Becayiş yapanlar harcırah alabilir mi?
Maliye Bakanlığının 2003 yılında değiştirmeye başladığı 6245 sayılı Harcırah Kanunu, mevzuatı oldukça karışık hale getirmiştir. Zira, Bütçe Kanunları ile yapılan düzenleme, daha sonra kanun ana metnine yansıtılmış, kanunun ana metni ilerleyen yıllarda yeniden değiştirilmiş, bu değişiklikten kısa bir süre sonra Anayasa Mahkemesi iptal kararı vermiş ve son olarak da Danıştay'ın yorumu çerçevesinde geçmişe yönelik harcırah için dava açılmasına imkan bulununca, Maliye Bakanlığı 6245 sayılı Kanunu bir kez daha değiştirmiştir. Tüm bu süreç sonrasında, becayiş yapanların harcırah alabilip alamayacağı konusunu ele alacağız.
Bugünkü yazımızda, tüm bu süreç sonrasında, becayiş yapanların harcırah alabilip alamayacağı konusunu ele alacağız.
12 Ağustos 2003'ten önceki durum
Bu tarihten önce becayiş yapanların harcırah alamayacağına dair bir düzenleme 6245 sayılı Kanunda, net olarak, yer almaktaydı. Kanunun "Harcırah verilmeyecek kimseler" başlıklı 4'üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hüküm şu şekildeydi:
"Ancak, becayiş olunanlar ile, mahallen temin ve görevlendirilmeleri mümkün ve mutat olan hizmetlilere ve bunların aile fertlerine yeni veya açıktan atanmalarında ve emeklilik hariç görevlerine son verilme hallerinde harcırah verilmez."
12 Ağustos 2003'ten sonraki durum
12 Ağustos 2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 4969 sayılı Kanunun birinci maddesinin (c) bendiyle, yukarıda yer verilen ve becayiş olanlara harcırah verilmeyeceğini düzenleyen açık hüküm, kaldırılmıştır. 4969 sayılı Kanunun yürürlük maddesi gereğince de, bu düzenleme 22/7/2003'ten itibaren yürürlüğe konulmuştur.
Düzenlemenin kaldırılma nedeni, naklen atamalarda yapılan düzenlemedir. Bu düzenlemeye göre, "kendi isteği ile tayin olunanlara" harcırah verilmeyeceği hüküm altına alınmıştır. Kendi isteğiyle tayin isteyenlere harcırah verilmeyeceğine yönelik bu yeni düzenleme becayişi de kapsadığından, becayişe dair açık düzenleme, kanun metninden çıkarılmıştır.
Kanunun madde gerekçesinde yer alan "Ayrıca, kendilerinin yazılı talebi üzerine atananlara harcırah verilmeyeceğine ilişkin Harcırah Kanununun 10 uncu maddesinde yapılan değişiklik sonucu becayiş olunanlara harcırah verilmeyeceği yönündeki mevcut hükme de gerek kalmamış ve ilgili hüküm yürürlükten kaldırılmış bulunmaktadır." şeklindeki açıklama da, bu yorumu doğrular niteliktedir.
Naklen tayinlere harcırah vermesini engelleyen hüküm iptal edildi
Anayasa Mahkemesi, 4969 sayılı Kanun ile getirilen "kendi isteği ile tayin olunanlara" harcırah verilmeyeceği yönündeki hükmü iptal etmiştir. Sözkonusu bu iptal kararı, 26.11.2005 günlü ve 26005 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. (Anayasa Mahkemesi'nin 4.5.2005 günlü, E:2004/54, K:2005/24 sayılı kararı)
Danıştay'ın getirdiği yorum
Danıştay İkinci Dairesi, bu karar sonrasında sıkça tartışılan zamanaşımı konusuna açıklık getirmiş ve harcırahların 60 günlük zamanaşımı süresi içinde değil genel zaman aşımı süresi içerisinde istenebileceğini karar vermiştir. Bu karar şu anlama gelmektedir: Kişiler 5 yıllık zaman aşımı süresi içerisinde, idarelerine başvurarak harcırahlarını talep edebilir, idarelerin bu taleplere olumsuz cevap vermesi halinde de idari yargı yerlerinde dava açılabilir.
Şimdi ne olacak?
Hali hazırdaki mevzuatımıza göre yurt içinde veya yurt dışında sürekli bir göreve naklen atanan memura harcırah verilecektir. (6245 sayılı Kanunun 10. maddesinin 1 nolu bendi) Bu naklen atama düzenlemesinde, karşılıklı olarak yer değiştirene harcırah verilmeyeceği yönünde bir hüküm artık 6245 sayılı Kanunda yer almamaktadır.
Bu nedenle,
1- Becayiş yapanlara harcırahlarının verilmesi gerekmektedir.
2- Genel zaman aşımı süreleri içerisinde memurların alamadıkları becayiş harcırahlarını talep etme hakları bulunmaktadır. 4969 sayılı Kanun 12/08/2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış ancak 22/7/2003'ten geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda 22/7/2003 tarihinden önce becayiş alamayanların harcırahlarını talep etme imkanı bulunmamaktadır. Ancak, bu tarihten sonra becayiş alamayanların harcırahlarını talep etme imkanı bulunmaktadır.