun talimatıyla,
mevcut veriler İstihbarat Merkezi'nde tek tek değerlendirmeye alınarak, ortalamanın
altında kalan bütün mükellefler belirlendi. Bu mükelleflerin mayıs ayı başından
itibaren verdikleri beyannameler tek tek incelenecek ve düşük beyanların nedeni
sorulacak.
radikal