Maliyet artışı tüketiciyi de firmaları da vuruyor

Türkiye Müteahhitler Birliğinin (TMB) yayınladığı 'Nisan 2021 İnşaat Sektörü Analizi Raporu', sektörde son dönemde pandeminin de etkisiyle yaşanan sıkıntıları gözler önüne serdi. Emtia fiyatları ve döviz kurlarında yaşanan yükseliş ile birlikte sektörde girdi maliyetlerinde görülen yüksek artışların ciddi sorun olmayı sürdürdüğüne değinilen raporda, TÜİK İnşaat Maliyet Endeksi'nin ocakta yüzde 27,8, şubatta ise yüzde 27,6 arttığına dikkat çekildi. Raporda, geçen yıl konut fiyatlarında başlayan artışın, inşaat maliyetlerinde izlenen yükseliş paralelinde devam ettiği vurgulandı. Merkez Bankası tarafından hesaplanan Konut Fiyat Endeksi'nin ocakta yıllık bazda yüzde 30,4 artış kaydettiği hatırlatılan raporda, 2011 yılı başından bu yana açıklanan endeks veri setinde en hızlı yıllık yükselişin yaşandığı kaydedildi.

İnşaat sektöründe piyasa şartlarındaki hızlı değişim, kurdaki dalgalanmalar, salgın ve salgın tedbirleri nedeniyle çalışma şartlarının değişmesi, iş programlarındaki aksamalar nedeniyle ciddi finansal ve operasyonel sorunlar yaşandığı anlatılan raporda "Bu sorunlar devamında sektörün çok sayıda alt sektörle ilişkisi kapsamında ekonominin genelinde nakit ihtiyacını artırarak kısa vadede önemli nakit akışı sorunlarına sebep olmaktadır" denildi.

VERGİ YÜKÜ HAFİFLETİLMELİ

Mevcut tabloda, kamu projelerindeki maliyet artışlarının karşılanabilmesini teminen firmalara fiyat farkı ödemesi veya şarta bağlı olmayan fesih hakkının tanınmasını içeren bir düzenleme ihtiyacının artarak devam ettiği vurgulanırken, şu ifadelere yer verildi: Sektörün üzerindeki finansman yükünün hafifletilmesi konusunda bir gelişme beklenirken stopaj ve KDV tevkifat oranlarında yapılan artışlar firmalar üzerindeki baskıyı artırmıştır. Bu kapsamda sektör üzerindeki vergi yükünün azaltılması büyük önem taşımaktadır. Sektörde borçluluk oranlarında artış da sürmektedir. Yapılandırma 2020'de 25 milyar TL büyüklüğüne ulaşmıştır. İnşaat sektörünün sorunlu kredilerde başı çektiği izlenmektedir. BDDK verilerine göre; Ocak 2021 itibarıyla inşaat sektöründe kullanılan nakdi kredi toplamı bir yılda yüzde 20'den fazla artarak 300 milyar TL'ye ulaşmış, aynı dönemde tahsili gecikmiş kredi oranı ise yüzde 9 olarak kaydedilmiştir.

SEKTÖR NELER BEKLİYOR?

KREDİ KAMPANYASI TALEBİ

İlk el konut satışlarının toplamdan aldığı pay yüzde 30-31 bandına kadar düşerken, 2020 yılı yaz dönemi yüzde 60'a yaklaşan ipotekli satış oranı da yüzde 15-20 aralığına geriledi. Bu çerçevede özellikle ilk el konut satışlarına yönelik düşük faizli tüketici kredisi kampanyalarının hayata geçirilmesinin sektörün desteklenmesi açısından önemli olduğu belirtilmektedir.

YURT DIŞI İŞGÜCÜNE YASA

Sektörün yurt dışı projelerinde istihdam edilen ve sayısı yaklaşık 35 bin olarak ifade edilen Türk işgücü sayısının salgının ardından yaklaşık 100 bine çıkarılması öncelikli hedeflerden biri olarak belirlenmiştir. Yurt dışı müteahhitlik projelerinde istihdam edilen Türklerin elde ettikleri ücret gelirlerinin vergiden istisna tutulması önerisi kapsamında TMB ile GİB bünyesinde çalışma başlatıldı. İşçi-işveren uyuşmazlıkları konusundaki sorunlar için yasal düzenlemeye de ihtiyaç bulunuyor.

5,4 TRİLYONLUK 'HASSASİYET'

Sektör, yılın ilk üç ayında yurt dışında 3,1 milyar ABD doları tutarında 52 proje üstlendi. Böylelikle yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde bugüne kadar üstlenilen proje tutarı 424,5 milyar ABD Doları'na ve proje sayısı da 10 bin 725'e yükseldi. Önümüzdeki dönemde Orta Doğu ve Afrika bölgelerinde 5,4 trilyon ABD doları büyüklüğünde yeni projenin hayata geçirilmesi beklentisi sektörün güçlü olduğu bu coğrafyada izlenecek hassas ve proaktif yaklaşımları daha da önemli hale getirdi.

KONUT HESABI ETKİN OLMALI

Daha uzun soluklu olarak, konut segmentindeki canlanmanın pek çok sektörde canlandırıcı etkisi dikkate alınarak alternatif gayrimenkul finansman modelleri geliştirilmesi ve özellikle dar gelirliler için konut hesabı uygulamasının etkin hale getirilmesi önerilmektedir. Ulaşılabilir konut arzının önünde yüksek olan arsa fiyatlarının da engel teşkil ettiği değerlendiriliyor.

ÖNDER ÇELİK