Sözleşmeli personel online özel ders verebilir mi?

Soru: Bir kamu kurumunda 657 4/B sözleşmeli personel olarak çalışmaktayım. Ögretmenlik mezunuyum. Öğretmenliği seviyorum bir sosyal platformda YKS, KPSS vb. sınavları için soru çözümü için eğitmen ihtiyacı olduğu ve soru başı 50 krş. ücret verildiği belirtilmiş. Ayrıca online özel ders için başvuru alınacağı belirtilmiş. Sözleşmemde sözleşmeli personel ikinci bir iş yapamaz yazıyor. Online özel ders verme başka iş yapma yasağı kapsamında mıdır?

Cevap: Sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esasların 8. maddesine göre sözleşmeli personelin dışarıda kazanç getirici başka bir iş yapması bazı istisnalar dışında yasaklanmış ancak kazanç getirici faaliyetin kapsamı belirlenmemiştir. Bu noktada kazanç getirici faaliyetlere ilişkin kapsamın belirlenmesinde 657 sayılı Kanunun 28. maddesinin esas alınması gerektiğini düşünüyoruz.

Memurların memuriyet dışında yapabilecekleri ve yapamayacakları işler 657 sayılı Kanunun 28. maddesi ile özel kanunlarda belirlenmiştir. Mezkur madde hükmünde, "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler." denilmektedir. Madde hükmü ile yasaklanan işleri memurun kendisi yapamayacağı gibi eşi, reşit olmayan veya mahcur çocukları bu faaliyetleri yapan memurlar da kurumlarına bildirimde bulunma yükümlülüğüne tabi tutulmuştur.

28. maddede sayılanlar dışında memurlar örnek olarak 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif ücreti alabilmekte, kurumlarının izniyle 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında özel öğretim kurumlarında ders verebilmekte, hakemlik ve bilirkişilik yapabilmektedir.

5846 sayılı Kanunun 1/B maddesinde, eser, "Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri" olarak tanımlanmış, 2. maddesinde ise "Herhangi bir şekilde dil ve yazı ile ifade olunan eserler ve her biçim altında ifade edilen bilgisayar programları ve bir sonraki aşamada program sonucu doğurması koşuluyla bunların hazırlık tasarımları," ilim ve edebiyat eserleri arasında sayılmıştır.

5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 2/b maddesinde Kurum, "Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, özel öğretim kurslarını, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri, sosyal etkinlik merkezleri, mesleki eğitim merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumları" şeklinde tanımlanmıştır.

Kanunun 8. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında ise, "İhtiyaç halinde, resmi okullarda görevli öğretmenlere asıl görevlerini aksatmamak ve aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısını doldurmaları kaydı ve çalıştıkları kurumların izni ile sadece okullarda, aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati sayısının yarısı kadar ücretli ders verilebilir.

Uzman öğretici, usta öğretici ve öğretmenlik yapma nitelik ve şartlarını taşıyan diğer Devlet memurlarına, ilgili birimlerin izniyle haftada on saati geçmemek üzere ücretli ders görevi verilebilir." denilmektedir.

Yukarıdaki hükme göre Milli Eğitim Bakanlığında görevli sözleşmeli veya kadrolu öğretmenler kurumlarının izniyle özel öğretim kurularında ücretli ders görevi alabilmekteyken, öğretmenler dışındaki ders görevi verilebilecek personelin Devlet memuru statüsünde olması şartı getirilmiştir. Bu kapsamda öğretmen dışındaki sözleşmeli personelin özel öğretim kurumlarında ders vermesi mümkün bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, soru çözümü karşılığında alınacak ücretin 5846 sayılı Kanun kapsamında telif ücreti olarak kabul edilmesi gerekeceğinden sözleşmeli personele bu kapsamda yapılacak ödemenin kazanç getirici başka iş yapma yasağı kapsamında olmadığını ancak aynı personelin uzaktan eğitim yoluyla da olsa ücretli ders vermesinin yasak kapsamında olduğunu değerlendirmekteyiz.